به احتمال زیاد، چندین بار به دلایل مختلفی مانند خیس‌بودن یا برفی‌بودن زمین روی دنبالچه خود به زمین خورده‌اید. این حوادث که باعث ایجاد ناراحتی موقتی می‌شوند، می‌توانند شما را دچار شکستگی دنبالچه کنند. شکستگی این بخش از بدن به‌ویژه هنگام نشستن یا دفع مدفوع می‌تواند بسیار دردناک باشد. این آسیب در پسران 10 الی 14ساله و زنان یائسه 50 الی 54ساله متداول‌تر است.
در ادامه این مطلب از کلینیک ارتوپدی پزشک اول، شما را با هر آنچه که باید درباره این آسیب بدانید؛ مانند علائم، علل، عوارض، نحوه تشخیص، روش‌های درمان و مراقبت‌های پس از شکستگی آشنا می‌کنیم.
دنبالچه چیست؟
دنبالچه به گروهی از استخوان‌های کوچک تشکیل‌دهنده بخش انتهایی ستون فقرات گفته می‌شود که به عضله سرینی بزرگ و عضلات دیگری متصل است. تعداد استخوان‌های دنبالچه در همه افراد یکسان نیست و ممکن است 3 الی 5 عدد باشد.
علائم شکستگی دنبالچه
اگر دردی را در دنبالچه خود احساس می‌کنید، به احتمال زیاد، نمی‌دانید این درد ناشی از کبودی دنبالچه است یا شکستگی آن. نشانه های شکستگی دنبالچه عبارت‌اند از:
- درد و حساسیت به لمس: درد یکی از مهم‌ترین علائم شکستگی دنبالچه محسوب می‌شود. اگر دچار این شکستگی شده باشید، به احتمال زیاد، علائمی مانند درد و حساسیت به لمس را در انتهای ستون فقرات به‌ویژه در نزدیکی دنبالچه تجربه می‌کنید. درد ممکن است هنگام نشستن، ایستادن یا دفع مدفوع بدتر شود.
- کبودی یا تورم: در برخی موارد، کبودی و تورم ممکن است با شکستگی این استخوان مرتبط باشند. این شکستگی می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست اطراف دنبالچه و افزایش دمای آن شود.
- دفع مدفوع دردناک: اگر دچار این شکستگی شده باشید، دفع مدفوع ممکن است دردناک باشد. هنگامی که روی توالت می‌نشینید و برای دفع مدفوع زور می‌زنید، درد ممکن است بدتر شود.
- ناراحتی یا درد در طول رابطه جنسی: اگر در طول رابطه جنسی به دنبالچه شکسته شما فشار وارد شود، ممکن است علائمی مانند درد یا ناراحتی را تجربه کنید. درد یا ناراحتی در طول رابطه جنسی می‌توانند روی روابط و کیفیت زندگی افراد به‌صورت قابل توجهی تأثیر بگذارند.
- درد هنگام نشستن به مدت طولانی: نشستن به مدت طولانی به‌ویژه روی سطوح سفت می‌تواند برای افرادی که دچار شکستگی این استخوان شده‌اند، دردناک باشد. این درد اغلب باعث می‌شود که آن‌ها از نشستن خودداری کنند.
- دردی که به بخش‌های دیگر بدن گسترش می‌یابد: در برخی اوقات، درد ناشی از شکستگی این استخوان ممکن است به پاها گسترش یابد. این علامت نباید با علائم سیاتیک اشتباه گرفته شود.
به خاطر داشته باشید که شدت این علائم در همه افراد یکسان نیست. برخی از افرادی که دچار شکستگی دنبالچه شده‌اند، ممکن است درد و تورم شدیدی را تجربه کنند و برخی دیگر ممکن است فقط ناراحتی خفیفی داشته باشند.
علل شکستگی دنبالچه
مهم‌ترین دلایل شکستگی استخوان دنبالچه، زمین‌خوردن روی سطحی سفت و آسیب‌دیدن هنگام دوچرخه‌سواری یا ورزش‌های تماسی هستند. به احتمال زیاد، به دلایلی مختلفی مانند برفی‌بودن یا خیس‌بودن زمین یا افتادن از نردبان روی لگن خود به زمین خورده‌اید. همچنین اگر روی صندلی به‌صورت نامناسبی بنشینید، ممکن است به زمین بیفتید. زمانی که به زمین می‌خورید، دنبالچه شما ممکن است دچار شکستگی، کبودی یا دررفتگی شود. موارد زیر می‌توانند خطر شکستگی این استخوان را افزایش دهند:
- آسیب فشار تکراری یا آسیب گرفتگی پیوسته: کشش ستون فقرات پیش از انجام ورزش‌هایی مانند قایقرانی یا دوچرخه‌سواری ضروری است. اگر این ورزش‌ها را به‌صورت بسیار مکرر انجام دهید، بافت‌های اطراف دنبالچه ممکن است آسیب ببینند.
- بارداری و زایمان: در طول سه‌ماهه سوم، بدن زنان باردار هورمون‌هایی را برای نرم‌کردن بخش بین ساکروم (که با نام استخوان خاجی نیز شناخته می‌شود) و دنبالچه ترشح می‌کند؛ در نتیجه، دنبالچه ممکن است حرکت کند و باعث کشیده‌شدن رباط‌ها و عضلات اطراف و افزایش ناراحتی شود. این فشار باعث می‌شود که بافت‌های نرم اطراف دنبالچه نتوانند زاویه مناسب دنبالچه را حفظ کنند.
- چاقی: اضافه‌وزن می‌تواند فشار بیشتری را به دنبالچه وارد کند. این فشار باعث می‌شود دنبالچه از مکان خود خارج شود و آسیب ببیند.
- کمبود وزن: اگر چربی کافی در باسن وجود نداشته باشد، دنبالچه، رباط‌ها و عضلات یکدیگر را می‌سایند و باعث افزایش خطر شکستگی دنبالچه می‌شوند.
- کوردوما: زمانی که تومور سرطانی روی دنبالچه، جمجمه یا طناب نخاعی ایجاد شود، گفته می‌شود که فرد دچار کوردوما شده است. اگر سرطان گسترش یابد، می‌تواند باعث ایجاد درد در دنبالچه، تخریب غضروف آن و التهاب مفاصل مجاور شود. بی‌حسی کشاله ران، مشکلات مثانه و ضعف در پاها از علائم این بیماری محسوب می‌شوند.
- نشستن طولانی‌مدت: درد دنبالچه ممکن است با نشستن طولانی‌مدت روی سطوح سفت افزایش یابد. با بلندشدن مکرر، کشش و کمی پیاده‌روی فعال بمانید و روی صندلی‌های پددار یا صندلی‌های نرم‌تر و راحت‌تر بنشینید..
- سرطان: سرطان دنبالچه بسیار نادر است.
- کمبودهای تغذیه‌ای که می‌توانند به استخوان‌ها شما آسیب برسانند.
- بیماری‌هایی که می‌توانند روی استخوان‌ها تأثیر بگذارند؛ مانند آرتروز و عفونت استخوان
- افزایش سن
- مؤنث بودن
عوارض شکستگی دنبالچه
اگر برای درمان این شکستگی اقدام نکنید، ممکن است دچار عوارض زیر شوید:
- اختلال عملکرد کف لگن: اختلال عملکرد کف لگن علائمی مانند درد در طول رابطه جنسی، بی‌اختیاری ادراری و درد در هنگام دفع مدفوع دارد و می‌تواند روی کیفیت زندگی شما به‌صورت قابل توجهی تأثیر بگذارد.
- درد مزمن: اگر درد دنبالچه به دردی مزمن تبدیل شود، درمان آن دشوارتر خواهد شد.
شکستگی دنبالچه در سالمندان
سالمندان معمولا به دلایلی مانند زمین‌خوردن و کمبودهای تغذیه‌ای دچار این شکستگی می‌شوند. اگر اعضای خانواده شما سالمند هستند، وسایلی را که می‌توانند باعث زمین‌خوردن آن‌ها شوند، از سر راه آن‌ها بردارید. همچنین کفش‌های مناسبی را برای آن‌ها خریداری کنید و نرده‌هایی را در حمام و دستشویی نصب کنید تا احتمال زمین‌خوردن آن‌ها را کاهش دهید.
شکستگی دنبالچه در کودکان
استخوان‌های کودکان در مقایسه با بزرگسالان انعطاف‌پذیرتر هستند؛ بنابراین، احتمال شکستگی این استخوان در آن‌ها کمتر از بزرگسالان است. دنبالچه کودکان ممکن است به علت سطح فعالیت آن‌ها در ورزش و بازی آسیب ببیند.
روش تشخیص شکستگی دنبالچه
متخصص ارتوپدی از معاینه فیزیکی و آزمایش اشعه ایکس برای بررسی دامنه حرکتی دنبالچه و به‌تبع آن، تشخیص شکستگی آن استفاده می‌کند. آزمایش اشعه ایکس در وضعیت‌های ایستاده و نشسته انجام می‌شود تا پزشک بتواند زاویه دنبالچه را در این دو وضعیت مقایسه و درجه حرکت آن را تعیین کند. عکس رادیولوژی دنبالچه شکسته معمولا به‌خوبی می‌تواند شکستگی این استخوان را نشان دهد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است مقعد را معاینه کند. در معاینه مقعدی، پزشک استخوان دنبالچه را با انگشتان خود حرکت می‌دهد تا دامنه حرکتی آن را بررسی کند. اگر دامنه حرکتی این استخوان بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از حالت عادی باشد، به احتمال زیاد، مشکلی وجود دارد.
علاوه بر زمین‌خوردن، دلایل دیگری نیز می‌توانند باعث شکستگی استخوان‌ها شوند؛ بنابراین، پزشکان بافت نرم اطراف دنبالچه و استخوان خاجی را نیز بررسی خواهند کرد. آن‌ها ممکن است بتوانند رشد استخوانی نوک‌تیزی را که با نام اسپیکول استخوانی شناخته می‌شود، تشخیص دهند. اسپیکول استخوانی می‌تواند منبع درد باشد. همچنین آن‌ها به دنبال دلایل احتمالی دیگر درد مانند تومور، کیست مویی و گرفتگی عضلات لگن خواهند گشت.
ازآنجایی‌که علائم شکستگی و کبودی دنبالچه مشابه یکدیگر هستند، تشخیص آن‌ها از یکدیگر دشوار است؛ ولی، موارد زیر می‌توانند به پزشک کمک کنند آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد:
- شدت درد: کبودی دنبالچه علائمی مانند ناراحتی خفیف ایجاد می‌کند؛ ولی، دنبالچه شکسته باعث ایجاد درد شدیدتر و مزمن‌تر می‌شود.
- کبودی و تورم: شکستگی و کبودی دنبالچه هر دو این علائم را ایجاد می‌کنند؛ ولی، کبودی در کبودی دنبالچه به علت آسیب بافت نرم بیشتر است.
- آزمایش اشعه ایکس: بهترین روش تشخیص شکستگی و کبودی این استخوان، آزمایش اشعه ایکس و آزمایش‌های تصویربرداری دیگر هستند. ازآنجایی‌که روش‌های درمان کوفتگی دنبالچه در اثر ضربه مشابه شکستگی این استخوان است، پزشکان معمولا آزمایش اشعه ایکس را تجویز نمی‌کنند.
روش های درمان شکستگی دنبالچه
هدف راه های درمان شکستگی دنبالچه، کاهش درد و کمک به ترمیم استخوان است. برخی از روش‌های درمان شکستگی این استخوان عبارت‌اند از:
- داروهای مسکن: داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند؛ ولی، پیش از مصرف هر یک از آن‌ها با پزشک ارتوپدی معتبری مشورت کنید.
- سرمادرمانی: سرمادرمانی یکی از بهترین روش‌های درمان خانگی شکستگی دنبالچه است که می‌تواند به کاهش تورم و درد کمک کند. ابتدا بسته‌های یخ را درون لباسی بگذارید تا از تماس مستقیم آن با پوست جلوگیری کنید. سپس آن را به مدت 10 الی 20 دقیقه روی دنبالچه خود بگذارید و این کار را هر روز چند بار تکرار کنید.
- بالش‌های مخصوص: بالش‌های مخصوص که با نام بالش دنبالچه شناخته می‌شوند، می‌توانند فشار روی دنبالچه را کاهش دهند و نشستن را قابل‌تحمل‌تر کنند. همچنین بالش‌هایی که شبیه به دونات هستند، می‌توانند ناراحتی را کاهش دهند.
- فیزیوتراپی: متخصص فیزیوتراپی می‌تواند تمریناتی را برای تقویت عضلات ستون فقرات به شما آموزش دهد. همچنین ممکن است نکاتی درباره نحوه صحیح نشستن به شما ارائه دهد و از روش‌هایی مانند ماساژدرمانی و درمان دستی برای درمان دنبالچه با انگشت استفاده کند.
- تحریک الکتریکی عصب
- تزریق استروئید
- بلاک عصبی
- تحریک طناب نخاعی
- جراحی: درمان دنبالچه شکسته یا کبودشده معمولا بدون جراحی امکان‌پذیر است؛ ولی، اگر دامنه حرکتی دنبالچه بیش از حد باشد یا اسپیکول‌ها (رشد استخوانی نوک‌تیز) روی دنبالچه رشد کرده باشند، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. در جراحی، جراح ممکن است تمام بخش‌های دنبالچه یا تنها چند بخش از آن را از بدن خارج کند
طول درمان شکستگی دنبالچه معمولا 6 الی 12 هفته است. ورزشکارانی که دچار این شکستگی می‌شوند، می‌خواهند هر چه سریع‌تر انجام ورزش‌ها را دوباره شروع کنند؛ ولی، اگر احتمال آسیب مجدد وجود داشته باشد، بازگشت به فعالیت‌ها باید به تعویق بیفتد. نکات زیر را در طول درمان شکستگی دنبالچه در اثر ضربه یا دیگر آسیب‌ها رعایت کنید:
- خودداری از انجام دراز و نشست و اسکات: ازآنجایی‌که این حرکات می‌توانند به دنبالچه فشار وارد کنند، از انجام آن‌ها تا ترمیم کامل این استخوان خودداری کنید.
- رعایت بهداشت شخصی: بهداشت شخصی را به‌ویژه هنگام دفع مدفوع رعایت کنید تا درد و ناراحتی را به حداقل برسانید.
- انجام تمرینات: تحقیقات نشان می‌دهند که با کشش عضلات پیریفورمیس و ایلیوپسواس ممکن است بتوانید درد دنبالچه را کاهش دهید. این تمرینات کششی به تقویت عضلات اطراف دنبالچه، عضلات شکم و عضلات کف لگن کمک می‌کنند. تقویت عضلات کف لگن با تمرینات کگل نیز امکان‌پذیر است؛ ولی، بدون مشورت با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی از انجام این تمرینات خودداری کنید؛ زیرا، تنها آن‌ها می‌توانند به شما بگویند چه تمریناتی با توجه به درجه آسیب شما برایتان مناسب هستند.
- داشتن وضعیت بدنی مناسب هنگام نشستن: برای مثال، به صندلی تکیه دهید و از خم‌کردن کمر خود خودداری کنید. همچنین کف پاهای خود را روی زمین بگذارید و اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید، چند کتاب را زیر پای خود قرار دهید.
- نکات مرتبط با خوابیدن: برای کاهش درد دنبالچه، روی تشکی محکم بخوابید. همچنین بهترین نحوه خوابیدن در شکستگی دنبالچه این است که هنگام خوابیدن روی پهلو، بالشی را بین زانوهای خود قرار دهید و هنگام خوابیدن روی کمر، بالشی را زیر زانوهای خود بگذارید.
جمع‌بندی
شکستگی دنبالچه که علائمی مانند درد، حساسیت به لمس، تورم و کبودی ایجاد می‌کند، معمولا خودبه‌خود بهبود می‌یابد و در بسیاری از موارد، به جراحی نیازی ندارد. فیزیوتراپی، تمرینات و بالش مخصوص دنبالچه می‌توانند به کاهش درد و افزایش سرعت بهبودی کمک کنند. اگر درد دنبالچه شدید است یا در دفع مدفوع یا ادرارکردن با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اید، حتما به دکتر ستون فقرات کلینیک‌های معتبری مانند کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید.
پزشکان ماهر و باتجربه این کلینیک می‌توانند مشکلات ستون فقرات و شکستگی دنبالچه شما را با آخرین و پیشرفته‌ترین تجهیزات تشخیصی به‌درستی تشخیص دهند و بهترین روش‌های درمانی را برای شما تجویز کنند. جراحی‌های موفقیت‌آمیز بسیاری که برای درمان این شکستگی در این کلینیک انجام شده‌اند، توانسته‌اند به بیماران کمک کنند فعالیت‌های روزمره خود را بدون درد مزمن دنبالچه انجام دهند.
اگر دچار شکستگی این استخوان یا دیگر مشکلات دردناک هستید، همین امروز می‌توانید نوبتی را برای ملاقات با پزشکان کلینیک ارتوپدی پزشک اول رزرو کنید و اولین قدم را برای درمان آن‌ها بردارید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید