کمردرد یکی از شایعترین مشکلات سلامتی است که خیلی از ماها در طول زندگیمان حداقل یکبار آن را تجربه کردهایم. یکی از علل رایج کمردرد، رگبهرگ شدن عضلات و رباطهای ناحیه کمر است. این عارضه میتواند در اثر حرکات ناگهانی، بلندکردن اجسام سنگین، وضعیت بدنی نامناسب و یا فعالیتهای ورزشی بیش از حد رخ دهد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و روشهای درمانی خانگی و پزشکی برای تسکین درد و بهبود سریعتر رگ به رگ شدن کمر خواهیم پرداخت. همچنین، راهکارهایی برای پیشگیری از این عارضه و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا ارائه خواهیم داد.
رگبهرگ شدن کمر یعنی چه؟
استخوانها و عضلات کمر ساختار پیچیدهای دارد. آنها توسط غضروفها، تاندونها و رباطها پشتیبانی و توسط شبکهای از عروق خونی و اعصاب تغذیه میشوند. رگ به رگ شدن کمر به معنی کشیدگی یا پارگی جزئی یا کامل رباطها و عضلات ناحیه کمر است. رباطها بافتهای محکمی هستند که استخوانها را به هم متصل میکنند و عضلات نیز به حرکتدادن و پشتیبانی از ستون فقرات کمک میکنند.
هنگامی که این بافتها بیش از حد کشیده شوند یا پاره شوند، فرد دچار درد، تورم و محدودیت حرکتی در ناحیه کمر میشود. لازم به ذکر است که رگ به رگ شدن کمر با کشیدگی عضلات کمر متفاوت است، زیرا در رگبهرگ شدگی، رباطها آسیب میبینند؛ درحالیکه کشیدگی عضلات به آسیب تاندونها مربوط است.
علائم رگبهرگ شدن کمر
رگ به رگ شدن کمر معمولاً با مجموعهای از علائم همراه است که شدت آنها بسته به میزان آسیبدیدگی متفاوت است. برخی از شایعترین علائم عبارتاند از:
- درد شدید و تیز در ناحیه کمر، بهخصوص هنگام حرکت یا بلندکردن اجسام
- احساس سفت بودن و محدودیت در حرکت دادن کمر
- تورم و التهاب در ناحیه آسیبدیده
- کاهش عملکرد و/یا دامنه حرکتی مفصل (مشکل در راهرفتن، خمشدن به جلو یا پهلو، یا راست ایستادن)
- گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
- احساس درد هنگام لمس ناحیه آسیبدیده
- مشکل در ایستادن یا راهرفتن
علل رگبهرگ شدن کمر
رگ به رگ شدن کمر معمولاً در اثر پیچش، کشش یا پارگی عضلات و تاندونها یا رباطهای ناحیه کمر رخ میدهد. این آسیبها میتواند در نواحی مختلف از جمله قسمت پایین، بالا و طرفین کمر ایجاد شود که هر کدام از آنها علت و ویژگیهای خاص خود را دارند:
- رگ به رگ شدن قسمت پایینی کمر: این ناحیه بهعنوان هستهٔ بدن شناخته میشود و بیشترین فشار و وزن را در حرکات روزمره تحمل میکند. علل شایع شامل جابهجایی اجسام و وسایل سنگین، وضعیت نادرست بدن هنگام بلندکردن اشیا، انجام مکرر حرکات تکراری که فشار زیادی به کمر وارد میکنند و اضافهوزن است. این نوع رگ به رگ شدن معمولاً با درد و گرفتگی شدید در ناحیه پایینی کمر همراه است.
- رگ به رگ شدن قسمت بالایی کمر: ناحیه بالای کمر به دلیل اتصال به گردن از حساسیت زیادی برخوردار است و معمولاً در اثر آسیبهای ناگهانی مانند افتادن، پیچخوردن یا ضربه مستقیم به کمر و همچنین آسیبهای شدید؛ مانند سقوط از ارتفاع یا تصادفات رانندگی رخ میدهد. این آسیبها میتوانند منجر به درد شدید و محدودیت در حرکت گردن و قسمت بالای کمر شوند.
- رگ به رگ شدن سمت چپ یا راست کمر: این نوع آسیبها بیشتر در ناحیه کتف و پشت اتفاق میافتند و ناشی از پیچشهای ناگهانی و نامناسب یا فشار بیش از حد به عضلات کتف هستند. معمولاً در فعالیتهای ورزشی، بهویژه زمانی که بدن بهخوبی گرم نشده باشد، احتمال بروز این نوع آسیبها بیشتر است.
برخی عوامل خطر مانند خمیدگی بیش از حد کمر، ضعف عضلات کمر یا شکم، سفتشدن همسترینگها (عضلات پشت رانها) و انجام ورزشهایی که شامل فشار و کشیدن هستند (مانند وزنهبرداری و فوتبال) نیز میتوانند خطر آسیبهای کمر را افزایش دهند.
شدت رگبهرگ شدن کمر
شدت رگ به رگ شدن کمر میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و این موضوع به میزان آسیبدیدگی بافتهای نرم؛ مانند عضلات، تاندونها و رباطها بستگی دارد. در آسیبهای خفیف (درجه ۱)، ممکن است فرد احساس درد خفیف و محدودیت حرکتی جزئی داشته باشد. درد و ناراحتی وجود دارد، اما حرکت کمر بهطورکلی ممکن است تا حدودی حفظ شود. بهبودی در این مرحله سریعتر است و اغلب با استراحت، استفاده از کمپرس سرد و داروهای ضدالتهابی درد کاهش مییابد.
در رگبهرگ شدن متوسط (درجه ۲) آسیب بیشتری به رباطها و عضلات وارد میشود و ممکن است برخی از آنها دچار پارگی شوند. درد شدیدتر است و ممکن است باعث محدودیت بیشتری در حرکت کمر شود. معمولاً نیاز به استراحت طولانیتر، استفاده از داروها و احتمالاً فیزیوتراپی و درمان ارتوپدی برای بازیابی عملکرد کامل وجود دارد.
اما در موارد شدیدتر (درجه ۳)، پارگی کامل رباطها یا عضلات رخ میدهد. این نوع آسیب باعث درد شدید، تورم و ناتوانی کامل در حرکت کمر میشود. برای درمان، گاهی اوقات به جراحی نیاز است و بهبودی میتواند ماهها طول بکشد.
همچنین، شدت آسیب به محل آسیبدیدگی نیز بستگی دارد. برای مثال، رگ به رگ شدن قسمت پایینی کمر که بیشترین فشار را تحمل میکند، ممکن است با علائم شدیدتری همراه باشد. بلندکردن اجسام سنگین، خمشدن به جلو یا عقب، چرخش کمر، ایستادن طولانیمدت و نشستن در وضعیت نامناسب جزو عوامل تشدیدکننده درد محسوب میشوند.
روش تشخیص رگبهرگ شدن کمر
تشخیص قطعی رگ به رگ شدن کمر به عهده پزشک متخصص یا فوقتخصص ارتوپدی است. پزشک با انجام یک معاینه فیزیکی دقیق و بررسی سابقه پزشکی بیمار، به تشخیص علت درد میپردازد. در طی معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال علائمی مانند حساسیت به لمس، محدودیت حرکتی، سفتی، التهاب و تورم و نقاط دردناک در ناحیه کمر میگردد تا متوجه شود که آیا مشکل به دلیل کشیدگی رباطها است یا مشکل دیگری مانند دیسک کمر وجود دارد.
یکی از تفاوتهای مهم میان رگ به رگ شدن کمر و دیسک کمر این است که دیسک کمر معمولاً با سابیدگی یا تخریب مهرهها همراه است، درحالیکه در رگ به رگ شدن بیشتر به عضلات و رباطهای اطراف ستون فقرات آسیب وارد میشود.
در مواردی که درد کمر به مدت طولانی ادامه داشته باشد یا شدت آن زیاد باشد، پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص و ردکردن سایر علل احتمالی، آزمایشهای تصویربرداری را تجویز کند. شایعترین آزمایشهای تصویربرداری مورداستفاده برای تشخیص مشکلات کمر عبارتاند از:
- اشعه ایکس: این آزمایش برای بررسی استخوانها و احتمال شکستگیها، تغییرات تخریبی در مفاصل، ساختار مهرهها و سایر ناهنجاریهای استخوانی استفاده میشود.
- امآرآی: این آزمایش با استفاده از میدان مغناطیسی، تصاویر بسیار دقیقی از بافتهای نرم؛ مانند عضلات، رباطها و دیسکهای کمر و نخاع ارائه میدهد و میتواند برای تشخیص آسیبهای جدیتر مانند پارگی رباطها، فتق دیسک یا ضایعات نخاعی مفید باشد.
- سیتیاسکن: این آزمایش با ترکیب تصاویر سهبعدی از ساختارهای داخلی بدن، شامل استخوانها، عضلات و بافتهای چربی، به پزشک کمک میکند تا مشکلات احتمالی را بهتر شناسایی کند. تصاویر ارائه شده ساختارهای استخوانی و بافتهای نرم توسط CT اسکن نسبت به اشعه ایکس با جزئیات بیشتری بوده و برای ارزیابی پیچیدگیهای ستون فقرات مفید است.
روشهای درمان رگبهرگ شدن کمر
درمان سریع رگبهرگ شدن کمر شامل استراحت، استفاده از کمپرس یخ، مصرف داروهای ضددرد و ضدالتهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن است. همچنین، استفاده از بریس یا کمربند طبی میتواند به حمایت از کمر کمک کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای کاهش التهاب و درد شدید، آمپول رگبهرگ شدن کمر (تزریق کورتیکواستروئید) یا قرص برای رگبهرگ شدن کمر (ایبوپروفن و ناپروکسن) را تجویز کند. تزریق معمولاً در موارد حاد و مقاوم به درمانهای دیگر استفاده میشود. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای قویتری مانند شلکنندههای عضلانی را تجویز کند.
درمان سنتی رگبهرگ شدن کمر مانند طب سوزنی، ماساژدرمانی و طب فیزیکی نیز میتوانند به کاهش درد و بهبود عملکرد کمر کمک کنند. این روشها اغلب بهعنوان مکمل درمانهای پزشکی استفاده میشوند. پس از کاهش درد اولیه، ورزش برای رگبهرگ شدن کمر، انجام تمرینات کششی و تقویتی و فیزیوتراپی کمر زیر نظر فیزیوتراپیست به تقویت عضلات کمر و بهبود انعطافپذیری کمک کرده و از عود مجدد مشکل جلوگیری میکند.
علاوه بر استراحت روی سطح صاف مثل تختخواب و مصرف دارو، میتوانید از درمان رگبهرگ شدن کمر در خانه مانند کمپرس آب گرم، کیسه یخ یا دوش آب سرد برای کاهش التهابات عضلانی و افزایش جریان خون در ناحیه آسیبدیده استفاده کنید. همچنین، انجام نرمش و حرکات کششی ملایم در خانه مثل یوگا و پیلاتس میتواند مفید باشد.
چگونه از رگبهرگ شدن کمر پیشگیری کنیم؟
اقداماتی که معمولاً برای پیشگیری یا کاهش خطر کشیدگی یا رگ به رگ شدن کمر توصیه میشود، شامل موارد زیر است:
- برای قوی نگهداشتن استخوانها و ماهیچههای خود، سعی کنید یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
- عضلات مرکزی بدن مانند عضلات شکم، کمر و باسن نقش مهمی در حمایت از ستون فقرات دارند. تمرینات تقویتی این عضلات مانند کرانچ به کاهش فشار روی کمر و جلوگیری از آسیبدیدگی کمک میکند.
- هنگام نشستن، ایستادن، بلندکردن اجسام و انجام فعالیتهای روزمره، به وضعیت بدنی خود توجه کنید. از خمشدن بیش از حد کمر، چرخشهای ناگهانی و بلندکردن اجسام سنگین بدون خمکردن زانوها خودداری کنید. جسم را نزدیک به بدن نگه دارید و از چرخیدن بدن هنگام بلندکردن اجسام اجتناب کنید.
- قبل از انجام هرگونه فعالیت بدنی، بهخصوص ورزشهای سنگین، بدن خود را بهخوبی گرم کنید تا عضلات آماده شوند. شنا، دوچرخهسواری و پیادهروی جزو ورزشهایی به شمار میروند که فشار زیادی روی عضلات کمر شما وارد نمیکنند.
- اضافهوزن فشار زیادی بر روی ستون فقرات وارد میکند و خطر آسیبدیدگی را افزایش میدهد.
- در صورت احساس درد در کمر، به آن استراحت دهید و از انجام فعالیتهایی که باعث تشدید درد میشوند، خودداری کنید.
- استفاده از تشک مناسب و سفت میتواند به حمایت از ستون فقرات در هنگام خواب کمک کند. در ضمن بههیچوجه به حالت دمر یا روی شکم خود نخوابید! چرا که این وضعیت خواب، باعث انحنا پیداکردن کمر و پشت شما شده و درد را در ناحیه گردن و کمر تشدید کند.
- درصورتیکه مجبور هستید مدتزمان طولانی در حالت نشسته، پشت میز یا... بمانید، هر چند وقت یکبار از جایتان بلند شده و کمی راه بروید یا میتوانید کمی حرکات کششی در حالت نشسته و پشت میزتان انجام دهید.
- در صورت داشتن هرگونه درد مزمن یا شدید در کمر، به پزشک مراجعه کنید تا علت درد مشخص شده و درمان مناسب انجام شود.
جمعبندی
رگ به رگ شدن کمر، یک مشکل شایع است که با مراقبتهای مناسب قابلپیشگیری و درمان است. حفظ وضعیت صحیح بدن، تقویت عضلات مرکزی، ورزش منظم و اجتناب از بلندکردن اجسام سنگین به شیوه نادرست، از جمله مهمترین راهکارها برای پیشگیری از این مشکل محسوب میشوند. در صورت بروز رگ به رگ شدن کمر، استراحت، کمپرس یخ، مصرف داروهای ضدالتهاب و فیزیوتراپی میتوانند به تسکین درد و بهبودی کمک کنند. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مرکز جامع ارتوپدی پزشک اول بهعنوان اولین مرکز تخصصی درمان بدون جراحی در ایران با بهرهگیری از پزشکان و متخصصان مجرب و باتجربه، علاوه بر تشخیص و درمان بیماریهای اسکلتی عضلانی، طیف گستردهای از خدمات درمانی مکمل را نیز ارائه میدهد.
این خدمات شامل ماساژدرمانی با تکنیکهای متنوع برای تسکین دردهای عضلانی و مفصلی، طب سوزنی با روشهای سنتی و مدرن برای درمان طیف وسیعی از بیماریها، جوانسازی دستوپا با استفاده از روشهای زیبایی پیشرفته و آبدرمانی برای تسکین دردهای استخوانی و توانبخشی است. هدف اصلی این مرکز، ارائه خدمات باکیفیت و بهروز به بیماران، با تأکید بر روشهای درمانی غیرجراحی است.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید