کیسه‌های لغزنده‌ای در ناحیه مفصل زانو وجود دارد که مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند. ورود باکتری یا عوامل بیماری‌زا دیگری به درون این کیسه‌ها، ممکن است منجر به عفونت این ناحیه شود. بیماری بورسیت سپتیک نوعی عارضه شایع عفونی است که در اثر ورود باکتری به داخل این کیسه‌ها و ایجاد التهاب درون آن‌ها رخ می‌دهد. این عارضه بیشتر به دلیل فشار زیاد هنگام کار در آقایان بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد. در ادامه این مطلب به بررسی کامل این بیماری، علائم و روش درمان آن پرداخته‌ایم.
بورسیت سپتیک چیست؟
بورسیت سپتیک یا بورسیت عفونی به عفونت و التهاب بورس‌ها گفته می‌شود. بورس‌ها، کیسه‌های کوچک پر از مایعی هستند که مفاصل را روان می‌کنند و اصطکاک بین بافت‌ها مانند عضلات، تاندون‌ها و استخوان‌ها را کاهش می‌دهند تا بتوانیم آن‌ها را به‌آسانی و بدون درد حرکت دهیم.
بیش از 150 بورس در بدن وجود دارند و بیشتر آن‌ها در نزدیکی مفاصل بزرگی مانند شانه، آرنج، باسن و زانو واقع شده‌اند. بورس‌ها دارای غشای خارجی نازکی هستند که کمی مایع برای روان‌سازی مفاصل تولید می‌کند. زمانی که فرد دچار بورسیت شود، این غشای نازک ضخیم می‌شود و تولید مایع به‌صورت قابل توجهی افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، باعث ایجاد درد و تورم می‌شود. اگر بورسیت ناشی از عفونت باشد، گفته می‌شود که فرد دچار نوع سپتیک شده است.
علت ابتلا به بورسیت سپتیک
عفونت کیسه مفصلی ناشی از عفونت بورس‌های سطحی زیر پوست مانند بورس اولکرانون آرنج یا بورس کشکک کاسه زانو است. ازآنجایی‌که این بورس‌ها در نزدیکی پوست قرار دارند، میکروارگانیسم‌ها می‌توانند از طریق بریدگی، خراش، سوراخ، نیش حشرات و دیگر آسیب‌ها به‌آسانی به آن‌ها دسترسی پیدا کنند؛ بنابراین، در بیشتر اوقات، باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس، گونه‌های استرپتوکوک که روی سطح پوست زندگی می‌کنند، علت ابتلا به این نوع بورسیت هستند.
انجام فعالیت‌ها یا مشاغلی که خطر آسیب به برجستگی‌های استخوانی مانند آرنج و زانو را افزایش می‌دهند، یکی دیگر از دلایل ابتلا به این بیماری محسوب می‌شود؛ برای مثال، بورسیت اولکرانون آرنج در لوله‌کش‌ها، نجارها و دانش‌آموزان که اغلب به آرنج خود تکیه می‌دهند یا بازیکنان والیبال که با آرنج خود روی سطوح سفت فرود می‌آیند، شایع است. همچنین افرادی مانند نصب‌کننده‌های موکت، روحانیون، باغبانان یا خدمتکاران خانه که زمان قابل توجهی را به زانوزدن یا خزیدن اختصاص می‌دهند، ممکن است دچار بورسیت کشکک زانو شوند.
در برخی موارد، بورس‌هایی که بین استخوان و عضلات قرار گرفته‌اند، مانند بورس تروکانتریک لگن یا بورس ساب‌آکرومیال شانه ممکن است دچار عفونت و التهاب شوند. عفونت این بورس‌ها اغلب ناشی از جراحی، تزریق کورتیکواستروئید یا آسپیراسیون مفصلی (روشی برای خارج‌کردن مایع از فضای مفصل) است. در موارد دیگر، عفونت ممکن است از بخش‌های مجاور یا خون شروع شود و به بورس‌ها سرایت کند.
بورسیت سپتیک چه تفاوتی با بورسیت ساده دارد؟
عفونت باکتریایی موجب التهاب کیسه‌های بورس شده و در نهایت بیماری بورسیت عفونی یا سپتیک را ایجاد می‌کند. نوع عفونی می‌تواند شرایط جدی را برای بیمار به‌وجود آورد. این در حالی است که التهاب کیسه‌های بورس بدون عفونت، موجب بیماری بورسیت ساده شده که در مقایسه با بورسیت سپتیک خطر کمتری دارد. زمانی که بورسیت از نوع سپتیک بوده، درمان فوری بیمار به‌منظور جلوگیری از پیشرفت عفونت الزامی است. در مقابل برای درمان بورسیت ساده استراحت و استفاده از کمپرس سرد توصیه می‌شود.
انواع بورسیت سپتیک
بیماری بورسیت از نوع سپتیک موجب التهاب کیسه‌های بورس در نواحی مختلفی از بدن می‌شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که در ادامه این قسمت به آن‌ها اشاره شده است:
بورسیت سپتیک شانه
التهاب بورس‌های شانه موجب بروز این عارضه در ناحیه شانه می‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند معمولاً از علائمی مانند درد، محدودشدن دامنه حرکات شانه و التهاب رنج می‌برند. آسیب شانه در اثر واردشدن ضربه و برخی از بیماری‌های مربوط به شانه، احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد.
بورسیت سپتیک آرنج
قراردادن آرنج روی سطوح سفت‌وسخت یا واردشدن ضربه محکم به پشت آن، از دلایل اصلی بروز بورسیت آرنج هستند. لازم به ذکر است نقرس و عفونت هم از دیگر عوامل تأثیرگذار در ایجاد این عارضه محسوب می‌شوند.
بورسیت سپتیک مچ دست
زخم یا خراش در مچ دست ممکن است منجر به ورود باکتری‌ها به درون بورس‌های این ناحیه و ایجاد عارضه بورسیت مچ دست شود.
بورسیت سپتیک لگن
بورسیت هیپ یا لگن بیماری است که منجر به التهاب و درد در این ناحیه از بدن می‌شود. در بسیاری از موارد ایستادن یا نشستن نامناسب، درازکشیدن به مدت طولانی روی باسن، جراحت، آرتریت و بیماری‌های دیگری که روی استخوان‌ها تأثیر دارند عامل اصلی ایجاد بورسیت لگن هستند. استفاده از داروهای ضدالتهاب برای تزریق بورسیت لگن می‌تواند درد این ناحیه را تسکین دهد. در مواردی که علائم بیماری چندان آزاردهنده نیست می‌توان از درمان خانگی بورسیت لگن برای کاهش عوارض آن استفاده کرد. بورسیت ایسکیال یا بورسیت نشیمنگاه عوارضی مشابه بورسیت لگن دارد.
بورسیت سپتیک زانو
عفونت، فعالیت‌های ورزشی، آسیب‌دیدگی یا پارگی کاسه یا کشک زانو، خونریزی بورس‌ها، خم‌کردن مستمر زانو و نشستن طولانی‌مدت روی زانو بیماری بورسیت زانو را به همراه دارد.
در این عارضه فرد علائمی مانند سفت‌شدن خشکی و درد زانو را تجربه می‌کند. خم‌کردن زانو برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار دشوار و دردناک خواهد بود. در بسیاری از موارد دستور پزشک برای درمان، جراحی بورسیت زانو است.
بورسیت سپتیک مچ پا
التهاب کیسه‌های پر از مایع بورس در نزدیکی مفاصل مچ پا منجر به بورسیت مچ پا می‌شود. به‌طورکلی بورسیت پا شامل موارد دیگری مانند بورسیت شست پا، بورسیت رتروکالکانئال یا پاشنه پا و بورسیت قوزک پا هم می‌شود.
علائم بورسیت سپتیک
شایع‌ترین علائم بیماری بورسیت از نوع سپتیک عبارت‌اند از:
- درد
- تب
- التهاب و قرمزی پوست
- احساس بیماری عمومی
لازم است بدانید علائمی که در این قسمت معرفی شد، ممکن است در بورسیت غیرعفونی هم ظاهر شوند. اما به‌طورکلی احساس بیماری و تب بالا از علائم اصلی بورسیت سپتیک هستند. در صورت مشاهده این علائم مراجعه به پزشک متخصص جهت درمان بورسیت عفونی الزامی است.
بورسیت سپتیک باعث چه مشکلاتی می‌شود؟
از جمله عوارض بیماری بورسیت عفونی یا سپتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و تورم: ناحیه‌ای که به بورسیت عفونی دچار شده، معمولاً متورم و دردناک است
- قرمزی و گرمی پوست: پوست روی ناحیه مبتلا به بورسیت، متورم و قرمز می‌شود
- تب و لرز: از جدی‌ترین علائم این بیماری عفونی می‌توان به تب و لرز شدید اشاره کرد
- احساس بیماری عمومی: بیماران مبتلا به بورسیت عفونی معمولاً احساس بی‌حالی و خستگی مفرط دارند
- عفونت‌های جدی‌تر: در موارد حاد این بیماری، ممکن است عوارضی مانند مسمومیت خون، عفونت استخوان و شوک در فرد ظاهر شود
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بورسیت سپتیک هستند؟
افراد زیر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بورسیت عفونی یا سپتیک هستند:
- افراد با دستگاه ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به بیماری‌های دیابتی، ایدز یا سرطان به دلیل ضعف دستگاه ایمنی، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند
- افراد با بیماری‌های مزمن: بیماری انسدادی مزمن ریوی، دیابت و سایر بیماری‌های مزمن احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند
- افرادی که فعالیت‌های تکراری انجام می‌دهند: کارگران دستی و ورزشکارانی که به طور مکرر از مفاصل خود استفاده می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند
- افراد مسن: افزایش سن افزایش خطر ابتلا به بیماری بورسیت عفونی را به همراه دارد
- افرادی که دچار جراحت یا زخم باز هستند: جراحات و زخم‌های باز دروازه‌هایی برای ورود باکتری به بدن و عواملی برای افزایش احتمال خطر ابتلا به بورسیت هستند
روش تشخیص بورسیت سپتیک
جهت تشخیص بورسیت، بیمار می‌بایست معاینه بالینی شود و علائم بیماری بررسی شود. در برخی از موارد پزشک از روش‌های تصویربرداری مانند ام‌آرآی یا اشعه ایکس برای رد یا تأیید علائم احتمالی استفاده می‌کند. همچنین وجود نقرس یا عفونت از طریق انجام آسپیراسیون و آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.
بورسیت سپتیک چگونه درمان می‌شود؟
در مواردی که فرد به بورسیت غیرعفونی مبتلا است تغییر سبک زندگی می‌تواند به درمان کمک کند؛ اما درصورتی‌که فرد به بورسیت عفونی مبتلا شده، باتوجه‌به التهاب و تجمع عفونت، روش‌های متنوعی برای درمان وجود دارد. در ادامه روش‌های درمان این بیماری را توضیح داده‌ایم.
آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد قارچ یا ضد ویروس
برای ازبین‌بردن باکتری‌های عفونی معمولاً تجویز پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک است. همچنین جهت مهار رشد قارچ‌ها و جلوگیری از تکثیر ویروس‌ها، داروهای ضد قارچ و ضد ویروس تجویز می‌شوند. این داروها التهاب و عفونت را کاهش داده و با تسکین علائم بیماری مانع از گسترش عفونت در نقاط دیگری از بدن می‌شوند.
استراحت
داشتن استراحت کافی و کاهش حرکت و فشار در ناحیه‌ای که به بورسیت عفونی دچار شده است، موجب کاهش درد و التهاب در این ناحیه شده و به بدن فرصت مبارزه با عوامل بیماری‌زا را می‌دهد.
کمپرس گرم و سرد
با قراردادن کمپرس سرد روی ناحیه متورم، جریان خون کاهش پیدا کرده و التهاب تورم کمتر می‌شود. این اقدام در نهایت موجب جلوگیری از گسترش عفونت و تسکین درد خواهد شد.
کمپرس آب گرم جریان خون را افزایش داده و با شل کردن عضلات در ناحیه موردنظر، به تسکین درد مزمن و کاهش سفتی کمک می‌کند.
فیزیوتراپی
از دیگر روش‌های مؤثر در درمان بورسیت عفونی انجام ورزش و فیزیوتراپی است. متخصص فیزیوتراپ با درنظرگرفتن ناحیه بورسیت و شرایط جسمانی بیمار، از تمرین‌های ورزشی مختلفی برای بهبود بیماری استفاده می‌کند.
تزریق کورتیکواستروئید
در برخی از موارد پزشک متخصص جهت کاهش تورم و التهاب تزریق کورتیکواستروئید را تجویز می‌کند. این داروها پاسخ التهابی بدن را مهار کرده و با کاهش علائم عفونت منجر به تسکین درد و بهبود حرکت مفصل می‌شوند.
جراحی
آخرین راه‌حل برای درمان بورسیت عفونی جراحی است. بسیاری از پزشکان از روش‌های دیگری به‌غیراز جراحی برای درمان بیماران مبتلا به این عارضه استفاده می‌کنند. اما درصورتی‌که روش‌های درمانی دیگر منجر به بهبود وضعیت بیمار نشود، پزشک متخصص با انجام عمل جراحی اقدام به درمان بورسیت سپتیک می‌کند.
راه‌های پیشگیری از بورسیت سپتیک
برای پیشگیری از بورسیت موارد زیر توصیه می‌شود:
- استفاده از زانوبند، آرنج‌بند و کفش مناسب جهت محافظت از مفاصل
- استراحت کافی در فواصل منظم حین انجام حرکات تکراری یا حمل وسایل سنگین
- ضدعفونی‌کردن زخم‌ها و خراش‌ها به‌منظور جلوگیری از ورود باکتری‌ها به بدن
- انجام ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب برای تقویت دستگاه ایمنی
- اجتناب از انجام فعالیت‌های پرخطر که ممکن است منجر به آسیب مفاصل شود
بیماران مبتلا بورسیت سپتیک چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
رعایت نکات زیر به بیماران مبتلا به بورسیت عفونی کمک می‌کند تا روند درمان را سریع‌تر طی کنند:
- پرهیز از واردشدن فشار زیاد به نقاط آسیب‌دیده مانند لگن، شانه زانو و غیره
- قراردادن کمپرس آب سرد روی ناحیه آسیب‌دیده برای تسکین درد و التهاب
- دوش‌گرفتن با آب گرم برای نرم‌شدن مفاصل و عضلات
- پرهیز از قراردادن زانوها روی‌هم هنگام استراحت (در چنین مواقعی بهتر است با قراردادن یک بالشتک بین دوزانو فشار وارد شده بر این ناحیه را کاهش دهند)
- استفاده از یک وسیله کمکی مانند عصا جهت کاهش فشار واردآمده بر مفاصل و عضلات
- مصرف منظم و سروقت داروهای تجویز شده توسط پزشک
جمع‌‌بندی
بورسیت سپتیک یک عارضه عفونی است که به دلیل ورود باکتری‌ها به کیسه‌های بورس در نواحی مختلف بدن ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به درد، التهاب و علائم جدی‌تری مانند تب و لرز شود. درمان این بیماری شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، استراحت، کمپرس گرم و سرد، فیزیوتراپی و در موارد شدید، جراحی است. پیشگیری از این بیماری با استفاده از محافظ‌های مفصلی، استراحت کافی و ضدعفونی‌کردن زخم‌ها امکان‌پذیر خواهد بود. افراد با دستگاه ایمنی ضعیف و بیماری‌های مزمن بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید