سندروم گیر افتادگی مفصل شانه و روش های درمان آن

سندروم گیر افتادگی شانه (Shoulder Impingement Syndrome - SIS) یکی از شایع‌ترین علل درد شانه در بزرگسالان است. این عارضه هنگامی رخ می‌دهد که تاندون‌ها و بافت‌های نرم درون شانه هنگام بالا بردن دست، تحت فشار و اصطکاک قرار گیرند. این سندرم اغلب در افرادی که فعالیت‌های مکرر بالای سر انجام می‌دهند (مانند ورزشکاران یا افرادی که کارهای فیزیکی سنگین دارند) بسیار شایع است. پس اگر شما هم درگیر سندروم گیر افتادگی مفصل شانه هستید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علل، علائم، عوارض، روش‌های تشخیص و درمان آن، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

سندروم گیر افتادگی شانه چیست؟

سندروم گیر افتادگی شانه زمانی رخ می‌دهد که قسمت فوقانی استخوان کتف (آکرومیون) با بافت‌های داخلی شانه (از جمله تاندون‌های روتاتور کاف و بورسای محافظ) در تماس قرار می‌گیرد و به آن‌ها فشار وارد می‌کند. روتاتور کاف مجموعه‌ای از چهار عضله است که استخوان بازو را به شانه متصل کرده و سبب حرکت و چرخش بازو می‎شود. در نشانگان گیر افتادگی شانه، فشاری که بین استخوان‌ها و تاندون‌ها وجود دارد، منجر به درد و محدودیت حرکتی در شانه می‌شود. این عارضه به شانه شناگران نیز معروف است؛ زیرا در میان ورزشکارانی که حرکات مکرر بالای سر انجام می‌دهند، رواج دارد.

علل گیر افتادگی شانه

باتوجه‌به مطالعات پزشکان متخصص ارتوپد، عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد سندرم گیرافتادگی شانه شوند، از جمله:

1. حرکات مکرر بالای سر: فعالیت‌های ورزشی مانند شنا، والیبال، یا تنیس که نیاز به بالا بردن مداوم دست دارند، ریسک ابتلا به این سندرم را افزایش می‌دهند.
2. آسیب‌دیدگی یا ضربه به شانه: سقوط روی شانه یا دست باز می‌تواند منجر به التهاب یا صدمه به تاندون‌ها شود.
3. ساختار غیرعادی آکرومیون: انحراف یا خمیدگی غیرعادی استخوان آکرومیون ممکن است باعث فشردگی بیشتر تاندون‌ها و بورسای شانه شود.
4. التهاب یا تورم تاندون‌ها (تاندونیت) و بورس‌ها (بورسیت): این التهابات باعث کاهش فضای در دسترس برای حرکت طبیعی شانه می‌شوند.
5. پیری و تغییرات دژنراتیو: با گذشت زمان، سایش و پارگی تدریجی تاندون‌ها ممکن است به تاندونیت یا پارگی‌های جزئی و در نهایت کامل منجر شود.

علائم گیر افتادگی شانه

پس از آشنایی با علل ابتلا به سندروم گیر افتادگی شانه، بهتر است بدانید که پزشکان متخصص شانه برای تشخیص ابتلای بیمار به این عارضه در مرحله اول حین معاینه بالینی، به بررسی وجود نشانه‌های زیر می‌پردازند:

• درد در جلوی شانه که به سمت بازو گسترش می‌یابد.
• ضعف عضلانی به‌ویژه هنگام بلند کردن اجسام سنگین یا بالا بردن دست
• محدودیت در دامنه حرکتی شانه که انجام فعالیت‌های روزمره مانند پوشیدن لباس یا شست‌وشوی مو را دشوار می‌کند.
• بدتر شدن درد در شب که ممکن است خوابیدن را نیز مختل کند.
• احساس صدای ترک‌خوردگی یا تق‌تق در هنگام حرکت شانه

عوارض گیر افتادگی شانه

اگر به موقع برای درمان گیرافتادگی تاندون شانه اقدام نکنید و شرکت در جلسات فیزیوتراپی دست یا مصرف داروهای تجویز شده را به تعویق بیندازید؛ احتمال بروز عوارض زیر افزایش خواهد یافت:

• پارگی تاندون‌های روتاتور کاف
• تشدید کاهش دامنه حرکت شانه
• مزمن شدن درد شانه
• آرتروز شانه در موارد پیشرفته و مزمن

روش تشخیص سندروم گیر افتادگی مفصل شانه

تست گیرافتادگی شانه توسط پزشک با بررسی علائم و معاینه فیزیکی شانه انجام می‌شود. پزشک ممکن است از شما درباره زمان شروع درد و نوع فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید سؤال کند. برای تایید تشخیص و شناسایی دقیق آسیب‌ها، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری زیر درخواست شود:

• رادیوگرافی (X-ray) برای بررسی استخوان‌ها و شناسایی هرگونه زائده استخوانی
• MRI برای مشاهده بافت‌های نرم مانند تاندون‌ها و بورس‌ها و بررسی وجود التهاب یا پارگی
• سونوگرافی برای ارزیابی حرکت تاندون‌ها و شناسایی هرگونه التهاب یا آسیب

روش‌ های درمان سندروم گیر افتادگی شانه

برای درمان سندروم گیر افتادگی شانه (SIS)، روش‌های مختلفی جراحی و غیر جراحی (مانند فیزیوتراپی دست، حرکات اصلاحی ایمپینجمنت شانه، تجویز دارو و...) بسته به شدت علائم و شرایط بیمار در نظر گرفته می‌شود. در بیشتر موارد، درمان‌های غیرجراحی نخستین انتخاب هستند و اگر علائم بیمار با این روش‌ها برطرف نشود، جراحی پیشنهاد می‌شود. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این روش‌ها خواهیم پرداخت.

درمان گیر افتادگی شانه با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و انجام حرکات اصلاحی برای گیرافتادگی شانه یکی از موثرترین روش‌های درمان این بیماری است که با هدف کاهش التهاب، تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی شانه انجام می‌شود. این روش به بیماران کمک می‌کند تا بدون نیاز به جراحی، درد خود را کاهش دهند و عملکرد شانه را بهبود بخشند. برخی از رایج‌ترین حرکات اصلاحی در فیزیوتراپی برای درمان سندروم گیر افتادگی شانه عبارت‌اند از:

• تمرینات کششی: برای بهبود انعطاف‌پذیری شانه و آزادسازی عضلات درگیر
• تقویت عضلات روتاتور کاف و اسکاپولا: این تمرینات باعث افزایش پایداری مفصل شانه می‌شوند و فشار بر بافت‌های آسیب‌دیده را کاهش می‌دهند.
• اصلاح وضعیت بدن: برخی تمرینات برای بهبود وضعیت کلی بدن و موقعیت تیغه شانه انجام می‌شود.
• درمان دستی: در برخی موارد، فیزیوتراپیست از تکنیک‌های دستی برای کاهش تنش و بهبود حرکت مفصل شانه استفاده می‌کند.

فیزیوتراپی معمولاً به مدت چند هفته یا چند ماه ادامه دارد. بسیاری از بیماران پس از طی یک دوره فیزیوتراپی بهبود می‌یابند و به فعالیت‌های روزمره خود بازمی‌گردند.

درمان دارویی گیر افتادگی شانه

استفاده از داروها در مراحل اولیه درمان بسیار رایج است. داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند تا بیمار بتواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. داروهای مورد استفاده شامل:

1. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن و ناپروکسن. این داروها به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند.
2. تزریق کورتیکواستروئید: در صورتی که درد شدید باشد و به داروهای خوراکی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است تزریق کورتیزون به داخل مفصل شانه را پیشنهاد دهد. این تزریق‌ها التهاب را به طور موثری کاهش می‌دهند و درد را کنترل می‌کنند.
3. پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): این روش شامل تزریق پلاکت‌های خون بیمار به داخل شانه است. اگرچه برخی افراد از این روش بهره می‌برند، اما پوشش بیمه‌ای آن محدود است.

جراحی گیر افتادگی شانه

اگر درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند و بیمار پس از چند ماه همچنان درد و محدودیت حرکتی داشته باشد، جراحی به عنوان راه‌حل نهایی در نظر گرفته می‌شود. روش‌های جراحی در این زمینه شامل دکمپرسیون ساب‌آکرومیال و ترمیم روتاتور کاف است.

• دکمپرسیون ساب‌آکرومیال (Subacromial Decompression): در این روش، بافت‌های اضافی یا زواید استخوانی که فضای بین آکرومیون و روتاتور کاف را تنگ کرده‌اند، برداشته می‌شوند. این جراحی به صورت آرتروسکوپی (کم‌تهاجمی) انجام می‌شود که در آن از یک دوربین کوچک و ابزارهای ظریف برای انجام عمل استفاده می‌شود. مراحل این جراحی به شرح زیر است:

1. برداشتن قسمت‌هایی از آکرومیون: برای ایجاد فضای بیشتر و جلوگیری از فشار روی روتاتور کاف.
2. حذف بورس ملتهب: اگر بورس در اثر التهاب مزمن ضخیم شده باشد، بخشی از آن برداشته می‌شود.

• ترمیم روتاتور کاف: در برخی موارد، گیر افتادگی منجر به پارگی بخشی از روتاتور کاف می‌شود. در این حالت، جراح ممکن است علاوه بر دکمپرسیون، اقدام به ترمیم تاندون‌های پاره شده کند.

پس از جراحی سندروم گیر افتادگی شانه، استفاده از اسلینگ (آویز دست) برای محافظت از شانه در 1 تا 2 هفته اول توصیه می‌شود. پس از آن، بیمار تحت فیزیوتراپی پس از جراحی قرار می‌گیرد تا به تدریج دامنه حرکتی و قدرت عضلات خود را باز یابد. مراحل بهبودی نشانگان گیر افتادگی شانه عبارت‌اند از:

1. حرکات غیرفعال: در هفته‌های اول، تمرکز بر بازیابی دامنه حرکتی شانه بدون وارد کردن فشار است.
2. حرکات فعال: پس از چند هفته، بیمار می‌تواند با نظارت فیزیوتراپیست حرکات فعال را آغاز کند.
3. تمرینات تقویتی: در هفته ششم تا هشتم، تمرینات قدرتی برای افزایش استقامت عضلات شروع می‌شود.
4. بازگشت به فعالیت‌های روزمره: معمولاً بین 3 تا 4 ماه پس از جراحی، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره و ورزشی خود بازگردد.

برای گیرافتادگی شانه به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای درمان سندرم گیرافتادگی شانه، بهترین گزینه مراجعه به پزشک ارتوپد متخصص در بیماری‌های شانه است. همچنین، همکاری با فیزیوتراپیست‌ها می‌تواند در تسریع بهبودی و کاهش درد نقش بسزایی داشته باشد. در موارد نیاز به جراحی، انتخاب جراح ارتوپد با تجربه در زمینه آرتروسکوپی شانه ضروری است.

جمع‌بندی

سندروم گیرافتادگی شانه یکی از مشکلات شایع در میان ورزشکاران و افرادی است که فعالیت‌های مکرر با دست‌های بالای سر دارند. این سندرم می‌تواند منجر به درد، محدودیت حرکتی و در صورت عدم درمان، عوارض جدی‌تری مانند پارگی تاندون‌ها شود. تشخیص زودهنگام و آغاز درمان‌های مناسب – از جمله فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهابی – نقش مهمی در بهبود وضعیت بیمار دارد. در موارد شدیدتر، جراحی می‌تواند راه‌حل مؤثری باشد. مراجعه به پزشک ارتوپد و انجام مشاوره‌های تخصصی برای پیشگیری و درمان این مشکل توصیه می‌شود تا بیمار بتواند به فعالیت‌های روزمره و ورزشی خود بازگردد.