پرونیشن یکی از حرکات مهم، ضروری و طبیعی پا است که هنگام فرود آمدن پا، هنگام دویدن یا راه رفتن رخ می‌دهد. اگر در زمان راه رفتن وزن بدن به طرف داخل پا بیفتد، پا به سمت بیرون می‌چرخد. در چنین حالتی فرد به سندرم پرونشین پا مبتلا می‌شود. مناسب نبودن میزان پرونیشن برای پاها مشکلات زیادی به وجود می‌آورد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات بیشتری درباره انواع، علل، علائم، عوارض، راه‌های درمان و روش‌های پیشگیری از پرونیشن پا در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
پرونیشن پا چیست؟
پرونیشن پا اختلالی است در اثر بیش‌ازحد بودن یا ناکافی بودن چرخش مچ پا به داخل یا خارج به‌وجود می‌آید و یکی از ناهنجاری‌های شایع بدن محسوب می‌شود. همه افراد برای درست راه‌رفتن به کمی چرخش پا به سمت خارج نیازمند هستند و درصورت چرخش نامناسب آسیب‌های زیادی به مفصل پا وارد می‌شود.
مفصل پا یک مفصل بسیار آسیب‌پذیر است و در اثر چرخش غیرعادی قوس کف پا از بین رفته و فرد دچار کف پای صاف می‌شود. احتمال ابتلا به این اختلال در افرادی که دچار اضافه وزن هستند، نسبت به افراد دیگر بیشتر است. به این نکته توجه داشته باشید که برخی از افراد به‌صورت ژنتیکی دارای سندروم برونیشن پا هستند؛ اما برخی از افراد نیز به مرور زمان با این مشکل مواجه می‌شوند.
انواع پرونیشن پا
انواع پرونیشن پا به سه گروه مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه راجع‌به هر یک از آن‌ها توضیح خواهیم داد:
پرونشین نرمال یا طبیعی پا (Neutral Pronation)
پای همه افراد سالم در حالت طبیعی دارای حدود 15 درصد پرونیشن است. تکانه‌ای که هنگام راه‌رفتن به پای فرد وارد می‌شود، توسط این چرخش 15 درصدی جذب می‌شود تا پاها و مچ آن‌ها به‌صورت هم تراز کنار هم قرار بگیرند. در چنین حالتی از بروز اختلالات ناشی از بیش‌ازحد بودن یا کافی‌نبودن پرونیشن در کف پا جلوگیری می‌شود.
پرونیشن یا چرخش کمتر از حد پا (Underpronatio)
پرونشین کمترازحد پا که آن را با نام سوپینیشن (Supination) هم می‌شناسند، یکی دیگر از انواع پرونیشن پا است که هنگام چرخش یا متمایل‌شدن مچ پا به سمت خارج یا بیرون ایجاد می‌شود. این حالت که فشار زیادی را به قسمت‌های خارجی پا وارد می‌کند، به تاندون آشیل افرادی با قوس زیاد کف پا آسیب زده و باعث التهاب آن می‌شود. از دیگر آسیب‌های سوپینیشن و پرونیشن پا در این حالت می‌توان به درد پاشنه و پنجه پا، ایجاد خار پاشنه، پیچ‌خوردن مچ پا، التهاب کف پا، التهاب زانوها، درد پنجه پا و غیره اشاره کرد. این نوع پرونیشن در افرادی که قوس کف پا در آن‌ها زیاد است، بیشتر دیده می‌شود.
پرونیشن یا چرخش بیش از حد (Overpronation)
یکی دیگر از انواع سندرم پرونیشن پا که در آن چرخش پاها به سمت داخل بیشتر از 15 درصد و در افرادی با کف پای صاف شایع‌تر است، پرونیشن بیشتر از حد پا است. این اختلال نقش زیادی در ایجاد سندروم باند ایلیوتیبیال یا ITBS دارد و به قسمت خارجی زانو نیز آسیب می‌زند. افراد مبتلا به این عارضه در ناحیه زانوی خود درد بسیار شدیدی را ایجاد می‌کنند.
علاوه‌براین زانوها و باسن آن‌ها نیز به سمت داخل می‌چرخد. چرخش زانوها و باسن به طرف داخل باعث کشش زیاد بافت‌های نرم موجود در اطراف استخوان‌ها می‌شود و به مروز زمان درد ایجاد می‌کند. از دیگر عوارض بیشتر ازحد نرمال بودن پرونیشن پا می‌توان به ایجاد اصطکاک اضافه در قسمت‌های مختلف پا، ایجاد پینه در پا، بروز بیماری سندروم درد پاتلوفمورال و سندروم فاشیات پلانتار اشاره کرد. بیماران برای کنترل درد ناشی از این عوارض می‌توانند از کفش‌های طبی و مناسب استفاده کنند.
علل پرونیشن پا
از مهم‌ترین علل بروز برونیشن پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی و اضافه وزن و ازبین‌رفتن قوس کف پا بر اثر فشار ناشی تحمل وزن
- بالا رفتن وزن در اثر بارداری
- راه‌رفتن یا دویدن طولانی روی سطوح ناهموار و سخت (constant impact on hard and firm surfaces)
- صاف‌بودن کف پا (flat feet)
- ضعف عضلات پا و مچ پا (Muscle weakness)
- وجود ناهماهنگی‌های ساختاری در پا و مچ پا (Structural abnormalities)
- استفاده از کفش نامناسب
- قرار نداشتن ساختار قامتی در موقعیت درست و تراز (Bodily misalignment)
- داشتن آسیب‌های قدیمی مانند مشکل کشیدگی تاندون آشیل (Achilles Tendonitis)
- سبک زندگی نادرست و بی‌تحرکی (sedentary lifestyle)
- ایستادن به مدت طولانی (standing for long periods of time)
- انجام بیش‌ازحد تمرینات ورزشی (too much exercise)
- خشک‌شدن و سفتی مفاصل به دلیل آرتروز و بالا رفتن سن (stiffness due to aging or arthritis)
افرادی که با این مشکلات مواجه هستند، برای مدیریت و کنترل درد پرونیشن پا بهتر است به یک متخصص پا مراجعه کنند.
علائم پرونیشن پا
پرونشین پا در افرادی که با این اختلال مواجه می‌شود، با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه است. از مهم‌ترین علائم می‌توان موارد زیر را معرفی کرد:
ایجاد انحراف در هر دو پا
ایجاد انحراف در هر دو پا یکی از مهم‌ترین و شایع‌تر علائم ابتلا به پرونیشن یا چرخش مچ پا محسوب می‌شود. انحراف پا در تمام افراد مبتلا به اختلال به‌صورت کاملا واضح قابل مشاهده است.
خمیده شدن تاندون آشیل پا
یکی دیگر از علائم پرونیشن خمیدگی تاندون آشیل پا است. اگر از نمای پشت به پاها و مچ پای افراد مبتلا به این اختلال نگاه کنید، می‌بینید که تاندون آشیل دچار تغییر شکل و خمیدگی شده و مچ پا به سمت داخل متمایل شده است.
چرخش داخلی زانوها
وقتی کف پاها در اثر پرونیشن کاملا صاف می‌شود، چرخش زانوها به سمت داخل اتفاق می‌افتد و پاها به حالت ایکس در می‌آیند. در افراد مبتلا به این اختلال بیشترین میزان انحراف در قسمت تحتانی بدن دیده می‌شود.
از بین رفتن قوس کف پا
در افرادی که به برونشین بیش‌ازحد پا مبتلا هستند، قوس کف پا به‌طور کامل از بین می‌رود و کف پا صاف می‌شود.
ناهمواری پاشنه پا
یکی دیگر از علائم پرونیشن پا این است که پاشنه پا در اثر این اختلال دچار ناهمواری می‌شود. دلیل ناهمواری پاشنه پا چرخش دو طرفه و نامتقارن مچ پا به سمت داخل است.
عوارض پرونیشن پا
ابتلا به پرونیشن پا عوارض مختلفی به‌همراه دارد. مهم‌ترین عوارض. عبارت‌اند از:
- احساس درد در ناحیه کشکک
- احساس درد در ناحیه زانو
- ایجاد خار پاشنه
- کمر درد و درد در ناحیه باسن
- ملتهب‌شدن کف پا
- ملتهب‌شدن تاندون آشیل
درست است که به‌صورت قطعی نمی‌توان علت تمام دردهای اندام‌های تحتانی را به پرونیشن پا نسبت داد؛ اما گاهی اوقات علت بروز درد در استخوان کشکک، خار پاشنه پا، کمر درد، احساس خستگی ساق پا، درد در ناحیه باسن و درد در ناحیه جلوی زانو برونیشن پا است. زندگی افرادی که با این دردها دست و پنجه نرم می‌کنند، مختل می‌شود.
راه‌های درمان پرونیشن پا
پزشکان متخصص پا برای درمان پرونیشن پا از راه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. در ادامه این بخش با روش‌های درمان این سندروم آشنایتان خواهیم کرد:
واردکردن ضربه به پا با روش خاص
یکی از روش‌های درمان پرونیشن این است که برای ایجاد تعادل و حمایت از پا ضرباتی را به روش خاص به پا وارد می‌کنند. این روش در مواردی که پرونشین پا حاد باشد، به‌عنوان اولین خط درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماساژ عضلات ساق پا
یکی از حرکات اصلاحی چرخش مچ پا به داخل ماساژ عضلات ساق پا است. در بسیاری از افراد عامل اصلی ابتلا به پرونیشن سفت شدن عضلات ساق پا است. این مشکل شایع باعث احساس درد و کاهش دامنه حرکتی افراد می‌شود و حرکات آن‌ها را محدود می‌کند. با ماساژ دادن عضلات ساق پا می‌توان انعطاف‌پذیری، جریان خون و اکسیژن‌رسانی به عضلات پا را افزایش داد و بهبود پرونیشن پا کمک کرد.
انجام حرکات کششی
حرکات کششی یکی دیگر از حرکات اصلاحی پرونیشن مچ پا محسوب می‌شوند و به ماهیچه‌ها و رباط‌های سفت‌شده را نرم و منبسط می‌کنند. انبساط و نرم‌شدن ماهیچه‌ها و رباط‌های سفت در اثر انجام حرکات کششی مانع از واردشدن فشار به مچ پا و چرخش آن می‌شود.
تحرک مفاصل
یکی دیگر از روش‌های درمان پرونیشن پا تحرگ مفاصل است. حرکت‌های مفصلی به بهبود مفاصل آسیب‌دیده و کم‌تحرک کمک بسیار زیادی می‌کنند و منجر به نرمی و انعطاف‌پذیری بیشتر مفاصل می‌شوند. بهبود عملکرد مفاصل تاثیر مستقیمی در درمان پرونیشن پا دارد.
فیزیوتراپی پاها
در افرادی که مبتلا به پرونیشن بیش‌ازحد پا هستند، مراجعه به یک متخصص طب فیزیکی یا فیزیوتراپیست روش درمانی بسیار خوبی محسوب می‌شود. در جلسات فیزیوتراپی حرکات اصلاحی چرخش مچ پا به بیمار آموزش داده می‌شود تا با انجام آن‌ها بتواند توزیع وزن خود روی پاها را به تعادل برساند.
استفاده از آرتوز
استفاده از آرتوز نیز یکی از بهترین و پرکاربردترین روش‌های درمانی پرونیشن پا است. آرتوز به کفش‌های طبی و کفی‌هایی گفته می‌شود که از پا حمایت کرده و با بهبود عملکرد پا از پرونیشن پا جلوگیری می‌کنند.
تجویز دارو به بیمار
گاهی اوقات فرد مبتلا به پرونیشن در اندام‌های تحتانی خود درد شدیدی را احساس می‌کند و پزشک برای درمان این درد از تجویز داروهای ضدالتهاب و غیراستروئیدی کمک می‌گیرد؛ البته در افرادی که به‌صورت مادرزادی با مشکل صافی کف پا مواجه هستند و به بیماری پرونیشن بیش‌ازحد پا نیز مبتلا شده‌اند، جراح ارتوپد از آخرین راه درمان ارتوپدی این بیماری یعنی جراحی استفاده می‌کند.
استفاده از کفش‌های مناسب
راهکار دیگری که برای درمان پرونیشن پا کاربرد دارد، استفاده از کفش‌های مناسب و باکیفیت است. این کفش‌ها دارای کفی طبی و مناسبی هستند که از واردشدن فشار به پا و مفاصل آن جلوگیری می‌کند.
چگونه از پرونیشن پا پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از پرونیش پا باید به نکات زیر توجه کرد:
- انجام فعالیت‌های ورزشی و تحرکات کافی برای کنترل وزن
- تقویت‌کردن عضلات پا برای افزایش ثبات مچ پا
- انجام تمرین‌های تقویتی پا برای تقویت عضلات مچ و ساق پا
- خرید و پوشیدن کفش‌های مناسب و استاندارد
- گرم‌کردن قبل از ورزش و سردکردن بعد از آن
- استراحت کافی پاها بعد از فعالیت‌های طولانی
- خودداری از انجام فعالیت‌های آسیب‌زا به پا
جمع‌بندی
در این مقاله راجع‌به پرونیشن پا به‌عنوان یکی اختلالات شایع صحبت کردیم و توضیح دادیم که افراد مبتلا به انواع مختلف این بیماری با چه علائمی روبرو می‌شوند. روش‌های درمان و پیشگیری از ابتلا به این سندرم موارد دیگری بود که در این مطلب راجع‌به آن‌ها صحبت شد. درصورتی که دچار این اختلال هستید، برای درمان خود به یک متخصص باتجربه پا مراجعه کنید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید