اگر دچار قفل شدن زانو شده‌اید، به احتمال زیاد، مضطرب و پریشان هستید. شما از زانوهای خود برای انجام هر نوع حرکتی استفاده می‌کنید؛ بنابراین، زمانی که نمی‌توانید این مفصل مهم را خم یا صاف کنید، طبیعی است که نگران شوید. خوشبختانه، این مشکل دائمی نیست و در بیشتر موارد، می‌توانید آن را درمان کنید. در ادامه این مطلب، توضیح می‌دهیم که قفل شدن زانو یعنی چه و به انواع، علائم، دلایل، نحوه تشخیص، روش‌های درمان و نحوه پیشگیری از آن می‌پردازیم.
قفل شدن زانو یعنی چه؟
اگر نمی‌توانید مفصل زانوی خود را صاف یا خم کنید، پزشک از این اصطلاح برای توصیف مشکل شما استفاده خواهد کرد. قفل شدن زانو و درد شدید ناشی از آن می‌تواند روی توانایی راه‌رفتن، بالارفتن از پله‌ها و حتی نشستن تأثیر بگذارد. این مشکل می‌تواند ناشی از دلایل بسیاری مانند مشکلات خود مفصل زانو یا گرفتگی عضلات اطراف آن باشد.
انواع قفل شدن زانو
انواع قفل شدن زانو عبارت‌اند از:
قفل شدن واقعی زانو
قفل شدن واقعی زانو، مشکلی مکانیکی است. به عبارت دیگر، در این نوع، زانو به علت مشکلات مفصل قفل می‌شود. مشکلاتی مانند پارگی مینیسک یا خار استخوانی می‌توانند از حرکت مفصل زانو جلوگیری کنند.
قفل شدن کاذب زانو
اگر تنش یا گرفتگی در بافت‌های اطراف زانو خم‌کردن یا صاف‌کردن پا را دشوار سازند، گفته می‌شود که فرد دچار این نوع شده است. این نوع ناشی از مشکلات مفصل نیست و شدت آن معمولا کمتر از نوع واقعی است.
علل قفل شدن زانو
دلایل بسیاری می‌توانند علت قفل شدن زانو هنگام بلندشدن یا راه‌رفتن باشند. برخی از متداول‌ترین دلایل این مشکل عبارت‌اند از:
- پارگی مینیسک: اگر این بخش از غضروف در زانو پاره شود، بخشی از بافت ممکن است وارد مفصل شود و دامنه حرکتی زانو را کاهش دهد
- خارهای استخوانی: خار استخوانی به رشد استخوانی اضافی در مفصل گفته می‌شود. بدن ممکن است این استخوان اضافی را به دلایل مختلفی مانند آرتریت در مفصل زانو بسازد. این مشکل می‌تواند باعث شود که استخوان‌ها و تاندون‌ها فضای کمتری برای حرکت داشته باشند و به‌تبع آن، زانو را قفل می‌کند
- آرتروز: تغییرات مرتبط با افزایش سن در زانو می‌توانند باعث آرتروز زانو و به‌تبع آن، التهاب در مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن شوند. در برخی اوقات، آرتروز می‌تواند باعث صدادادن زانو و کاهش دامنه حرکتی آن شود
- آرتریت روماتوئید: این نوع آرتریت التهابی می‌تواند منجر به تحریک زانو شود و حرکت‌دادن آن را دشوار سازد
- فعالیت مکرر: حرکات مکرر مانند دویدن یا زانوزدن مکرر، می‌توانند باعث تحریک زانو شوند و به‌تبع آن، خم‌کردن و صاف‌کردن زانو را دشوار سازند
- پارگی رباط صلیبی قدامی: این پارگی باعث بی‌ثباتی زانو می‌شود و می‌تواند علت قفل شدن آن باشد. همچنین می‌تواند باعث ایجاد درد قابل توجهی شود و حرکت‌دادن زانو را دشوار سازد. پارگی درجه 3 معمولا به جراحی نیاز دارد
- شکستگی زانو: شکستگی زانو یا دررفتگی آن که به خارج‌شدن مفصل از مکان خود گفته می‌شود، به درمان فوری نیاز دارند. در بیشتر اوقات، این مشکلات ناشی از ضربه مستقیم یا زمین‌خوردن هستند و علائمی مانند درد، مشکل در صاف‌کردن پا، کبودی، تورم و حتی تغییر شکل زانو را ایجاد می‌کنند
- بورسیت: بورسیت به التهاب بورس (کیسه‌ای پر از مایع) در زانو گفته می‌شود. فعالیت‌هایی مانند باغبانی که به زانوزدن مکرر نیاز دارند، از دلایل متداول بورسیت به شمار می‌روند. البته این مشکل می‌تواند ناشی از زمین‌خوردن یا آسیب‌های ورزشی نیز باشد
- تاندونیت: تاندونیت به التهاب بافت‌های متصل‌کننده عضله به استخوان گفته می‌شود و می‌تواند خم‌کردن زانو را دشوار سازد. این التهاب اغلب در ورزشکارانی که اغلب می‌پرند و می‌دوند، متداول‌تر است
علائم قفل شدن زانو
علائم قفل شدن زانو به علت آن بستگی دارند. برخی از علائم این مشکل عبارت‌اند از:
- مشکل در خم‌کردن و صاف‌کردن زانو
- تورم زانو یا احساس فشار در زانو
- صدادادن زانو
- درد زانو به‌ویژه هنگام حرکت‌دادن آن
- برآمدگی در اطراف مفصل زانو
روش تشخیص قفل شدن زانو
یک متخصص ارتوپدی خوب معمولا می‌تواند نوع واقعی و نوع کاذب قفل شدن زانو هنگام راه رفتن یا بلندشدن را تشخیص دهد. او ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی خواهد کرد و سؤالاتی درباره حوادثی که منجر به این مشکل شده‌اند، خواهد پرسید. سپس ممکن است آزمایش اشعه ایکس را تجویز کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند هر گونه شکستگی استخوان یا تورم حاد را در مفصل زانو ببیند.
اگر آزمایش اشعه ایکس نتواند به تشخیص علت این مشکل کمک کند، پزشک آزمایش ام‌آرآی را نیز تجویز خواهد کرد. ام‌آرآی می‌تواند به پزشک کمک کند بافت‌های نرم و مشکلات غضروف، رباط و تاندون را بهتر ببیند. پارگی مینیسک که یکی از دلایل این مشکل است، معمولا در تصاویر ام‌آرآی قابل‌مشاهده است. این مشکل می‌تواند ناشی از عفونت و بیماری‌های خودایمنی نیز باشد؛ بنابراین، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون زیر را نیز تجویز کند:
- آزمایش پروتئین فعال سی (CRP)
- آزمایش نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR)
- آزمایش فاکتور روماتوئید (RF)
درمان قفل شدن زانو
درمان قفل شدن زانو به علت زمینه‌ای و شدت آن بستگی دارد. خوشبختانه، بسیاری از افراد با کمک روش‌های درمانی مناسب می‌توانند این مشکل را برطرف کنند. روش‌های درمان خانگی قفل شدن زانو عبارت‌اند از:
- فیزیوتراپی: متخصص فیزیوتراپی می‌تواند تمریناتی را برای تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود انعطاف‌پذیری و بهبود ثبات زانو به شما آموزش دهد. این تمرینات می‌توانند به کاهش علائم این مشکل کمک کنند و عملکرد کلی زانو را بهبود دهند. خوب است بدانید که متخصصان فیزیوتراپی کلینیک ارتوپدی پزشک اول می‌توانند یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده را برای شما طراحی کنند
- ورزش ملایم: پزشکان بر این باور هستند که کشش‌ها و ورزش‌های ملایم می‌توانند به افزایش جریان خون به مفصل کمک کنند و مفصل را هیدراته و سالم نگه دارند. همچنین می‌توانند به کاهش تنش در عضلات و به‌تبع آن، به بهبود درد و دامنه حرکتی کمک کنند. اگر به دنبال چند ورزش برای قفل شدن زانو هستید، کشش همسترینگ و مینی‌اسکات می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای شما باشند
- گرمادرمانی و سرمادرمانی: اگر تورم قابل توجهی را در زانوی خود مشاهده می‌کنید، بسته‌ای یخ را روی آن قرار دهید. تورم پس از آسیب شایع است. اگر دچار سفتی ناشی از آرتریت هستید، گرمادرمانی می‌تواند به افزایش جریان خون و به‌تبع آن، کاهش علائم شما کمک کند. هر دو این روش‌ها می‌توانند به این مشکل کمک کنند؛ بنابراین، یکی از آن‌ها را با توجه به علائم زانوی خود انتخاب کنید
- داروهای بدون نسخه: داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن می‌توانند به کاهش درد ناشی از این مشکل کمک کنند؛ ولی، بهتر است داروها را با توجه به سوابق پزشکی خود مصرف کنید؛ بنابراین، به پزشک معتبری مراجعه کنید و از او بخواهید چند دارو برای قفل شدن زانو تجویز کند
- زانوبند: زانوبند می‌تواند به افزایش راحتی و کاهش تورم کمک کند. متخصص فیزیوتراپی یا پزشک با توجه به علت قفل شدن زانوهای شما می‌تواند به شما بگوید آیا زانوبند گزینه مناسبی برای شما است یا خیر و نحوه استفاده از آن را به شما آموزش دهد
اگر غضروف یا مینیسک باعث قفل شدن زانو می‌شوند، احتمالا پزشک فوق‌تخصص زانو جراحی آرتروسکوپی زانو را لازم بداند. در این جراحی، جراح برش‌های کوچکی را ایجاد و از دوربینی برای دیدن درون زانو و برداشتن غضروف یا مینیسک استفاده می‌کند.
راه های پیشگیری از قفل شدن زانو
روش‌های پیشگیری از قفل شدن زانو در خواب یا هنگام راه‌رفتن عبارت‌اند از:
- فعال باشید: با داشتن سبک زندگی فعال و انجام تمرینات هدفمند زانو می‌توانید از آسیب‌های زانو یا گرفتگی‌های عضله که می‌توانند منجر به این مشکل شوند، جلوگیری کنید
- تمام بخش‌های پاهای خود را تقویت کنید: فقط روی تقویت زانوی خود تمرکز نکنید. اگر ساختارهای پا (ساختارهای بالا و پایین زانو) را تقویت کنید، می‌توانید فشار روی زانو را کاهش دهید و به بهبود دامنه حرکتی زانو کمک کنید
- بدن خود را پیش از انجام ورزش گرم کنید: با گرم‌کردن تمام بخش‌های بدن خود مانند مفصل زانو می‌توانید از آسیب‌هایی که ممکن است به ایجاد علائم این مشکل کمک کنند، پیشگیری کنید
- به بدن خود گوش دهید: زمانی که تمرینات ورزشی را انجام می‌دهید یا ورزش‌هایی مانند فوتبال را بازی می‌کنید، از بدنتان بیش از حدی که آماده است، کار نکشید. بین جلسات استراحت کنید تا آسیبی به زانویتان وارد نشود
جمع‌بندی
قفل شدن زانو یا مشکل در خم‌کردن یا صاف‌کردن زانو می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی مانند پارگی مینیسک، خار استخوانی، آرتروز، آرتریت روماتوئید، پارگی رباط صلیبی قدامی و تاندونیت باشد. پزشک با معاینه فیزیکی، بررسی سوابق پزشکی و تجویز آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و ام‌آرآی، معمولا می‌تواند علت زمینه‌ای را تشخیص دهد و برای درمان سریع قفل شدن زانو اقدام کند.
اگر پارگی مینیسک علت این مشکل باشد، ممکن است به جراحی آرتروسکوپی نیاز داشته باشید. اگر درد زانوی شما را قفل می‌کند، پزشک ممکن است استراحت، داروهای بدون نسخه و سرمادرمانی را به شما توصیه کند. هرگز این مشکل را نادیده نگیرید. حتی اگر موقتی است و بدون هیچ درمانی برطرف می‌شود، پیشنهاد می‌کنیم به فوق‌تخصص زانو کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای آن را پیدا کنید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید