درد سیاتیک یکی از آزاردهنده‌ترین و رایج‌ترین دردهاست که افراد زیادی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این درد از ناحیه کمر شروع می‌شود و تا ساق پا، باسن و پشت ران منتشر می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که حدود 40 درصد از افراد در دوران مختلف زندگی خود درد سیاتیک را تجربه می‌کنند؛ البته احتمال بروز این عارضه در افراد مسن بیشتر از سایر افراد است.
در این مقاله قصد داریم درباره این‌که سیاتیک رگ است یا عصب، علائم سیاتیک، علت ابتلا به عارضه سیاتیک، انواع گرفتگی و درد سیاتیک، نحوه تشخیص علت درد سیاتیک، روش‌های درمان بیماری‌های سیاتیک و مدت‌زمان طول‌کشیدن درد سیاتیک صحبت کنیم.
سیاتیک چیست؟ رگ است یا عصب؟
سیاتیک (sciatic nerve) عصبی است که از نخاع شروع و با عبور از باسن به سمت پاها تا زیر زانو منشعب می‌شود. این عصب را به‌عنوان قطورترین و طولانی‌ترین عصب محیطی موجود در بدن انسان می‌شناسند. بسیاری از افراد به دلیل نداشتن آگاهی کافی به اشتباه به عصب سیاتیک رگ سیاتیک می‌گویند. به‌طورکلی رگ و عصب با هم فرق دارند و کارکرد آنها با هم متفاوت است.
رگ لوله توخالی است که خون در آن جریان دارد. مهم‌ترین وظیفه رگ‌های موجود در بدن انتقال خون از قلب به سایر اندام‌های بدن و بالعکس است؛ اما عصب انشعابی توپر با ساختاری طناب‌مانند است که مسئولیت انتقال‌دادن پیام عصبی را از مغز به سایر اندام‌های بدن و بالعکس برعهده دارد. به درد عصبی که در طول این عصب و با تحریک آن ایجاد می‌شود، اصطلاحاً سیاتیک می‌گویند. اگر فردی با علائم سیاتیک مواجه شد، هر چه زودتر باید برای درمان خود به یک پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کند.
مهم ترین علائم سیاتیک چیست؟
عارضه سیاتیک علائم و نشانه‌های مختلفی دارد. زمانی که عصب سیاتیک تحت‌فشار قرار می‌گیرد، با علائمی همچون کمر درد عصبی، بی‌حسی، سختی در حرکت دادن بدنهمراه است که گاهی باعث به‌وجودآمدن اختلال در زندگی عادی فرد مبتلا به این عارضه می‌شوند. احتمالا برایتان مهم است که بدانید علائم درد سیاتیک چیست. از مهم‌ترین علائم سیاتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمر درد عصبی و انتشار درد آن به ناحیه کپل و پاها
- بی‌حسی و ضعف عضلانی
- احساس سوزن‌سوزن‌شدن و گزگز دردناک در کف پا و کمر
- شدیدتر‌شدن علائم سیاتیک پای چپ یا پای راست با تحرک بدن
- ناتوانی در حرکت‌دادن پاها
- گرفتگی عضلات کمر
- احساس لرزش و دردی شبیه به شوک الکتریکی
- تشدید نشانه‌های سیاتیک با عطسه، سرفه و نشستن طولانی‌مدت
- احساس سنگینی در پا و دشواری در بلندکردن پا
- بی‌اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع در موارد نادر
علت ابتلا به عارضه سیاتیک
حال که با علائم سیاتیک آشنا شدید، در ادامه از علت ابتلا به این عارضه صحبت می‌کنیم. درد رگ و عصب سیاتیک کمر و پا علل مختلفی دارد و مهم‌ترین عوامل ابتلا به عارضه سیاتیک عبارت‌اند از:
فتق یا بیرون زدن دیسک های بین مهره ای
یکی از مهم‌ترین عواملی که منجر به بروز نشانه های سیاتیک در افراد می‌شود، فتق یا بیرون‌زدگی دیسک‌های بین‌مهره‌ای است. مهره‌ها به‌عنوان استخوان‌های ستون فقرات به‌وسیله قطعات غضروفی از هم جدا می‌شوند.
این قطعات مانند یک ضربه‌گیر عمل می‌کنند و انعطاف‌پذیری مهره‌های ستون فقرات را افزایش می‌‌دهند. اگر اولین لایه غضروف‌های بین مهره‌ای دچار پارگی شوند، فتق یا بیرون‌زدگی دیسک‌های مهره‌ای اتفاق می‌افتد. بیرون‌زدن دیسک کمر باعث تحریک و بروز علائم سیاتیک می‌شود.
تنگی کانال نخاعی
یکی دیگر از دلایل ابتلا به عارضه سیاتیک تنگی غیرطبیعی کانال نخاعی است. زمانی که کانال تحتانی نخاع تنگ و باریک شود، علاوه بر نخاع به عصب سیاتیک نیز فشار وارد می‌شود و فرد در ناحیه کمر خود درد احساس می‌کند.
لغزش مهره‌های کمر
یکی دیگر از دلایل بروز درد عصب سیاتیک در افراد لغزش مهره‌های کمر یا اسپوندیلولیستیز (Spondylolisthesis) است. در چنین شرایطی یکی از مهره‌های ستون فقرات به یک سمت دیگر امتداد پیدا می‌کند و باعث گسترش استخوان نخاعی و واردشدن آسیب به عصب سیاتیک می‌شود.
سندروم عضله هرمی
سندروم عضله هرمی یا پیریفورمیس (Piriformis) به‌عنوان یک اختلال عضلانی یکی دیگر از دلایل ابتلا به عارضه سیاتیک است. این سندروم با انقباض یا سفتی غیرارادی عضله هرمی یا گلابی‌شکل و تحریک عصب سیاتیک همراه است. عضله هرمی عضله‌ای است که باعث اتصال بخش تحتانی ستون فقرات به استخوان ران می‌شود. اتفاق‌هایی مانند نشستن زیاد، زمین خوردن و تصادف‌کردن احتمال بروز سندروم عضله هرمی را افزایش می‌دهد.
ابتلا به آرتروز و فرسوده‌شدن دیسک‌ها در اثر افزایش سن، ورزش‌نکردن، اضافه‌وزن، پوشیدن کفش نامناسب و پاشنه‌بلند، خوابیدن روی سطوح بسیار سفت یا بسیار نرم، کشیدن سیگار، سبک زندگی نادرست و فعالیت در مشاغل سخت نیز از دیگر دلایل ابتلا به عارضه سیاتیک محسوب می‌شوند.
انواع گرفتگی و درد سیاتیک (براساس شدت بیماری)
باتوجه‌به مدت‌زمان بروز علائم سیاتیک و درگیربودن یک یا هر دو پا، عارضه گرفتگی و درد سیاتیک انواع مختلفی دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد:
- درد سیاتیک حاد: از شروع این نوع درد زمان زیادی نمی‌گذرد و پس از شروع به‌مدت چهار تا هشت هفته به طول می‌انجامد و به مرور زمان تسکین پیدا می‌کند. برای درمان درد سیاتیک حاد نیازی نیست که به پزشک مراجعه شود
- درد سیاتیک مزمن: این نوع درد سیاتیک یک درد مزمن است که تا 8 هفته ادامه پیدا می‌کند. برای درمان سیاتیک مزمن حتما باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه شود؛ زیرا این نوع درد خودبه‌خود درمان نمی‌شود
- درد سیاتیک متناوب: در این نوع درد سیاتیک هر دو پا به‌صورت متناوب با علائم سیاتیک درگیر هستند و در اثر تحلیل مفصل ساکروایلیاک ایجاد می‌شود. درد سیاتیک متناوب یکی از دردهای نادر است و به‌ندرت اتفاق می‌افتد
- درد سیاتیک دوطرفه: در این نوع درد سیاتیک هر دو پای فرد مبتلا همزمان با علائم این اختلال همراه است و علت بروز آن ایجاد تغییرات در مهره‌های ستون فقرات و دیسک‌های بین‌مهره‌ای است. درد سیاتیک دوطرفه نیز مانند درد سیاتیک متناوب نادر است و کمتر از دردهای مزمن و حاد پیش می‌آید
نحوه تشخیص علت درد سیاتیک
وقتی بیمار با علائم سیاتیک مواجه می‌شود باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کند تا پزشک با استفاده از روش‌های مختلف علت درد را تشخیص دهد. روش‌هایی که برای تشخیص علت درد سیاتیک استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- معاینه فیزیکی
- بررسی قدرت عضلات و رفلکس بیمار
- گرفتن شرح‌حال پزشکی
- بررسی سابقه پزشکی بیمار
- رادیوگرافی
- سی‌تی‌اسکن
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آرآی (MRI)
- نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرام
روش های درمان بیماری های سیاتیک
وقتی بیماران پس از بروز علائم سیاتیک به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه می‌کنند، پزشک بعد از تشخیص علت بروز این عارضه تلاش می‌کند از روش‌های درمانی موثر جهت درمان سیاتیک برای همیشه استفاده کند که از جمله آنها می‌توان به فیزیوتراپی کمر، اوزون تراپی، پی آر پی و... اشاره کرد. از مهم‌ترین روش‌های درمان بیماری‌های سیاتیک می‌توان موارد زیر را نام برد:
- استفاده از داروهای OTG غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین
- دارودرمانی تحت‌نظر پزشک با داروهای شل‌کننده عضلات مانند تیزانیدین و متوکاربامول باکلوفن و داروهایی مانند پرگابالین و گاباپنتین
- تجویز مسکن قوی برای درد سیاتیک مانند اکسی‌کدون یا ترامادول
- تجویز پمادهای موضعی ضددرد مانند منتول، متیل سالیسیلات، کپسایسین و سالاسیلات ترولامین
- فیزیوتراپی کمر با انجام حرکات کششی، قدرتی و هوازی
- استفاده از ماساژ تراپی برای بهبود گردش خون و کاهش درد سیاتیک
- اوزون تراپی
- درمان سیاتیک با سلول‌های بنیادی برای التیام آسیب‌های عصبی
- تزریق پی‌آرپی (PRP) برای درمان دیسک ستون فقرات
- تزریق استروئید اپیدورال برای تسکین تنگی کانال نخاعی
- انجام مستمر ورزش برای سیاتیک از جمله یوگا و پیلاتس
- پیاده روی برای درد سیاتیک
- طب سوزنی و فروکردن سوزن‌های استریل به نقاط کلیدی
- تجویز آمپول کترولاک برای کاهش التهاب و درد سیاتیک
- جراحی در موارد درد شدید سیاتیک
برای درمان سیاتیک در خانه نیز می‌توان از روش‌هایی مانند اصلاح رژیم غذایی، کمپرس آب سرد، کمپرس آب گرم، حرکات کششی آرام کمر و قراردادن پاها در مخلوط آب گرم، نمک و سرکه سیب و پیروی از روش صحیح خوابیدن برای درد سیاتیک استفاده کرد و علائم سیاتیک را تا حدود زیادی بهبود بخشید.
خوابیدن به پشت روی یک بالشت راحت و تشک مناسب و قراردادن یک بالشت در زیر زانو بهترین روش خوابیدن برای افراد مبتلا به عارضه سیاتیک است. اگر هیچ یک از روش‌های خانگی و همچنین تجویزهای پزشک تأثیری در کاهش علائم و درد ناشی از آسیب‌دیدگی سیاتیک نداشت و بیمار دچار بی‌اختیاری مدفوع و ادرار شد، پزشک ناچار است که از روش جراحی برای درمان این عارضه استفاده کند.
درد سیاتیک چقدر طول میکشد؟
در پاسخ به سؤال درد سیاتیک چقدر طول میکشد، باید بگوییم که مدت‌زمان طول‌کشیدن درد و علائم سیاتیک به نوع این عارضه بستگی زیادی دارد. به‌‌عنوان‌مثال سیاتیک حاد به مدت 6 هفته طول میکشد و به‌مرورزمان بهبود پیدا می‌کند. درصورت طولانی‌شدن درد سیاتیک و تبدیل آن به یک درد مزمن ممکن است فرد مبتلا به مدت 12 ماه با درد ناشی از تحریک سیاتیک دست‌وپنجه نرم کند. سیاتیک مزمن به درمان تخصصی تحت‌نظر متخصص ارتوپد نیاز دارد.
برای پیشگیری از درد سیاتیک می‌توان از روش‌هایی شامل حفظ حالت بدنی مناسب هنگام ایستادن، نشستن، خوابیدن و بلندکردن اجسام سنگین، قطع مصرف سیگار، تناسب اندام، رسیدن به وزن مناسب و ورزش منظم از جمله پیاده روی برای درد سیاتیک استفاده کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت کیلینیک ارتوپدی پزشک اول راجع‌به مهم‌ترین علائم سیاتیک، علت ابتلا به عارضه سیاتیک، انواع گرفتگی و درد سیاتیک، نحوه تشخیص علت این عارضه، روش‌های درمان بیماری‌های سیاتیک تحت نظر متخصص ارتوپد، درمان سیاتیک در خانه و همچنین مدت طول‌کشیدن درد سیاتیک صحبت کردیم. درصورت مشاهده هر یک از علائم این عارضه هر چه زودتر به یک پزشک متخصص ارتوپد باتجربه مراجعه کنید تا مراحل درمان تحت‌نظر او آغاز شود. اگر در زمینه درد سیاتیک و درمان آن تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شویم که تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید