بسیاری از افرادی که بر اثر نشستن طولانی‌مدت پشت رایانه یا حتی انجام فعالیت‌های سنگین، احساس درد شدید و ناتوانی در حرکت شانه‌ها پیدا می‌کنند، در معرض بیماری شانه یخ زده قرار دارند.
البته شانه درد ممکن است که برای همه افراد و در موقعیت‌های خاص اتفاق بیفتد؛ اما بی‌حرکت ماندن آن در مدت طولانی و بروز دردهای خفیف تا شدید در مدت طولانی، احتمال ابتلا به شانه یخ زده را افزایش می‌دهد.
اما برای بسیاری از افراد این سؤال وجود دارد که چگونه باید در بین بیماری‌های مختلف مربوط به شانه، از ابتلا به این بیماری مطمئن شویم؟ قطعا این عارضه علائم خاصی دارد و تشخیص آن تنها به دست پزشک متخصص ارتوپد انجام می‌شود؛ اما در ادامه این مطلب از پزشک اول، همه چیز درباره این بیماری را معرفی می‌کنیم.
شانه یخ زده چیست؟
شانه یخ زده که با نام کپسولیت چسبنده هم شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌های مربوط به مفصل شانه است که معمولا به‌آرامی شروع می‌شود و بعد از گذشت زمان، شدیدتر می‌شود. این بیماری شامل سفتی و درد در ناحیه مفصل شانه می‌شود و علائم آن معمولا بین 1 تا 3 سال بهبود پیدا می‌کنند. از طرفی فرد مبتلا به این بیماری، نمی‌توانند شانه‌های خود را به‌راحتی حرکت دهد.
در حالت کلی شانه‌های انسان از سه استخوان تشکیل می‌شود که در نهایت، مفصل گوی و کاسه شانه را به وجود می‌آورند. این سه استخوان شامل بازو، تیغه شانه (کتف) و استخوان ترقوه می‌شود. از طرفی برای آن که استخوان‌ها در کنار هم قرار بگیرند، بافت هم‌بند قوی یا همان کپسول شانه اطراف مفصل‌ها قرار داده شده است.
زمانی که کپسول شانه بسیار ضخیم و سفت شود، حرکت مفصل‌ها را محدود می‌کند. از طرفی هرچه این کپسول ضخیم‌تر شود، فرد احساس درد بیشتری پیدا می‌کند و حرکت شانه‌ها محدود می‌شود.
فازهای مختلف شانه یخ زده
بیماری شانه یخ زده از ابتدای بیماری تا وضعیت بهبودی، معمولا در چهار مرحله مختلف خود را نشان می‌دهد که در ادامه هر کدام را معرفی می‌کنیم.
1.مرحله پیش انجماد
اولین مرحله برو شانه یخ زده، پیش انجماد است. در این مرحله کم‌کم متوجه درد در شانه می‌شوید. مثلا ممکن است که در رختخواب و با حرکت شانه‌ها، احساس درد کنید. از طرفی به‌تدریج با بالابردن بازوها و حرکت آنها، متوجه درد و محدودیت حرکتی می‌شوید. این مرحله بین 1 تا 3 ماه خود را نشان می‌دهد و بعد از آن، بیماری خود را نشان می‌دهد.
2.مرحله انجماد
در این مرحله، هر زمان که شانه خود را تکان می‌دهید، احساس درد در ناحیه شانه پیدا می‌کنید. این درد در طول زمان و به‌صورت مداوم بدتر می‌شود و احساس بسیار دردناکی را در شب‌ها ایجاد می‌کند. همچنین بر اثر این درد، حرکت شانه‌ها به‌تدریج محدودتر می‌شود؛ البته این مرحله متناسب با شدت بیماری، بین 6 تا 9 ماه طول می‌کشد.
3. مرحله یخ‌زده
در مرحله یخ‌زده، بیمار معمولاً درد کمتری نسبت به مرحله انجماد احساس می‌کند؛ اما در فعالیت‌های ساده خود مانند بستن کمربند ایمنی، شستشو مو و بستن کمربند هم احساس درد پیدا می‌کند.
در این مرحله، شانه‌ها بیشتر از قبل سفت می‌شوند و حرکت مفصل‌ها محدودتر از قبل هستند. بر همین اساس بیمار نمی‌تواند به‌راحتی بازوی خود را تکان دهد و این وضعیت ممکن است که بین 4 تا 12 ماه طول بکشد.
4. مرحله ذوب
در مرحله آخر، کپسول مفصل شانه به‌شدت ضخیم و سفت می‌شود؛ اما باگذشت زمان، کم‌کم به حالت عادی بازمی‌گردد و دامنه حرکتی بازو و شانه بیشتر می‌شود. در فاز ذوب، معمولا بیمار درد شدیدی احساس نمی‌کند و پیشرفت‌های تدریجی را مشاهده می‌کند.
انواع شانه یخ زده
شانه یخ زده در دو نوع اولیه و ثانویه خود را نشان می‌دهد که هر کدام نشانه‌ها و خصوصیات خاصی دارند. بیمارانی که به هر کدام از انواع شانه یخ زده مبتلا می‌شوند، روش تشخیص خاصی دارند؛ از همین رو در ادامه انواع شانه یخ زده را معرفی می‌کنیم:
شانه یخ زده اولیه
افرادی که به بیماری شانه یخ زده اولیه مبتلا می‌شوند، قبلاً هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای نداشتند. از طرف حتی بیماری بر اثر ضربه و آسیب هم نبوده است و علت بیماری دقیقاً مشخص نیست.
شانه یخ زده ثانویه
در مدل دوم این بیماری، فرد بر اثر بیماری‌های زمینه‌ای و علت مشخصی مبتلا می‌شود. در حالت کلی عوامل مختلفی سبب ابتلا به بیماری شانه یخ زده ثانویه است که در نهایت سبب تغییر کنترل حرکت شانه و سفت‌شدن مفصل می‌شود. البته شانه یخ زده ثانویه زیر مجموعه‌های مختلف زیر را دارد:
- علت‌های سیستمیک
- عوامل بیرونی مانند بیماری قلبی، ریوی، دیسک گردن، cva، شکستگی استخوان باز و بیماری پارکینسون
- عوامل درونی مانند بیماری آسیب‌های روتاتور کاف، تاندونوپاتی عضله دوسر، تاندیوپاتی کلسیفیک و آرتریت مفصل
علائم شانه یخ زده
باتوجه‌به این که درد شانه علت‌های مختلفی دارد و شاید علائم آنها مشابه به هم باشد، برای تشخیص قطعی این بیماری، باید علائم شانه یخ زده را در بین بیماران بررسی کرد. توجه کنید که مهم‌ترین علائم شانه یخ زده، درد و سفتی مفاصل است که در نهایت سبب دشواری در حرکت شانه‌ها می‌شود؛ البته ممکن است که درد در عضلات شانه به‌صورت مبهم یا دردناک باشد و در تمامی عضلات شانه شما بخش شود.
همچنین میزان درد شانه، متناسب با فازهای مختلف این بیماری متفاوت است؛ اما در زیر، چند مورد از علائم شانه یخ زده را معرفی می‌کنیم:
- احساس درد ناگهانی در شانه بدون آسیب خاص
- شدیدتر شدن درد شانه در شب و اختلال در خواب
- محدودیت در بالابردن بازو
- محدودیت در دراز کردن بازو و دست در طول بدن یا پشت
درصورتی‌که با علائم ذکر شده در شانه یخ زده مواجه شدید، حتماً به پزشک فوق تخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا روند درمان به‌سرعت شروع شود. توجه کنید که هرچه زودتر درمان شروع شود، بهبود بیماری موفق‌تر است. اگر به دنبال بهترین مرکز برای بررسی علائم این بیماری و درمان سریع شانه یخ زده هستید، حتما کلینیک ارتوپدی پزشک اول را در نظر داشته باشید و در اولین فرصت به این مرکز درمانی، مراجعه کنید.
علل بروز شانه یخ زده
در حالت کلی بیماری‌های مختلفی سبب بروز شانه درد و اختلال در حرکت بازوها می‌شود؛ اما بیماری شانه یخ زده معمولاً به علت التهاب بافت‌های اطراف مفصل به وجود می‌آید و خود را با تورم، درد و تحریک عضلات نشان می‌دهد.
کپسول شانه دارای چین‌های مختلفی است که اجازه حرکت بازو به جهت‌های مختلف را می‌دهد و به منقبض و منبسط کردن آن کمک می‌کند. با ملتهب شدن کپسول شانه، زخم به وجود می‌آید و بعد از سفت‌شدن، علائم شانه یخ زده مشخص می‌شود.
البته علت دقیق شانه یخ زده کاملاً مشخص نشده است؛ اما در اغلب موارد بی‌حرکت ماندن شانه بعد از آسیب یا التهاب عضلات و تاندون‌ها، احتمال یخ‌زدن شانه‌ها را افزایش می‌دهد. البته توجه کنید که برخی از افراد با شرایط خاص زیر، بیشتر در معرض بیماری شانه یخ زده قرار دارند:
- احتمال ابتلا به شانه یخ زده در بین بزرگسالان 40 تا 60 سال بیشتر است.
- این بیماری در بین زنان شیوع بیشتری دارد.
- دیابت شیرین
- سکته
- اختلال تیروئید
- آسیب مستقیم به شانه
- بیماری دوپویترن
- پارکینسون
- سندروم درد منطقه‌ای پیچیده
- نکروز آواسکولار ( احتمال ابتلا بسیار پایین)
- سل
- تنگی نفس، سرفه شدید
- انواع روماتیسم
- بیماری متاستاتیک
- درگیرشدن چندین مفصل
- سابقه سرطان
البته دقت کنید که عوامل مختلف دیگری سبب علت شانه یخ زده می‌شود؛ اما برای آن که از دلیل اصلی این بیماری مطلع شوید تا در کنار درمان‌های پزشکی از درمان خانگی شانه یخ زده هم استفاده کنید، بهتر است که به کلینیک درمان ارتوپدی متخصص پزشک اول مراجعه کنید. پزشکان حاذق کلینیک ضمن ارزیابی وضعیت شما و معرفی بهترین روش‌های درمانی پزشکی، تکنیک‌های موثر و مفیدی که بتوانید در خانه نیز آنها انجام دهید، معرفی می‌کنند.
عوارض شانه یخ زده
شاید درد شانه در ابتدای بیماری شانه یخ زده خیلی غیرقابل‌تحمل نباشد و شما بتوانید باوجود آن، به زندگی خود ادامه دهید؛ اما اگر در زمان مناسبی اقدام به درمان و فیزیوتراپی شانه یخ زده نکنید، عوارض غیرقابل‌جبرانی را به دنبال دارد.
در حالت کلی یخ‌زدگی شانه سبب سفتی شانه و مفاصل بازو برای مدت‌زمان طولانی می‌شود و دامنه حرکتی مفصل‌ها را بسیار محدود می‌کند؛ بر همین اساس فرد تعادل عضلانی خود را از دست می‌دهد و کیفیت زندگی آن کاهش پیدا می‌کند. البته عوارض شایع بیماری شانه یخ زده شامل موارد زیر می‌شوند:
- عدم توانایی جابه‌جایی اجسام
- ازدست‌رفتن دامنه حرکتی شانه و بازو
- بروز مشکلات مختلف عضلانی و شدیدتر شدن آنها در مدت‌زمان طولانی
دقت داشته باشید که عوارض این بیماری متناسب با شدت آنها متفاوت است؛ از همین رو برای جلوگیری از آسیب‌های مفصلی و عضلانی طولانی‌مدت، بهتر است که به مرکز درمانی تخصصی ارتوپدی مراجعه کنید.
روش تشخیص شانه یخ زده
باتوجه‌به بیماری‌های مختلف مربوط به درد شانه، برای تشخیص این بیماری، پزشک باید علائم شما را به‌صورت تخصصی بررسی کند و بر اساس سابقه پزشکی، تشخیص نهایی خود را اعلام کند. سپس پزشک بازو و شانه‌های شما را به شکل زیر معاینه فیزیکی می‌کند:
- در ابتدا باید شانه خود را به جهت‌های مختلف حرکت دهید تا دامنه حرکتی شما مشخص شود. در این مدل از معاینه که با عنوان محدوده غیرفعال هم شناخته می‌شود، میزان درد فرد در هنگام حرکت بازو توسط پزشک مشخص می‌شود.
- در مرحله بعدی، پزشک حرکات خاصی تحت عنوان محدوده حرکت فعال هم به بازو و شانه شما می‌دهد تا بتواند دو نوع حرکت را با هم مقایسه کند.
- افرادی که مبتلا به بیماری شانه یخ زده هستند، به‌صورت محدود می‌توانند حرکات فعال و غیرفعال را انجام دهند.
دقت کنید که در برخی از موارد، پزشک برای بی‌حس کردن شانه، داروی بی‌حسی تزریق می‌کند تا بررسی دامنه حرکتی آسان‌تر انجام شود.
بعد از انجام معاینات فیزیکی، پزشک دستور عکس‌برداری با اشعه ایکس برای شانه تجویز می‌کند تا از عدم ابتلا به بیماری آرتریت مطمئن شود. توجه داشته باشید که در اغلب موارد، نیازی به انجام آزمایش‌های تصویربرداری تخصصی مانند MRI و سونوگرافی وجود ندارد؛ اما اگر تشخیص پزشک واضح نباشد، امکان انجام این آزمایش‌ها هم برای تشخیص شانه یخ زده هم وجود دارد.
روش های درمان شانه یخ زده
شانه یخ زده یکی از بیماری‌هایی است که در طول زمان بهبود پیدا می‌کند؛ اما اگر می‌خواهید سریع‌تر از درد رهایی پیدا کنید، با مشاهده علائم این بیماری، حتماً با مراجعه به بهترین دکتر شانه روند درمانی را به‌سرعت شروع کنید.
در اغلب موارد پزشک داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن را برای تسکین درد تجویز می‌کند؛ اما اگر این داروها کمکی به درمان درد نکرد، باید روش‌های درمانی تخصصی‌تری اجرا شود. هدف اصلی درمان کپسولیت چسبنده، تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی است؛ از همین رو در کنار مصرف بهترین دارو برای شانه یخ زده، روش‌های زیر هم اجرا می‌شود:
انجام تمرینات حرکتی
یکی از روش‌های درمان خانگی شانه یخ زده، انجام تمرینات و ورزش‌های حرکتی است. با انجام برخی از حرکات ورزشی به طور منظم، می‌توانید دامنه حرکتی شانه را تا حد زیادی افزایش دهید و سبب کاهش درد شوید؛ از همین رو در ادامه چند نمونه ورزش برای شانه یخ زده را معرفی می‌کنیم:
- کشش آونگ: برای انجام این ورزش کافی است که در حالت ایستاده، بازوها را در کنار خود قرار دهید و شانه‌ها را شل کنید. سپس مقدار کمی به سمت جلو حرکت کنید و بازوی آسیب‌دیده خود را آویزان کنید. بازوی آویزان را به شکل دایره‌ای در یک‌جهت و به تعداد 10 بار بچرخانید و سپس جهت خود را تغییر دهید. هرچه میزان تحرک دست بیشتر شود، باید دایره‌ها را بزرگتر کنید تا درد شانه کاهش پیدا کند.
- دسترسی عرضی بدن: دست سالم خود را روی آرنج بازوی آسیب‌دیده قرار دهید و بازوی آسیب‌دیده را به سمت بالا و روی سینه بلند کنید. این کار را تا زمانی که احساس کشش در بازو پیدا می‌کنید، ادامه دهید. سپس بین 15 تا 20 ثانیه دست را نگهدارید و این حرکت را بین 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.
- کشش حوله: برای انجام این ورزش باید بایستید و حوله تقریباً 90 سانتی را پست سرخود به شکل عمودی نگه دارید. بازوی آسیب‌دیده باید لبه پایین حوله را بگیرد و بازوی سالم، لبه بالایی را نگهداری کند. آهسته بازوی سالم خود را به سمت بالا بکشید و تا زمانی که احساس کشش دارید، حدود 10 ثانیه منتظر بمانید. این ورزش را باید دو بار در روز و به مدت 5 روز انجام دهید.
- چرخش به بیرون: در این حرکت باید بایستید و بازوها را به پهلو بکشید. سپس آرنج را با زاویه 90 درجه خم کنید. در مرحله بعد، دو سر کش لاستیکی را در دودست خود قرار دهید و بازوی سالم خود را ثابت نگهدارید. در همین حالت بازوی آسیب‌دیده را کمی به سمت خود بکشید و 5 ثانیه ثابت بمانید. این حرکت را بین 10 تا 15 بار در روز تکرار کنید.
- چرخش به داخل: در این تمرین باید کنار در بسته‌شده و به‌شکل ایستاده قرار بگیرید و یک سر باند ورشی را دور دستگیره در حلقه کنید. در مرحله بعد سر دیگر را در دست بازوی آسیب دیده خود قرار دهید. همان‌طور که آرنج را در زاویه 90 درجه و بازو را کنار خود قرار داده‌اید، باند را کمی به سمت خود بکشید و 5 ثانیه نگهدارید. این حرکت را بین 10 تا 15 بار در روز تکرار کنید.
فیزیوتراپی
یکی از بهترین روش‌های درمان شانه یخ زده با ماساژ و ورزش، فیزیوتراپی است. با کمک فیزیوتراپی می‌توانید دامنه حرکتی شانه خود را افزایش دهید و به تسکین درد کمک کنید. پزشک متخصص ارتوپدی، تعداد جلسات فیزیوتراپی را تعیین می‌کند؛ اما اغلب حداقل 6 هفته برای بهبود حرکات طول می‌کشد.
بعد از بررسی توانایی حرکت در شانه، درمان‌های مختلف فیزیوتراپی از جمله تمرینات کششی، تمرینات قدرتی و حرکات مربوط به وضعیت استاندارد بدن شروع می‌شود. از طرفی در کنار انجام حرکات فیزیوتراپی شانه یخ زده، بهترین دارو برای شانه یخ زده از جمله تزریق استروئید هم تجویز می‌شود. توجه کنید برای درمان سریع شانه یخ زده لازم است که به دنبال فیزیوتراپیست ماهر و متخصص باشید؛ ضمن اینکه اگر حرکات ورزشی به‌درستی انجام نشود، به قسمت‌های دیگر هم آسیب وارد می‌شود.
همچنین درصورتی‌که بعد از جلسات فیزیوتراپی هنوز هم احساس درد داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. اگر به دنبال مرکز فیزیوتراپی متخصص و مجهز برای درمان شانه یخ زده هستید، به کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید.
استفاده از پماد موضعی
در برخی از مواقع پزشک برای تسکین و کاهش درد، پماد برای شانه یخ زده تجویز می‌کند. این پمادها به‌صورت موضعی هستند و در انواع مختلفی مانند دیکلوفناک و پیروکسیکام روی شانه‌ها استفاده می‌شود.
آب درمانی
در کنار انجام ورزش برای شانه یخ زده، آب‌درمانی هم تأثیر زیادی بر کاهش درد این بیماری دارد. بر اساس این روش درمانی، برخی از حرکات و تمرینات ورزشی خاص در آب گرم انجام می‌شود که در نهایت به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کند.
استفاده از آب گرم، سبب شل‌شدن عضلات و نرم‌شدن آنها می‌شود و درد خاصی برای فرد به وجود نمی‌آورد. از طرفی آب‌درمانی سرد هم به کاهش التهاب و تورم در مفاصل شانه کمک می‌کند. البته با ماساژ آبی ملایم هم می‌توان انعطاف‌پذیری شانه را افزایش داد.
تحریک عصبی عصب از طریق پوست
بر اساس این روش، جریان الکتریکی از طریق الکترودهای متصل به پوست، به عصب‌های شانه وارد می‌شود و با تحریک الکتریکی عصب، میزان درد شانه فرد کاهش پیدا می‌کند. البته اگر این روش بعد از چند ماه اثربخشی نداشت، پزشک روش دیگری را اجرا می‌کند.
طب سنتی
یکی از روش‌های درمان شانه یخ زده، استفاده از طب سنتی است. در این روش، از داروهای گیاهی مختلف مانند زنجبیل و زردچوبه باخاصیت ضدالتهابی و ضددرد استفاده می‌شود که به کاهش درد در مفاصل کمک بزرگی می‌کند. همچنین برخی از ضمادهای گیاهی داغ هم سبب شل‌شدن عضلات می‌شود.
از طرفی باتوجه‌به این که طب سوزنی هم یکی از درمان‌های سنتی چین باستان است، می‌توان از این روش هم برای کاهش درد استفاده کرد. بر اساس این روش، سوزن‌های بسیار نازکی در قسمت‌های خاص بدن قرار می‌گیرد و بعد از 15 تا 45 دقیقه، از بدن خارج می‌شود.
جراحی
درصورتی‌که تمامی روش‌های درمانی ذکرشده نتیجه مثبتی نداشته باشد، پزشک با جراحی، کپسولیت چسبنده را درمان می‌کند؛ اما احتمال جراحی، کمتر از دیگر روش‌های درمانی است. در این حالت پزشک با جراحی به روش آرتروسکوپی، بافت اسکار و چسبندگی را از داخل مفصل‌ها خارج می‌کند. البته در روش جراحی هم ابزارهای جراحی از طریق برش‌های بسیار کوچک وارد مفصل‌ها می‌شود.
البته تمامی روش‌های ذکرشده برای درمان این عارضه، تأثیرپذیری قطعی ندارند؛ از همین رو بهتر است که برای پیداکردن بهترین راه درمانی، به پزشک ارتوپد متخصص مراجعه کنید. کلینیک ارتوپدی پزشک اول با همکاری پزشکان متخصص، به شما در درمان سریع شانه یخ زده کمک می‌کند.
چگونه از عارضه شانه یخ زده پیشگیری کنیم؟
در حالت کلی کپسولیت چسبنده بیشتر به دلیل عدم تحرک کافی شانه و آسیب‌های واردشده به مفصل‌های آن پدید می‌آید و حس دردناکی را برای فرد به وجود می‌آورد؛ بر همین اساس اگر می‌خواهید از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید، بهتر است که به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر بازو و شانه شما در اثر ضربه، شکستگی بازو یا سکته آسیب‌دیده است، به‌هیچ‌عنوان آن را در مدت طولانی بی‌حرکت نکنید. در این شرایط بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید و ورزش‌ها و تمرینات استاندارد را انجام دهید.
- افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مختلف مانند دیابت، تیروئید، روماتیسم و تنگی نفس دارند، برای پیشگیری از این بیماری، تحرک و تمرینات بیشتری داشته باشند.
جمع‌بندی
بسیاری از افراد ممکن است تابه‌حال نام شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده را نشنیده باشند؛ اما مدت‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آشنایی با این بیماری کمک بزرگی به رفع مشکلات حرکتی شانه‌ها و مفاصل بازو می‌کند و کیفیت زندگی بیماران را افزایش می‌دهد.
البته برای تشخیص دقیق این بیماری، لازم است که به دکتر شانه یا دکتر ارتوپد متخصص و ماهر در این زمینه مراجعه کنید. کلینیک ارتوپدی پزشک اول یکی از بهترین مراکز درمانی مشکلات ارتوپدی است که به شما در درمان این عارضه کمک می‌کند. شما می‌توانید برای دریافت نوبت و مشاهده خدمات این مجموعه، به وب‌سایت پزشک اول مراجعه کنید.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید