بیماری خار پاشنه (heel spur) یکی از بیماری‌های شایع پاشنه پا که باعث بروز درد در ناحیه کف پا و نزدیکی پاشنه میشود. این درد گاهی آن‌قدر شدید است که در راه‌رفتن و انجام کارهای روزانه فرد اختلال ایجاد می‌کند. اولین سوالی که در زمان ابتلا به این بیماری برای فرد یا اطرافیانش پیش می‌آید، این است که علت خار پاشنه چیست. علل گوناگونی در بروز این عارضه نقش دارند. در این مقاله قصد داریم درباره بیماری خار پاشنه و انواع علت آن، نشانه‌های خار پاشنه، نحوه تشخیص، روش‌های درمان، عوارض ناشی از ابتلا به این بیماری و روش‌های پیشگیری از آن صحبت کنیم.
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه بیماری است که در اثر رسوب کلسیم در بخش پایینی استخوان پاشنه پا ایجاد میشود و درد آن از قسمت پاشنه تا سمت ناحیه کمان پا امتداد پیدا می‌کند. این زائده استخوانی که با نام‌های التهاب پرده کف پا، استئوفیت، فاشیای کف پا و فاسیای کف پا نیز شناخته میشود، در افراد دونده و افراد دچار اضافه‌وزن و همچنین در افرادی که از کفش‌ها نامناسب استفاده می‌کنند، شایع‌تر است. احتمالا شما نیز مانند همه افرادی که با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند، تمایل دارید که بدانید علت خار پاشنه چیست و این بیماری با چه نشانه‌هایی همراه است. در بخش‌های بعدی مقاله به طور کامل درباره این موارد توضیح داده‌ایم.
انواع علت خار پاشنه چیست؟
در پاسخ به این سؤال که علت خار پاشنه چیست، باید بگوییم عوامل مختلفی را می‌توان به‌عنوان علت این بیماری معرفی کرد. از مهم‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشیدگی عضلات و رباط پا
- پاره‌شدن غشای پوشاننده استخوان پا
- افزایش سن و رسوب کلسیم در پاشنه پا
- ابتلا به چاقی و اضافه‌وزن
- صاف بودن کف پا
- ناهنجاری‌ها و مشکلات بیومکانیک پا
- تمرینات ورزشی شدید
- التهاب مفاصل
- پوشیدن کفش‌های تنگ، بدون پاشنه یا پاشنه‌بلند
- دویدن در مسافت‌های طولانی
- گودی بیش‌ازحد کف پا
- ایستادن روی پاها به مدت طولانی
- کاهش رطوبت و خشکی پوست پاشنه پا
- کمبود ویتامین C در رژیم غذایی
- ابتلا به آرتریت واکنشی
- انجام رقص‌هایی مانند باله
نشانه های خار پاشنه
حالا که دانستید علت خار پاشنه چیست، با نشانه‌های این بیماری نیز آشنا شوید. از مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم خار پاشنه می‌توان موارد زیر را نام برد:
- درد مداوم یا مزمن هنگام راه‌رفتن و دویدن
- درد بسیار شدید مانند کشیدن چاقو در پاشنه پا در صبح
- تورم و التهاب پاشنه پا
- گرم‌شدن ناحیه آسیب‌دیده پاشنه
- بیرون‌زدگی استخوان در ناحیه پاشنه پا
- دشواری پابرهنه راه‌رفتن به دلیل حساس‌شدن بخش زیرین پاشنه پا
- افزایش درد پاشنه بعد از تمام‌شدن ورزش
- شروع درد در ناحیه زیر پاشنه و انتشار تدریجی آن در کف پا
- تشدید درد هنگام راه‌رفتن روی سطوح سخت مانند کاشی و سیمان
به این نکته مهم توجه داشته باشید که گاهی اوقات ممکن است خار پاشنه نشانه‌ای نداشته باشد. در برخی از موارد نیز حتی بعد از برطرف‌شدن درد، عارضه خار پاشنه پا همچنان باقی می‌ماند و نیاز به درمان دارد.
نحوه تشخیص خار پاشنه
پزشک متخصص ارتوپد برای تشخیص این بیماری مناطق حساس در ناحیه پاشنه پا را به‌دقت مورد بررسی قرار می‌دهد. معاینه پاشنه پا شامل مشاهده میزان قوس کف پا یا صافی آن، توجه به طرز راه‌رفتن بیمار و میزان انعطاف‌پذیری پای او، فشاردادن بخشی از پاشنه که با درد ناشی از خار پاشنه همراه است و گوش‌دادن به شرح حال بیمار به تعیین علت خار پاشنه کمک زیادی می‌کند. پزشک برای تشخیص خاطر پاشنه علاوه بر معاینه فیزیکی تصویربرداری با اشعه ایکس یا MRI را نیز برای بیمار تجویز می‌کند. در این نوع تصویربرداری در صورت وجود خار پاشنه پا یک تکه استخوان از پاشنه پا بیرون زده است.
روش های درمان خار پاشنه
برای درمان عارضه خار پاشنه روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. خوشبختانه 90 درصد از بیماران بعد از اینکه پزشک معالج آنها متوجه شود علت خار پاشنه چیست، با روش‌های غیرجراحی می‌تواند این بیماری را به‌صورت قطعی درمان کند. در ادامه این بخش با انواع روش‌های درمان خار پاشنه آشنا خواهید شد:
روش های درمان خانگی
افرادی که از درد خار پاشنه پا رنج می‌برند، با استفاده از چند روش خانگی می‌توانند در درمان قطعی خار پاشنه پای خود قدم‌های خوبی بردارند. بهترین روش‌های درمان خانگی برای خار پاشنه عبارت‌اند از:
- استفاده از سیر برای درمان خار پاشنه: در روش خانگی از سیر برای درمان خار پاشنه هم کمک می‌گیرند. در واقع خردکردن یک حبه سیر و قراردادن آن روی ناحیه خار پاشنه پا یکی از روش‌های درمان خار پاشنه در منزل است؛ زیرا سیر به‌دلیل برخورداری از خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کنندگی مانند یک آنتی‌بیوتیک عمل کرده و التهاب پاشنه پا را کاهش می‌دهد
- درمان خار پاشنه با شیشه نوشابه: جالب است بدانید که درمان خار پاشنه با شیشه نوشابه هم امکان‌‌پذیر است. در این روش فرد مبتلا به خار پاشنه ابتدا باید روی یک صندلی بنشیند و سپس پای خود را روی شیشه نوشابه به‌آرامی به عقب و جلو حرکت دهد، به‌طوری‌که پاشنه پا روی شیشه بغلتد
- قراردادن پاشنه پا در مخلوط آب گرم و سرکه سیب: در این روش باید مقداری سرکه سیب و آب گرم را در داخل یک تشت کوچک بریزید و پای خود را به مدت پنج تا ده دقیقه داخل آن قرار دهید. این کار باید به مدت دو هفته ادامه پیدا کند
- قراردادن خمیر جوش‌شیرین روی پاشنه پا: در این روش مقداری جوش‌شیرین با آب مخلوط میشود تا به حالت خمیری دربیاید. سپس خمیر به‌دست‌آمده را با استفاده از گاز استریل و باند روی پاشنه پا قرار می‌گیرد. جوش‌شیرین منجر به کاهش رسوبات کلسیم میشود
فیزیوتراپی
اگر از درمان‌های خانگی، طب سنتی و روش‌های گیاهی استفاده کردید و تأثیری در بهبودی شما ایجاد نشد؛ باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا روش‌هایی مانند فیزیوتراپی را برای درمان خار پاشنه شما تجویز کند.
در این روش فیزیوتراپ تمرینات و حرکات کششی را به بیمار آموزش می‌دهد تا با انجام آنها بتواند خار پاشنه خود را درمان کند. از مزایای درمان خار پاشنه با روش فیزیوتراپی می‌توان به مواردی مانند کاهش درد و ورم، کاهش وابستگی به دارو و بهبودی سریع اشاره کرد.
طب سنتی و روش های گیاهی
یکی دیگر از روش‌های درمان خار پاشنه طب سنتی و روش‌های گیاهی است. درمان خار پاشنه در طب سنتی روش‌های متعددی دارد. از بهترین روش‌های طب سنتی برای درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماساژدادن پاها با روغن‌های گیاهی: بعد از اینکه متوجه شدید علت خار پاشنه چیست، شب‌ها مقداری از روغن‌های گیاهی مانند روغن پرتقال، کنجد، نارگیل، اکالیپتوس، رزماری، رازیانه، اسطوخودوس و غیره را قبل از خواب به پاشنه پای خود بمالید و به‌آرامی ماساژ دهید. این روغن‌های گیاهی تأثیر زیادی در نرم‌شدن پاشنه، تسکین درد و التهاب و درمان دردهای پا و کف پا دارند
- طب سوزنی پا: طب سوزنی پا یکی از روش‌های طب سنتی چینی است که برای درمان خار پاشنه نیز کاربرد دارد. در این روش با تزریق سوزن‌های نازک به کف پا می‌توان درد و التهاب ناشی از خار پاشنه را تسکین داد. این روش باید توسط افراد ماهر و متخصص در حوزه طب سوزنی انجام شود
- استفاده از آبغوره: افرادی که در زمینه طب سنتی تخصص دارند، مصرف آبغوره را برای درمان خار پاشنه مفید می‌دانند؛ البته هنوز تحقیقات علمی کافی درباره اثرات درمانی آبغوره انجام داده نشده است
- ماساژ پاشنه پا با دانه گوجه‌فرنگی: اگر به‌صورت مداوم و هفتگی پاشنه پا را با دانه‌های گوجه فرنگی ماژ دهید، خار پاشنه به مرور درمان میشود
- استفاده از روغن بذر کتان: روغن کتان ابتدا باید روی حرارت ملایم گرم شود و پس از آغشته‌شدن با یک پارچه تمیز روی پاشنه پا قرار بگیرد. سپس روی پارچه یه کیسه‌فریزر پیچیده شود تا با ایجاد گرما و خواص ضددرد و ضدالتهابی این روغن خار پاشنه درمان شود
- جوشاندن بذر یونجه و مخلوط‌‌کردن آن با عسل: کافی است یک قاشق چای‌خوری بذر یونجه به مدت 30 دقیقه در داخل یک فنجان آب بجوشانید و سپس مقداری عسل به آن اضافه کنید. نوشیدن روزانه سه تا چهار فنجان از این دم‌نوش به درمان قطعی خار پاشنه کمک می‌کند
- ماساژ پاشنه با سنگ‌پا: در طب سنتی چرب‌کردن پاها با روغن‌های مخصوص و استفاده از سنگ‌پا تا حدود زیادی به درمان خار پاشنه کمک می‌کند
در طب سنتی استفاده از شربت سودا، شربت سرکه انگبین، حب مقلنجان، عرق سنگاب، حجامت یا زالودرمانی، گرم نگه‌داشتن موضعی پاشنه و پرهیز از مصرف غذاهای سرد نیز در درمان خار پاشنه تأثیرگذار هستند.
جراحی
اگر هیچ یک از روش‌های درمانی غیرجراحی شامل درمان‌های خانگی، طب سنتی، درمان‌های گیاهی و فیزیوتراپی در بهبود بیماری خار پاشنه مؤثر واقع نشود، در چنین مواقعی بهترین راهکار استفاده از روش جراحی است؛ البته درصد بسیار کمی از بیماران مبتلا به خار پاشنه به عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند. تکنیک‌هایی که در جراحی پاشنه استفاده می‌شوند، شامل رهاسازی فاسیای کف پا و رفع خار پاشنه پا هستند.
عوارض ناشی از ابتلا به خار پاشنه
در بخش‌های قبلی مقاله مفصل توضیح دادیم علت خار پاشنه چیست و چه نشانه‌هایی دارد؛ ضمن اینکه نحوه تشخیص و درمان آن را هم بیان کردیم. اکنون بد نیست که در این بخش با عوارض ناشی از بیماری آشنا شوید. از مهم‌ترین عوارض خار پاشنه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد و ناراحتی در پاشنه پا
- اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره
- تغییر در نحوه راه‌رفتن
- بروز درد مفاصل
- تحریک عصب‌های پا و ایجاد سوزش یا تنگی در پاشنه پا
- کاهش کیفیت خواب
- کاهش توانایی و محدودیت افراد مبتلا برای شرکت در فعالیت‌های ورزشی
روش های پیشگیری از خار پاشنه
روش‌هایی که توجه به آنها منجر به پیشگیری از ابتلا به خار پاشنه میشود، عبارت‌اند از:
- استفاده از کفش استاندارد و مناسب
- انجام تمرینات تقویتی برای تقویت عضلات پا
- جلوگیری از چاقی و کنترل وزن برای کاهش فشار اضافی روی پا
- متناسب بودن وزن با قد
- استراحت کافی برای بهبود وضعیت پاشنه و جلوگیری از واردشدن فشار روی آن
- تقویت عضلات پا با استفاده از زانوبندها و ساپورت‌ها
- راه‌‌نرفتن با پای برهنه
- استفاده از رژیم غذایی مناسب
جمع‌بندی
در این مقاله ضمن آنکه توضیح دادیم علت خار پاشنه چیست، از نشانه‌های خار پاشنه، نحوه تشخیص، روش‌های درمان، عوارض ناشی از ابتلا به آن و روش‌های پیشگیری از این بیماری صحبت کردیم. با درمان به‌موقع این بیماری با استفاده از روش‌های درمان خانگی، طب سنتی، روش‌های گیاهی و فیزیوتراپی می‌توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرد و نیاز به درمان با جراحی را به‌میزان زیادی کاهش داد. اگر در زمینه ابتلا و درمان بیماری خار پاشنه تجربه‌ای دارید لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید