رباط صلیبی یا ACL یکی از رباط‌های زانو است که پارگی یا کشیدگی آن یک آسیب شایع در بین افراد است. رباط‌ها نوارهای بافتی محکمی هستند که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می‌کنند تا مفصل را ثابت نگه دارند. رباط صلیبی استخوان ران را به استخوان ساق پا وصل می‌کند و با جلوگیری از خم‌شدن یا چرخش بیش از حد آن به ثابت نگه‌داشتن مفصل زانو کمک می‌کند.
این رباط در معرض آسیب قرار دارد و ممکن است به دلایل مختلف مثل آسیب‌های ورزشی، تصادف اتومبیل یا سقوط از ارتفاع دچار پارگی شود. در واقع وقتی که نیروی شدیدی به زانو وارد می‌شود، مفصل بیشتر از دامنه طبیعی خود حرکت می‌کند و ممکن است رباط ACL پاره شود. به دلیل پارگی رباط ممکن است زانو متورم، ناپایدار و دردناک شود و راه‌رفتن سخت و غیرممکن می‌شود. در ادامه این مقاله از سایت پزشک ارتوپد با علائم پارگی رباط صلیبی و نحوه تشخیص و درمان آن بیشتر آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
مهم ترین علائم پارگی رباط صلیبی
هنگام آسیب‌دیدگی رباط، فرد درد و تورم قابل‌توجهی را احساس می‌کند و قادر به ادامه فعالیت خود نیست. سپس پس از مدتی علائم دیگری را نیز تجربه می‌کند که شدت آن‌ها باتوجه‌به شدت آسیب از خفیف تا شدید متغیر است. همچنین بیشتر این نشانه‌ها شبیه علائم پارگی رباط مچ پا هستند؛ ولی با این تفاوت که در محدوده مفصل زانو احساس می‌شوند. به‌طورکلی علائم پارگی رباط صلیبی شامل موارد زیر است:
- تورم: در ۲۴ ساعت اول پس از آسیب زانو متورم می‌شود؛ اما اگر بلافاصله یک کمپرس یخ را روی زانو قرار دهید یا آن را با آتل ببندید، تورم کاهش می‌یابد
- درد: یکی از علائم اصلی پارگی رباط صلیبی احساس درد شدید در زانو است. میزان درد در زمان آسیب تا حدودی متغیر است و بستگی به‌شدت آسیب دارد؛ برای مثال اگر آسیب جزئی باشد، ممکن است دردی احساس نکنید
- شنیدن یا احساس صدا در زانو: ممکن است هنگام صدمه دیدن صدایی شبیه به ترک‌خوردن از زانوی خود بشنوید یا اینکه پارگی رباط را احساس کنید
- تغییر شکل مفصل: ممکن است مفصل زانو از محل اصلی خود خارج شود و تغییر شکل دهد. همچنین احساس ضعف و بی‌ثباتی زانو نیز ممکن است رخ دهد
- ازدست‌دادن دامنه حرکتی: پس از پارگی رباط، دامنه حرکتی مفصل کاهش می‌یابد و نمی‌توانید زانوی خود را مانند حالت عادی خم و راست کنید
- عدم تحمل وزن: یکی دیگر از نشانه های پارگی رباط صلیبی ناتوانی در اعمال وزن بدن روی مفصل زانو است. در نتیجه نمی‌توانید به‌درستی بایستید یا راه بروید
- مشکل در راه‌رفتن: حتی اگر بتوانید روی پای آسیب‌دیده خود بایستید، ممکن است متوجه شوید که راه‌رفتن سخت‌تر از حد معمول یا حتی غیرممکن است
علت پارگی رباط صلیبی چیست؟
پارگی رباط ACL برای هر کسی ممکن است رخ دهد و زمانی اتفاق می‌افتد که در حین حرکت‌های سریع ناگهان متوقف شوید یا تغییر جهت دهید یا زمانی نیروی شدیدی به زانو وارد شود. یکی از شایع‌ترین علل پارگی ACL آسیب‌های ورزشی است؛ ورزش‌هایی مثل فوتبال، بسکتبال، تنیس و ژیمناستیک که شامل توقف، چرخش یا تغییر جهت ناگهانی هستند، باعث پارگی ACL می‌شوند. علاوه بر این مورد تصادفات اتومبیل و سقوط از ارتفاع نیز با واردکردن نیروی شدید به زانو می‌توانند باعث پارگی رباط صلیبی شوند.
نحوه تشخیص علائم پارگی رباط صلیبی
ازآنجایی‌که برخی علائم پارگی رباط صلیبی شبیه عارضه‌های مشابه دیگر از جمله علائم پارگی مینیسک زانو است، تشخیص آن فقط توسط دکتر زانو و از طریق گرفتن شرح‌حال، معاینه فیزیکی و انجام برخی آزمایش‌ها امکان‌پذیر است. پس از مراجعه به پزشک، او از شما درباره علت آسیب‌دیدن زانو و علائمی که احساس می‌کنید، سؤالاتی می‌پرسد و سپس معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. در معاینه فیزیکی، پزشک زانوی آسیب‌دیده را از نظر تورم و حساسیت بررسی می‌کند و آن را با زانوی سالم مقایسه می‌کند.
همچنین ممکن است پزشک متخصص از شما بخواهد تست پارگی رباط صلیبی را انجام دهید که طی آن زانوی شما را به موقعیت‌های مختلف حرکت می‌دهد تا دامنه حرکتی و عملکرد کلی مفصل را بررسی کند. برای مثال پزشک از شما می‌خواهد به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را در زوایای خاصی حرکت دهید. اگر مفصل زانو به شکل غیرعادی حرکت کند یا موقعیت خاصی باعث احساس درد یا بدتر شدن علائم شود، می‌تواند نشانه پارگی رباط صلیبی باشد.
برای تشخیص دقیق‌تر پارگی رباط، رد سایر علل و تعیین شدت آسیب ممکن است به انجام برخی روش‌های تصویربرداری نیاز باشد. برای مثال برای رد احتمال شکستگی استخوان پزشک رادیولوژی را برای شما تجویز می‌کند که فقط بافت‌های سخت مثل استخوان را نشان می‌دهد. سپس برای بررسی بافت‌های نرم و تعیین شدت آسیب‌دیدگی رباط ام‌آرآی تجویز می‌شود. ام ار ای پارگی رباط صلیبی و آسیب‌دیدگی سایر بافت‌های نرم زانو مثل مینیسک یا تاندون‌ها را نشان می‌دهد.
آرتروسکوپی نیز یکی دیگر از روش‌های تصویربرداری از مفصل است که با کمک آن می‌توان فضای داخل مفصل را بررسی کرد. در این روش جراح ارتوپد یک برش کوچک در پوست ایجاد می‌کند و ابزاری به نام آرتروسکوپ که شامل یک لنز تصویربرداری است را وارد مفصل می‌کند. سپس می‌تواند علت آسیب را مشخص کند و در صورت نیاز آن را ترمیم یا اصلاح کند.
انواع پارگی رباط صلیبی (براساس شدت آسیب)
در پزشکی پارگی‌های ACL را بر اساس شدت آسیب درجه‌بندی می‌کنند. درجه آسیب از درجه یک که کمترین شدت است تا درجه سه برای شدیدترین حالت متغیر است:
- درجه یک: در آسیب‌دیدگی درجه یک رباط صلیبی دچار کشیدگی شده است. در واقع تفاوت پارگی و کشیدگی رباط زانو این است که وقتی رباط کشیده می‌شود، همچنان ثبات کافی را برای مفصل زانو فراهم می‌کند؛ ولی در حالت پارگی ثبات مفصل کاهش می‌یابد
- درجه دو: در آسیب‌دیدگی درجه‌دو رباط کشیده و کمی پاره شده است. این حالت نادر است و به‌ندرت رخ می‌دهد
- درجه سه: آسیب‌دیدگی درجه سه زمانی اتفاق می‌افتد که شدت آسیب زیاد است و رباط به طور کامل از وسط پاره شده است؛ در نتیجه مفصل زانو ثبات خود را به طور کامل از دست می‌دهد
روش های درمان پارگی رباط صلیبی
روش‌های درمان این عارضه به دودسته درمان‌های جراحی و غیرجراحی تقسیم می‌شوند که درمان‌های بدون جراحی شامل درمان‌های خانگی و فیزیوتراپی زانو است. در ادامه با این روش‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
روش های درمان رایج خانگی
درمان خانگی پارگی رباط زانو معمولاً برای آسیب‌دیدگی‌های درجه یک توصیه می‌شود و شامل روش‌های زیر است:
- از انجام فعالیت‌هایی که فشار بیشتری به زانوی شما وارد می‌کنند، خودداری کنید. همچنین بهتر است برای مدتی ورزش یا فعالیتی که باعث آسیب شده است را انجام ندهید و سپس به‌صورت تدریجی سطح فعالیت بدنی خود را افزایش دهید
- یک کمپرس یخ پیچیده شده را چند بار در روز و هر بار به مدت ۱۵ دقیقه روی زانوی خود قرار دهید
- برای کمک به کاهش تورم، زانوی خود را با استفاده از یک آتل یا بریس ببندید. این روش همچنین به ثابت نگه‌داشتن مفصل و بهبودی سریع‌تر رباط کمک می‌کند
- در صورت امکان زانو و ساق پای خود را کمی بالاتر از سطح قلب قرار دهید. این کار به بهبود جریان خون و کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند
- متأسفانه دارویی تحت عنوان قرص ترمیم رباط صلیبی وجود ندارد؛ ولی شما می‌توانید برای کاهش علائمی مثل درد و تورم از داروهای مسکن بدون نسخه یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل ناپروکسن را استفاده کنید
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی زانو یکی دیگر از روش‌های درمان پارگی رباط صلیبی قدامی بدون جراحی است. در این روش فیزیوتراپیست تمریناتی را به شما آموزش می‌دهد که به تقویت عضلات اطراف زانو، کاهش درد و تورم و بازگرداندن دامنه حرکتی کامل زانو کمک می‌کنند. برای تأثیرگذاری بیشتر شما باید این تمرینات را در مرکز فیزیوتراپی یا در خانه به‌صورت مرتب انجام دهید.
عمل جراحی
عمل جراحی در شرایطی انجام می‌شود که رباط صلیبی به‌شدت پاره شده باشد و ترمیم خودبه‌خود آن امکان‌پذیر نباشد. در طول جراحی پزشک رباط آسیب‌دیده را خارج می‌کند و آن را با بافت دیگری جایگزین می‌کند تا به رشد رباط جدید در جای خود کمک کند. این بافت جایگزین از قسمت دیگری از زانو برداشته می‌شود که به آن پیوند گفته می‌شود.
عوارض پارگی رباط صلیبی
صدماتی که باعث پارگی ACL می‌شوند خطر آسیب به سایر قسمت‌های زانو نیز را افزیاش می‌دهد؛ برای مثال ممکن است علاوه بر رباط صلیبی، سایر رباط‌های زانو نیز آسیب ببینند. همچنین شکستگی استخوان، پارگی مینیسک و کشیدگی عضلات آسیب‌های دیگری است که ممکن است هم‌زمان با پارگی رباط رخ دهد.
علاوه بر این موارد، افرادی که پارگی رباط صلیبی را تجربه می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو هستند. حتی در صورت انجام عمل جراحی برای بازسازی رباط، باز هم آرتروز ممکن است رخ دهد. عوامل متعددی از جمله شدت آسیب اصلی، وجود آسیب‌های مرتبط در مفصل زانو یا سطح فعالیت پس از درمان بر میزان خطر ابتلا به آرتروز تأثیرگذار هستند.
جمع‌بندی
در این مقاله راجع به علائم پارگی رباط صلیبی و دلایل بروز آن صحبت کردیم. پارگی رباط صلیبی که به دلیل آسیب‌های ورزشی، تصادف یا سقوط از ارتفاع رخ می‌دهد، باعث بروز درد، تورم، ناتوانی در راه‌رفتن، بی‌ثباتی زانو و… می‌شود. برای درمان این عارضه از روش‌های جراحی و روش‌های غیرجراحی مثل درمان‌های خانگی و فیزیوتراپی استفاده می‌شود.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید