زندگی روزمره ما به حرکات دقیق و هماهنگ دستان و انگشتانمان وابسته است. از تایپ‌کردن و برداشتن اشیا تا انجام فعالیت‌های تخصصی، همگی به کمک عضلات و تاندون‌های دست انجام می‌شوند. اما آیا تابه‌حال دچار دردی شده‌اید که حتی ساده‌ترین حرکات انگشتان را دشوار کرده باشد؟ یکی از مشکلات شایع که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند، تاندونیت فلکسور است؛ نوعی التهاب در تاندون‌های دست که متاسفانه توانایی فرد در انجام کارهای روزمره را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
تاندونیت فلکسور نه‌تنها باعث درد شدید و محدودیت حرکت می‌شود، بلکه در صورت عدم درمان مناسب احتمال آنکه به مشکلات طولانی‌مدت و حتی دائمی منجر شود، زیاد است.
در این مقاله، ابتدا توضیح می‌دهیم که تاندونیت فلکسور چیست؟ و سپس به بررسی بیماری التهاب تاندون های خم کننده انگشتان ، علل ایجاد آن، و روش‌های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت. اگر به دنبال اطلاعات بیشتر در مورد این وضعیت آزاردهنده هستید، مطالعه این مقاله به شما کمک می‌کند که با این عارضه بهتر آشنا شوید و راه‌های پیشگیری و درمان آن را بیابید.
تاندونیت فلکسور چیست؟
بیماری تاندونیت فلکسور یک وضعیت التهابی است که در تاندون‌های فلکسور یا زردپی خم‌کننده مشترک ایجاد می‌شود. این تاندون‌ها وظیفه دارند که حرکات خمشی انگشتان و مچ دست را کنترل کنند. وقتی این تاندون‌ها به دلیل استفاده بیش از حد، آسیب یا تحریک مکرر دچار التهاب شوند، فرد دچار تاندونیت فلکسور می‌شود.
پارگی تاندون فلکسور انگشت معمولاً در نتیجه فعالیت‌های تکراری مانند تایپ‌کردن، ورزش‌های پرتحرک، یا حتی کارهای روزمره ایجاد می‌شود. التهاب باعث ضخیم‌شدن تاندون‌ها و کاهش فضای حرکتی آنها می‌شود که در نهایت به درد، تورم، و محدودیت حرکت در ناحیه آسیب‌دیده منجر خواهد شد. این وضعیت اغلب در دست‌ها و انگشتان مشاهده می‌شود و یکی از شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی است.
انواع تاندونیت فلکسور
التهاب تاندون‌های فلکسور به شکل‌های متعددی رخ می‌دهد که در این قسمت به بررسی انواع آن پرداخته‌ایم.
تاندونیت فلکسور سطحی
در تاندونیت سطحی فلکسور، تاندون‌های سطحی انگشتان دچار التهاب می‌شوند. علت اصلی این نوع تاندونیت ضربه مستقیم یا استفاده بیش از حد و مکرر از تاندون‌های سطحی است. ورزشکاران رشته بسکتبال و تنیس که فعالیت‌های زیادی با انگشتان دست انجام می‌دهند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
تاندونیت فلکسور عمقی
درصورتی‌که تاندون‌های عمیق‌تر انگشتان درگیر به التهاب شوند، تاندونیت از نوع عمقی خواهد بود. این نوع تاندونیت معمولاً در اثر انجام حرکات تکراری یا تحمل بار زیاد روی تاندون‌های عمقی بروز پیدا می‌کند. افرادی که با دستان خود فعالیت‌های سنگین انجام می‌دهند، مانند مکانیک‌ها و باربران بیشتر از بقیه به این بیماری دچار می‌شوند.
تاندونیت فلکسور د کاستن
در اثر التهاب تاندون‌های فلکسور د کاستن موجود در انگشت شست، این نوع تاندونیت رخ می‌دهد. ازآنجایی‌که تاندون‌های فلکسور د کاستن، نقش مهمی در حرکت انگشت شست دارند، التهاب آنها محدودیت در حرکت و درد این ناحیه را به دنبال دارد. تایپیست‌ها و نوازندگانی که بیشتر از بقیه از انگشت شست خود استفاده می‌کنند، در خطر ابتلا به این عارضه قرار دارند.
تاندونیت فلکسور تنوسینوویت
التهاب ممکن است غلاف تاندون فلکسور را هم درگیر کند، در چنین مواقعی نوع تاندونیت، تنوسینوویت خواهد بود. آشپزان و خیاطانی که با دستان خود فعالیت‌های تکراری انجام می‌دهند، ممکن است به این نوع تاندونیت دچار شوند.
علل بروز تاندونیت فلکسور
تاندونیت فلکسور می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود که از جمله مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- استفاده مکرر و بیش از اندازه از تاندون‌های فلکسور: انجام فعالیت‌های مداوم و مکرر فشار زیادی به تاندون فلکسور پا و دست وارد کرده و در نهایت منجر به ایجاد التهاب آنها می‌شود
- فعالیت‌های ورزشی سنگین و شدید: ورزشکارانی که تمرینات شدید و مستمر انجام می‌دهند، در معرض خطر ابتلا به این عارضه قرار دارند
- ضربه مستقیم به تاندون‌ها: آسیب‌دیدن و واردشدن ضربه ناگهانی به تاندون‌ها ممکن است سبب بروز التهاب و رخ‌دادن عارضه تاندونیت شود
- وضعیت نادرست بدن در حین انجام فعالیت‌های مختلف: قرارگرفتن وضعیت بدن به شکل نامناسب در حین انجام فعالیت‌های روزمره، فشار زیادی به تاندون‌ها وارد کرده و در نهایت منجر به ایجاد التهاب در این ناحیه می‌شود
- عدم انعطاف‌پذیری و ضعف عضلات: عدم انعطاف‌پذیری و ضعیف‌بودن عضلات، فشار روی تاندون‌ها را افزایش داده و آنها را دچار التهاب می‌کند
مهم ترین علائم تاندونیت فلکسور چیست؟
علائم کشیدگی تاندون انگشت دست یا به‌تدریج ظاهر می‌شوند یا به طور ناگهانی در نتیجه یک آسیب خاص بروز می‌کنند. از مهم‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد در ناحیه تاندون‌های فلکسور: بیماران مبتلا به این عارضه معمولا در حین خم‌کردن انگشتان برای انجام فعالیت‌های روزانه، در این ناحیه احساس درد می‌کنند
- تورم و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده: ناحیه آسیب‌دیده اغلب به دلیل تورم و التهاب دچار درد و محدودیت حرکت می‌شود
- حساسیت به لمس در ناحیه تاندون‌ها: لمس ناحیه آسیب‌دیده در بسیاری مواقع باعث درد می‌شود
- کاهش قدرت و حرکت انگشتان: این عارضه می‌تواند با کاهش قدرت و حرکت انگشتان، انجام فعالیت‌های روزمره را مختل کند
- صدای خرچ‌خرچ یا کلیک‌کردن هنگام حرکت‌دادن انگشتان: وجود این صداها نشانه‌ای از التهاب در تاندون‌ها است
عوارض تاندونیت فلکسور
بی‌توجهی یا عدم درمان مناسب این بیماری، عوارض جدی‌تری را به دنبال دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش دائمی حرکت انگشتان: درمان نامناسب این عارضه احتمال دارد حرکت انگشتان را به‌صورت دائمی کاهش دهد و سبب بروز مشکلات جدی در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره زندگی شود
- درد مزمن و طولانی‌مدت: درد طولانی‌مدت و مزمن این بیماری، مشکلات روحی روانی و کاهش کیفیت زندگی را به همراه دارد
- ضعف عضلانی: درصورتی‌که تاندون‌ها به طور مداوم درگیر التهاب شوند، ممکن است قدرت انگشتان کاهش و عضلات هم ضعیف شوند
- نیاز به جراحی برای بهبود وضعیت: در موارد حاد کاهش درد و بهبود وضعیت تاندون‌ها تنها با عمل جراحی امکان‌پذیر است
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به تاندونیت فلکسور هستند؟
احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که فعالیت بدنی سنگین و شدید دارند، بیشتر از سایرین است. از جمله این افراد می‌توان به کسانی که وضعیت بدنی نامناسبی دارند یا فعالیت‌های زیادی با دستان خود انجام می‌دهند اشاره کرد. علاوه‌برآن افزایش سن انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها را کاهش داده و در نتیجه افراد مسن هم می‌توانند جزو کسانی که مستعد ابتلا به بیماری تاندونیت فلکسور هستند قرار بگیرند. برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید که در آن فرد دچار مشکلات التهابی است هم احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.
روش‌های پیشگیری از تاندونیت فلکسور
برای پیشگیری از این بیماری راهکارهای مختلف وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- انجام تمرینات کششی و تقویتی: انجام این تمرینات به افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات و تاندون‌ها کمک می‌کند
- وضعیت صحیح بدن هنگام انجام فعالیت‌ها: استفاده از وضعیت صحیح بدن حین انجام فعالیت‌های مختلف، مانع از واردآمدن بیش از حد فشار به تاندون‌ها می‌شود
- خودداری از انجام فعالیت‌های شدید و مکرر: از انجام فعالیت‌های شدید و تکراری بپرهیزید و در صورت انجام در فواصل منظم بین فعالیت‌ها استراحت کنید
- استفاده از تجهیزات حمایتی مانند مچ‌بند و باند در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی: به‌منظور کاهش فشار وارده روی تاندون‌ها و جلوگیری از بروز التهاب در این نواحی، می‌توان از این تجهیزات در حین انجام فعالیت‌های ورزشی استفاده کرد
- استراحت کافی بین فعالیت‌های سنگین: داشتن استراحت کافی از خستگی عضلات و تاندون‌ها جلوگیری کرده و مانع از بروز این بیماری می‌شود
تاندونیت فلکسور چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تاندونیت فلکسور انواع مختلف دارد مثل مچ دست، انگشت، کف دست و ساعد که برای تشخیص درست آن لازم است به بهترین کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی دست مراجعه کنید.
پزشک متخصص تشخیص می‌دهد که تاندون شما از کدام نوع است. مثلا اگر التهاب یا آسیب در تاندون مچ دست وجود داشته باشد، پزشک روش درمانی مخصوص آن را انتخاب و اجرا می‌کند؛ اما اگر آسیب یا التهاب در تاندون‌های انگشت یا کف دست باشد، این ممکن است به شرایط دیگری مربوط باشد که نوع دیگری از درمان را می‌طلبد.
به طور کلی تشخیص آسیب به تاندون‌های خم‌کننده (فلکسور) انگشتان دست شامل مراحل زیر است:
- بررسی تاریخچه بیمار: پزشک ابتدا سؤالاتی درباره شروع علائم، شدت درد، سابقه آسیب‌دیدگی یا جراحی قبلی و میزان فعالیت‌های دست می‌پرسد. فعالیت‌هایی مانند کار با ابزار، ورزش یا شغل‌هایی که نیاز به استفاده مداوم از دست‌ها دارند، به‌خصوص در نظر گرفته می‌شود
- معاینه بالینی: پزشک با لمس و حرکت دست و انگشتان بیمار سعی در ارزیابی میزان درد، تورم، حساسیت و عملکرد تاندون‌های آسیب‌دیده دارد. در این مرحله، پزشک می‌تواند با بررسی توانایی بیمار در خم‌کردن انگشتان و تشخیص حرکات ناقص یا اختلالات، نشانه‌های تاندونیت یا آسیب‌دیدگی تاندون‌ها را مشاهده کند
- تست‌های حرکتی و عملکردی: از بیمار خواسته می‌شود تا حرکات خاصی را انجام دهد تا پزشک توانایی خم‌کردن و باز‌کردن انگشتان را بررسی کند. در صورت وجود آسیب در تاندون فلکسور، بیمار قادر به خم‌کردن کامل انگشتان نیست
- تصویربرداری پزشکی: برای تایید تشخیص، ممکن است از تصویربرداری‌هایی مانند اشعه ایکس یا MRI استفاده شود. هرچند که تاندون‌ها در اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند، این تست می‌تواند هر گونه شکستگی یا آسیب استخوانی مرتبط را مشخص کند. MRI، به عنوان روشی دقیق، آسیب به بافت‌های نرم مانند تاندون‌ها را بهتر نشان می‌دهد
- تست‌های ویژه: در بعضی موارد، پزشک ممکن است از سونوگرافی برای بررسی وضعیت تاندون‌ها استفاده کند. سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی و سریع است که به طور ویژه برای مشاهده تاندون‌های دست مناسب است
راه‌های درمان تاندونیت فلکسور در کلینیک پزشک ارتوپد
برای درمان تاندونیت فلکسور، روش‌های مختلفی بسته به‌شدت آسیب و نیازهای هر فرد وجود دارد. این روش‌ها معمولاً شامل اقدامات محافظتی، فیزیوتراپی دست و در برخی موارد درمان‌های دارویی یا جراحی می‌شوند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر هر یک از این روش‌ها خواهیم پرداخت.
استراحت
مهم‌ترین و اولین روش درمان برای این بیماری استراحت است. داشتن استراحت کافی فشار وارد شده روی تاندون‌های آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد و موجب تسریع روند بهبودی فرد می‌شود. با خودداری از انجام فعالیت‌هایی که فشار زیادی به تاندون‌ها وارد می‌کنند، برای بهبود این عارضه به خود فرصت کافی بدهید.
کمپرس یخ
جهت کاهش التهاب و درد، می‌توانید روی ناحیه آسیب‌دیده کمپرس یخ قرار دهید. توصیه می‌شود این عمل را چند بار در روز و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام دهید. کمپرس یخ جریان خون به ناحیه آسیب‌دیده را کاهش داده و در نهایت درد و التهاب را تسکین می‌دهد.
فیزیوتراپی
در جلسات فیزیوتراپی به کمک متخصص فیزیوتراپ تمرینات تقویتی و کششی مخصوص عضلات و تاندون‌ها انجام می‌شود. این تمرینات حرکت انگشتان را بهبود بخشیده و منجر به تقویت تاندون‌ها می‌شوند.
تزریق کورتیکواستروئید
در موارد حاد این بیماری، برای کاهش درد و التهاب به ناحیه آسیب‌دیده کورتیکواستروئید تزریق می‌شود. انجام این روش تنها توسط پزشک متخصص امکان‌پذیر است. کورتیکواستروئیدها از قوی‌ترین مواد ضدالتهابی هستند که جهت کاهش سریع درد و التهاب تجویز می‌شوند.
لیزردرمانی
یکی از روش‌های غیرتهاجمی جهت کاهش التهاب و درد تاندون‌های فلکسور، لیزردرمانی است. در این روش بافت‌های آسیب‌دیده با استفاده از اشعه لیزر تحریک شده و روند بهبود آنها با سرعت بیشتری طی می‌شود. لیزردرمانی یک روش مناسب برای بهبود حرکت انگشتان و کاهش درد و التهاب این ناحیه است.
الکتروتراپی
در این روش برای تحریک عضلات و تاندون‌ها از جریان الکتریکی استفاده می‌شود. در نتیجه تحریک تاندون‌ها در اثر جریان الکتریکی، درد و التهاب این ناحیه کاهش پیدا کرده و حرکت انگشتان بهبود می‌یابد. الکتروتراپی جریان خون ناحیه آسیب‌دیده را افزایش داده و روند درمان را سرعت می‌بخشد.
اولتراسوندتراپی
به تحریک بافت‌های آسیب‌دیده با استفاده از امواج صوتی، اولتراسوندتراپی گفته می‌شود. انجام این روش در نهایت تسریع روند درمان را به دنبال دارد. اولتراسوندتراپی التهاب و درد تاندون‌های فلکسور کاهش می‌دهد.
جراحی (رکود گاستروکنمیوس، تنوسینووکتومی، انتقال تاندون)
در برخی از موارد روش‌های غیرتهاجمی جهت بهبود وضعیت بیمار تأثیرگذار نیستند. در چنین مواقعی پزشک برای درمان بیمار از جراحی استفاده می‌کند. باتوجه‌به نوع و شدت آسیب‌دیدگی تاندون‌های فلکسور، پزشک ارتوپد ممکن است جراحی‌های مختلفی برای درمان این بیماری انتخاب کند. رکود گاستروکنمیوس، تنوسینووکتومی و انتقال تاندون رایج‌ترین جراحی‌های این بیماری هستند.
مراقبت های لازم بعد از جراحی تاندون فلکسور
بعد از جراحی تاندون فلکسور، مراقبت‌های مناسب برای بهبود و کاهش عوارض بسیار مهم است. برخی از این مراقبت‌ها عبارت‌اند از:
- استراحت و محدودیت حرکتی: بعد از جراحی، حرکت انگشتان و دست باید محدود شود. این کار از آسیب مجدد به تاندون جلوگیری کرده و بهبودی را تسریع می‌کند. پزشک ممکن است از آتل یا باندهای مخصوص برای ثابت نگه‌داشتن دست و انگشتان استفاده کند
- فیزیوتراپی و توان‌بخشی: پس از مدتی که پزشک تعیین می‌کند، فیزیوتراپی باید آغاز شود. هدف از فیزیوتراپی، بهبود تدریجی دامنه حرکتی و تقویت تاندون‌ها است. تمرینات خاص برای جلوگیری از چسبندگی تاندون‌ها و بازگرداندن توانایی‌های دست انجام می‌شود
- مدیریت درد: داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها برای کاهش درد و تورم پس از جراحی تجویز می‌شود. داروها باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شوند
- جلوگیری از عفونت: مراقبت از زخم جراحی برای جلوگیری از عفونت بسیار مهم است. پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند و توصیه کند که محل جراحی تمیز و خشک نگه داشته شود. تعویض پانسمان طبق دستور پزشک از عفونت جلوگیری می‌کند
- تغذیه مناسب: اغلب بیماران از پزشک معالج می‌پرسند که برای ترمیم تاندون دست چی بخوریم در پاسخ پزشک تغذیه مناسب، به‌ویژه مصرف پروتئین‌ها و ویتامین‌های ضروری مانند ویتامین C و A برای بهبود زخم و بازسازی تاندون‌ها را توصیه می‌کند
- مراقبت‌های روانی: دوره نقاهت می‌تواند طولانی و گاهی چالش‌برانگیز باشد. حمایت روانی از بیمار و توجه به سلامت روانی او برای انگیزه و پایبندی به برنامه درمانی مهم است
جمع‌بندی
تاندونیت فلکسور، التهاب تاندون‌های خم‌کننده انگشتان دست یا پا است که معمولا به دلیل استفاده مکرر، ضربه مستقیم، یا وضعیت نادرست بدن ایجاد می‌شود. این بیماری با درد، تورم، و کاهش حرکت انگشتان همراه است و در صورت عدم درمان مناسب، متاسفانه به عوارض جدی‌تری مانند کاهش دائمی حرکت انگشتان و نیاز به جراحی منجر می‌شود.
پیشگیری از این عارضه با انجام تمرینات کششی و تقویتی، استفاده از وضعیت صحیح بدن، و استراحت کافی امکان‌پذیر است. تشخیص تاندونیت از طریق معاینات بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود و درمان آن شامل استراحت، کمپرس یخ، فیزیوتراپی، و در موارد حاد، تزریق کورتیکواستروئید یا جراحی است اگر سوالی در مورد این عارضه دارید که در این مطلب به آن نپرداخته‌ایم، حتما از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید