آیا از درد مزمن زانو رنج می‌برید؟ آیا تغییر شکل زانو مانع از انجام فعالیت‌های روزمره شما شده است؟ شاید جراحی استئوتومی زانو بتواند به شما کمک کند.
در این مطلب به جراحی استئوتومی روی زانو پرداخته‌ایم. استئوتومی زانو یک جراحی ارتوپدی است که در آن جراح با برش‌دادن استخوان، شکل آن را تغییر می‌دهد تا تراز زانو اصلاح شود. با ما همراه باشید تا اطلاعات جامع‌تری در رابطه بااینکه جراحی استئوتومی چیست؛ کسب کنید.
جراحی استئوتومی چیست؟
استئوتومی، یک اصطلاح پزشکی است که به عمل جراحی برش‌دادن استخوان اشاره دارد. استئوتومی، درواقع یک نوع عمل جراحی انحراف زانو است؛ هرچند تنها یکی از روش‌های آن به شمار می‌آید. در زمینه ارتوپدی، استئوتومی زانو به عمل جراحی گفته می‌شود که در آن جراح با برش‌دادن استخوان زانو، شکل آن را تغییر می‌دهد تا تراز زانو اصلاح شود. این کار معمولا برای افرادی انجام می‌شود که به دلیل بیماری‌هایی، مانند آرتروز یا آسیب‌های زانو، دچار تغییر شکل در زانو شده‌اند.
چرا به استئوتومی زانو نیاز داریم؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تغییر شکل زانو می‌تواند منجر به درد، تورم، محدود شدن حرکت و افزایش فشار بر روی مفصل شود. جراحی استئوتومی با اصلاح این تغییر شکل، به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو کمک می‌کند و نیاز به تعویض کامل مفصل زانو را به تاخیر می‌اندازد. در صورتی که پزشک بخواهد موارد زیر اتفاق بیفتد، استئوتومی را انجام می‌دهد:
- اصلاح تغییر شکل استخوان‌ها؛ مانند زانوی ضربدری یا پای پرانتزی
- تسکین درد مفاصل؛ به‌خصوص در مواردی که آرتروز باعث تغییر شکل مفصل شده باشد.
- بهبود عملکرد مفصل؛ برای مثال، در مواردی که مفصل لگن به‌درستی حرکت نمی‌کند.
- آماده‌سازی برای جراحی‌های دیگر؛ گاهی اوقات استئوتومی قبل از جراحی‌های جایگزینی مفصل انجام می‌شود تا مفصل جدید به‌درستی قرار بگیرد.
انواع جراحی استئوتومی
جراحی استئوتومی، همانطور که پیشتر گفته شد، برای اصلاح مشکلات اسکلتی و ترازبندی استخوان‌ها انجام می‌شود. نوع استئوتومی به ناحیه‌ای از بدن که به جراحی نیازمند است، بستگی دارد. در ادامه به بررسی برخی از انواع رایج جراحی استئوتومی می‌پردازیم.
استئوتومی بر اساس ناحیه بدن
جراحی استئوتومی زانو، بسته به اینکه کدام قسمت از استخوان زانو برش داده شود، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. هر نوع استئوتومی برای اصلاح نوع خاصی از تغییر شکل زانو طراحی شده است.
انواع اصلی استئوتومی زانو عبارت‌اند از:
استئوتومی تیبیا (ساق پا)
- استئوتومی بالاتنه تیبیا (High Tibial Osteotomy - HTO) : این نوع جراحی معمولا برای اصلاح زانوی ضربدری انجام می‌شود. در این عمل انحراف زانو به داخل، قسمت بالایی استخوان ساق پا برش داده شده و به‌سمت خارج چرخانده می‌شود تا فشار روی قسمت داخلی زانو کاهش یابد.
- استئوتومی پایین تنه تیبیا (Low Tibial Osteotomy - LTO) : این نوع عمل انحراف زانو برای اصلاح زانوی پرانتزی انجام می‌شود. در این روش، قسمت پایینی استخوان ساق پا برش داده شده و به سمت داخل چرخانده می‌شود تا فشار روی قسمت خارجی زانو کاهش یابد.
استئوتومی فمور (ران)
- استئوتومی فوق کندیلار فمور (Supracondylar Femoral Osteotomy - SCO) : این نوع جراحی معمولا برای اصلاح زانوی ضربدری انجام می‌شود. در این روش، قسمت فوقانی استخوان ران برش داده شده و به سمت داخل چرخانده می‌شود تا فشار روی قسمت داخلی زانو کاهش یابد.
استئوتومی بر اساس نوع برش
جراحی استئوتومی زانو، بر اساس نوع برش ایجاد شده، به دو دسته باز و بسته تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
- استئوتومی باز: در این نوع جراحی، برش بزرگی در پوست ایجاد می‌شود تا به استخوان دسترسی پیدا کنند.
- استئوتومی بسته: در این نوع جراحی، برش کوچکی در پوست ایجاد می‌شود و از ابزارهای خاصی برای برش استخوان استفاده می‌شود.
روند انجام جراحی استئوتومی چگونه است؟
همانطور که گفتیم، جراحی استئوتومی یک عمل جراحی است که جراح در آن، استخوان را برش داده و آن را در موقعیت جدیدی قرار می‌دهد تا درد و ناهنجاری‌های مفصلی را برطرف کند. در ادامه خواهیم گفت که روند استئوتومی یا همان عمل انحراف زانو چگونه است؟
قبل از جراحی، شما با جراح ارتوپد خود در مورد دلایل انجام جراحی، مزایا و معایب آن و همچنین خطرات احتمالی صحبت خواهید کرد. سپس پزشک ممکن است آزمایش‌های خون، عکس‌برداری با اشعه ایکس، ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن را برای ارزیابی وضعیت استخوان‌ها و مفاصل شما تجویز کند. احتمالا پزشک به شما خواهد گفت که از چند روز قبل از عمل، از خوردن و آشامیدن پرهیز کرده و داروهای خاصی را مصرف کنید.
در حین عمل جراحی، بسته به نوع جراحی و تصمیم پزشک، از بیهوشی عمومی یا موضعی استفاده می‌شود. سپس جراح، برشی در محل مورد نظر ایجاد می‌کند تا به استخوان دسترسی پیدا کند. آن‌گاه جراح زانو با استفاده از ابزارهای مخصوص، استخوان را در محل تعیین‌شده برش می‌دهد و قطعات استخوان در موقعیت جدید قرار داده می‌شوند. برای ثابت نگاه‌داشتن قطعات استخوان از پیچ، پلاک یا میله استفاده می‌شود. سپس در انتها برش با بخیه بسته می‌شود.
مدت‌زمان بهبودی به نوع جراحی، سن بیمار و عوامل دیگر بستگی دارد. در این دوره، شما باید از عصا یا واکر استفاده کنید و تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهید. برای کنترل درد و التهاب نیز داروهایی، مانند مسکن و ضد التهاب تجویز می‌شود. یادتان باشد که پس از جراحی باید به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا روند بهبودی شما بررسی شود.
توجه داشته باشید که این اطلاعات صرفا جنبه اطلاع‌رسانی دارد و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و تصمیم‌گیری نهایی، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
چه زمانی به جراحی استئوتومی نیاز داریم؟
جراحی استئوتومی زمانی انجام می‌شود که تغییر شکل استخوان‌ها یا مفاصل باعث درد، ناتوانی در حرکت یا مشکلات دیگری شود که با سایر روش‌های درمانی قابل‌حل نباشد.
دلایل رایج برای انجام جراحی استئوتومی عبارت‌اند از:
- آرتروز زانو: زمانی که آرتروز باعث تغییر شکل زانو شود و درد زیاد و محدودیت حرکتی ایجاد کند.
- زانوی ضربدری یا پای پرانتزی: این تغییر شکل‌ها می‌توانند به دلیل مشکلات مادرزادی، آسیب‌ها یا بیماری‌های دیگر ایجاد شده و باعث درد و ناپایداری زانو شوند.
- بیماری‌های استخوانی: برخی بیماری‌های استخوانی، مانند پاژن یا استئونکروز می‌توانند باعث تغییر شکل استخوان‌ها شوند و نیاز به جراحی استئوتومی داشته باشند.
شکستگی‌های پیچیده یا دررفتگی‌های مکرر نیز ممکن است نیاز به جراحی استئوتومی داشته باشند. علائمی که نشان می‌دهند ممکن است به جراحی استئوتومی نیاز داشته باشید، عبارت‌اند از:
- درد شدید و مداوم در مفصل که با استراحت یا مصرف داروهای مسکن تسکین نیابد.
- تورم و قرمزی مفصل؛ به‌خصوص اگر با درد همراه باشد.
- محدودیت حرکتی مفصل؛ مثل مشکل در خم یا راست‌کردن مفصل
- لنگیدن هنگام راه‌رفتن
- تغییر شکل ظاهری مفصل
مزایای جراحی استئوتومی
عمل استئوتومی زانو، با وجود اینکه یک عمل جراحی است، اما مزایای قابل‌توجهی برای بیماران به همراه دارد. این مزایا به‌طور کلی به بهبود کیفیت زندگی، کاهش درد و افزایش عملکرد مفصل کمک می‌کنند.
در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای جراحی استئوتومی اشاره می‌کنیم:
- تسکین درد: یکی از مهم‌ترین مزایای این جراحی، کاهش درد ناشی از تغییر شکل استخوان‌ها و مفاصل است. با اصلاح تراز استخوان‌ها، فشار روی مفصل کاهش می‌یابد و در نتیجه درد نیز کمتر می‌شود.
- بهبود عملکرد مفصل: جراحی استئوتومی باعث می‌شود که مفصل به‌طور طبیعی‌تر حرکت کند و عملکرد آن بهبود یابد. این امر، به‌ویژه در مواردی که تغییر شکل استخوان باعث محدودیت حرکتی شده باشد، بسیار اهمیت دارد.
- تاخیر در تعویض مفصل: در بسیاری از موارد، جراحی استئوتومی نیاز به تعویض مفصل را به تعویق می‌اندازد. این امر برای افراد جوان‌تر اهمیت بیشتری دارد.
- افزایش طول عمر مفصل: با اصلاح تراز استخوان‌ها و کاهش فشار روی مفصل، طول عمر مفصل افزایش می‌یابد.
- بهبود ظاهر: در مواردی که تغییر شکل استخوان‌ها باعث تغییر شکل ظاهری شده باشد، جراحی استئوتومی می‌تواند به بهبود ظاهر کمک کند.
- افزایش اعتمادبه‌نفس: کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل باعث افزایش اعتمادبه‌نفس بیمار می‌شود.
به‌طور خلاصه، جراحی استئوتومی به بیماران کمک می‌کند تا:
- درد کمتری را تجربه کنند.
- فعالیت‌های روزمره خود را به‌راحتی انجام دهند.
- کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
- از جراحی‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر جلوگیری کنند.
لازم به ذکر است که هر جراحی، خطراتی دارد و جراحی استئوتومی نیز از این قاعده مستثنی نیست. قبل از تصمیم‌گیری برای انجام این جراحی، حتما با پزشک خود در مورد مزایا، معایب و خطرات آن مشورت کنید.
عوارض جراحی استئوتومی
جراحی استئوتومی، مانند هر عمل جراحی دیگری، عوارضی به همراه دارد. اگرچه اکثر افراد پس از این جراحی، تا حد زیادی بهبودی را تجربه می‌کنند، اما آگاهی از عوارض احتمالی، قبل از تصمیم‌گیری برای انجام عمل بسیار مهم است.
عوارض رایج جراحی استئوتومی عبارت‌اند از:
- عفونت: اگرچه با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها خطر عفونت کاهش می‌یابد، اما همچنان ممکن است رخ دهد
- لخته‌شدن خون: تشکیل لخته خون در پاها یا همان آمبولی، یکی از عوارض احتمالی جراحی است
- آسیب به عصب: در برخی موارد، ممکن است به اعصاب اطراف محل جراحی آسیب برسد که منجر به بی‌حسی یا ضعف در ناحیه آسیب‌دیده شود
- شکستگی مجدد استخوان: در موارد نادر، ممکن است استخوان پس از جراحی دوباره بشکند
- کاهش جریان خون: در برخی موارد، ممکن است جریان خون به ناحیه عمل کاهش یابد که می‌تواند منجر به مشکلات ترمیم استخوان شود
- التهاب مفصل: التهاب مفصل پس از جراحی ممکن است رخ دهد و باعث درد و تورم شود
- عدم بهبود کامل: در برخی موارد ممکن است جراحی استئوتومی به‌طور کامل درد و مشکلات مفصلی را برطرف نکند
- لندگیدن: لنگیدن بعد از عمل استئوتومی زانو یک اتفاق رایج است و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. این لنگیدن، موقتی است و با گذشت زمان و انجام تمرینات توان‌بخشی برطرف می‌شود
عوارض نادرتر جراحی استئوتومی عبارت‌اند از:
- آلرژی به داروهای بیهوشی
- مشکلات تنفسی
- آسیب به عروق خونی
تجربه و مهارت جراح، نوع جراحی و پیچیدگی آن و ناحیه مورد عمل و سلامت عمومی بیمار و وجود بیماری‌های زمینه‌ای، مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی تاثیر زیادی بر روی شدت عوارض جراحی استئوتومی زانو دارد.
یادتان باشد که رعایت دقیق دستورات پزشک در دوره نقاهت می‌تواند به کاهش خطر عوارض کمک کند.
آمادگی‌های قبل از جراحی استئوتومی زانو
قبل از انجام جراحی استئوتومی زانو، برخی آمادگی‌ها ضروری است تا عمل با موفقیت انجام شود و دوره نقاهت به‌خوبی سپری شود. آمادگی‌های قبل از عمل شامل موارد زیر است.
- مشاوره با پزشک: قبل از عمل، حتما با پزشک متخصص ارتوپد خود درباره جزئیات عمل، مزایا و معایب آن، عوارض احتمالی و دوره نقاهت صحبت کنید. تمام سوالات خود را با پزشک در میان بگذارید تا با اطمینان خاطر برای جراحی اقدام کنید.
- آزمایشات پزشکی: پزشک ممکن است آزمایش‌های خون، ادرار، نوار قلب و عکس‌برداری‌های لازم، مانند رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی، را برای ارزیابی وضعیت کلی سلامتی و تعیین آمادگی شما برای جراحی تجویز کند.
- توقف مصرف برخی داروها: برخی داروها، مانند آسپرین، وارفارین و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ممکن است خطر خون‌ریزی را افزایش دهند. بنابراین، قبل از عمل، مصرف این داروها را با مشورت پزشک قطع کنید.
- تغذیه مناسب: تغذیه سالم و متعادل به بهبود روند بهبودی کمک می‌کند. سعی کنید رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی داشته باشید.
قبل از عمل، ترتیبات لازم را برای مراقبت از خود در منزل پس از جراحی فراهم کنید. به همین دلیل ممکن است به کمک فرد دیگری برای انجام کارهای روزمره نیاز داشته باشید. داشتن روحیه مثبت و آرام به شما کمک می‌کند تا با استرس و اضطراب قبل از عمل بهتر کنار بیایید.
ضمن اینکه لازم است در روز قبل از عمل جراحی استئوتومی زانو، نکات مهم زیر را مد نظر قرار دهید:
- ناشتا بودن: چند ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
- استحمام: قبل از عمل، دوش بگیرید و بدن خود را تمیز کنید.
- لباس مناسب: لباس راحت و گشاد بپوشید. از پوشیدن زیورآلات و لنزهای تماسی خودداری کنید.
- وسایل شخصی: وسایل شخصی ضروری، مانند کارت شناسایی، بیمه و شماره تلفن‌های اضطراری را همراه داشته باشید.
این اطلاعات صرفا جنبه اطلاع‌رسانی دارد و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. بنابراین برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و شخصی‌سازی‌شده، حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
مراقبت‌های بعد از جراحی استئوتومی زانو
پس از جراحی استئوتومی زانو، رعایت مراقبت‌های بعد از عمل بسیار مهم است تا روند بهبودی به‌خوبی پیش برود و نتیجه مطلوب حاصل شود. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
- کنترل درد: بعد از عمل، درد طبیعی است. پزشک داروهای مسکن تجویز خواهد کرد تا درد شما را کنترل کند.
- یخ‌گذاری: برای کاهش تورم و درد، از کمپرس یخ استفاده کنید.
- استفاده از وسایل کمکی: ممکن است برای مدتی به عصا یا واکر نیاز داشته باشید.
- استراحت کافی: زانوی خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا تورم کاهش یابد.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی را به‌طور منظم انجام دهید تا قدرت عضلات و دامنه حرکتی زانو بهبود یابد. زیرا راه رفتن بعد از عمل استئوتومی زانو یکی از مهم‌ترین مراحل بهبودی است و نیاز به مراقبت و تمرین‌های خاص دارد. توانایی راه‌رفتن، به‌تدریج و با توجه به دستورالعمل‌های پزشک و فیزیوتراپ باز می‌گردد.
- مصرف داروها: طبق دستور پزشک، داروهای تجویز شده را مصرف کنید.
- جلوگیری از فشار روی زانو: از فعالیت‌هایی که به زانوی شما فشار وارد می‌کنند، خودداری کنید.
- مراقبت از زخم: زخم خود را تمیز و خشک نگاه دارید.
در ضمن، بهتر است به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا روند بهبودی شما بررسی شود.
دوره نقاهت عمل استئوتومی زانو، به عوامل مختلفی، از جمله نوع جراحی، سن بیمار، وضعیت عمومی سلامت و میزان پیچیدگی عمل بستگی دارد. به‌طور کلی، دوره نقاهت، شامل چندین مرحله است که هر مرحله نیاز به مراقبت‌های خاصی دارد. معمولا چند ماه طول می‌کشد تا به بهبودی کامل برسید.
اگر علائمی، مانند قرمزی، تورم شدید، تب، درد شدید، یا ترشح از محل زخم را مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. بهبودی پس از جراحی نیاز به صبر و حوصله دارد. از عجله‌کردن بپرهیزید و به توصیه‌های پزشک خود عمل کنید.
هزینه عمل استئوتومی زانو
یکی از مواردی که باید قبل از جراحی در نظر بگیرید، هزینه عمل استئوتومی زانو است. هزینه استئوتومی نیز مانند هزینه عمل انحراف زانو به روش‌های دیگر شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه بیمارستان؛ شامل هزینه اتاق عمل، بستری، داروها و سایر خدمات بیمارستانی
- هزینه جراح؛ شامل دستمزد جراح و تیم جراحی
- هزینه تجهیزات؛ شامل هزینه ایمپلنت‌ها، مانند پیچ و پلاک، ابزار جراحی و مواد مصرفی
- هزینه فیزیوتراپی؛ شامل هزینه جلسات فیزیوتراپی زانو بعد از عمل
- هزینه‌های جانبی؛ شامل هزینه آزمایش‌ها، ویزیت‌ها و سایر هزینه‌های مرتبط
چه کسانی نباید جراحی استئوتومی زانو انجام دهند؟
با وجود ضرورت جراحی استئوتومی زانو در بسیاری موارد، این عمل برای همه مناسب نیست. برخی افراد به دلایل مختلف ممکن است کاندیدای مناسبی برای این عمل نباشند. در ادامه به کاندیداهای نامناسب برای جراحی استئوتومی زانو اشاره می‌کنیم.
- افراد مبتلا به آرتروز شدید: در مواردی که آرتروز زانو بسیار پیشرفته است و غضروف‌های مفصلی به‌طور کامل تخریب شده‌اند، جراحی استئوتومی ممکن است نتیجه مطلوبی نداشته باشد و نیاز به تعویض کامل مفصل زانو باشد.
- افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای جدی دارند: افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای جدی، مانند بیماری‌های قلبی، ریوی، دیابت کنترل‌نشده یا اختلالات خون‌ریزی دارند، ممکن است برای جراحی استئوتومی با ریسک بالاتری مواجه شوند.
- افرادی که به عفونت‌های مزمن مبتلا هستند: عفونت‌های مزمن می‌توانند روند بهبودی پس از جراحی را به تاخیر بیندازند و خطر عوارض را افزایش دهند.
- افرادی که به اندازه کافی فعال نیستند: این جراحی برای افرادی که سبک زندگی فعالی دارند و می‌خواهند به فعالیت‌های ورزشی خود ادامه دهند، مناسب‌تر است.
- افرادی که انتظارات غیر واقعی دارند: جراحی استئوتومی نمی‌تواند تمام مشکلات زانو را برطرف کند و ممکن است درد به‌طور کامل از بین نرود. بنابراین، بیمار باید انتظارات واقع‌بینانه‌ای از این جراحی داشته باشد.
عوامل دیگری که ممکن است بر روی تصمیم‌گیری در مورد انجام جراحی استئوتومی زانو تاثیر بگذارند، عبارت‌اند از:
- سن بیمار: معمولا افراد جوان‌تر نتایج بهتری از این جراحی می‌گیرند.
- کیفیت استخوان: استخوان‌های ضعیف‌تر ممکن است به‌خوبی به جراحی پاسخ ندهند.
- میزان تغییر شکل زانو: شدت تغییر شکل زانو بر روی نوع جراحی و نتیجه آن تاثیرگذار است.
قبل از تصمیم‌گیری برای انجام جراحی استئوتومی، حتما با متخصص ارتوپدی حاذق و باتجربه مشورت کنید تا با توجه به شرایط خاص خود، بهترین تصمیم را بگیرید.
سخن پایانی
در این مطلب گفتیم که جراحی استئوتومی زانو می‌تواند با اصلاح تغییر شکل استخوان‌های زانو، درد را کاهش دهد و عملکرد مفصل را بهبود بخشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این جراحی، مزایا، معایب و مناسب‌بودن آن برای خودتان می‌توانید به کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی پزشک ارتوپد مراجعه کرده و با کارشناسان و متخصصان کلینیک مشورت کنید. در این صورت می‌توانید تصمیم آگاهانه‌تری برای انجام این جراحی بگیرید و به دردهای خود پایان دهید.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید