آیا تا به حال احساس بی‌حسی، گزگز، ضعف عضلانی یا دردهای عجیبی در اندام‌های خود داشته‌اید؟ این علائم ممکن است نشانه‌ای از اختلال در عملکرد اعصاب و عضلات بدن شما باشند. در دنیای پرهیاهوی امروز، بیماری‌های عصبی و عضلانی به یکی از چالش‌های مهم سلامت تبدیل شده‌اند.
خوشبختانه، علم پزشکی با پیشرفت‌های چشمگیر، ابزارهای تشخیصی قدرتمندی را در اختیار پزشکان قرار داده است. یکی از این ابزارها، نوار عصب و عضله نام دارد که به آن الکترومیوگرافی و تست EGM ، هم گفته می‌شود و به‌عنوان یک روش دقیق و غیرتهاجمی برای ارزیابی عملکرد سیستم عصبی و عضلانی شناخته می‌شود. در این مطلب، شما را با این آزمایش مهم آشنا می‌کنیم و به سوالات شما در مورد این نوع روش تشخیصی پاسخ می‌دهیم.
نوار عصب و عضله چیست؟
الکترومیوگرافی یک آزمایش تشخیصی است که برای ارزیابی عملکرد عضلات و اعصاب استفاده می‌شود. این آزمایش به پزشکان مختلف، از جمله دکتر ارتوپد، کمک می‌کند تا علت مشکلات عصبی و عضلانی، مانند ضعف عضلانی، بی‌حسی، گزگز و درد را تشخیص دهند. از مزایای نوار عصب - عضله می‌توان به دقیق و قابل‌اعتماد بودن، غیر تهاجمی بودن و ارائه اطلاعات جامع اشاره کرد.
کاربردهای نوار عصب و عضله
تست EGM کاربردهای بسیاری در علم پزشکی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- تشخیص بیماری‌های عصبی و عضلانی؛ از جمله سندروم تونل کارپال، سیاتیک، ام اس، بیماری لو گریگ، میاستنی گراویس، دیسک کمر و گردن و نوروپاتی محیطی
- ارزیابی آسیب‌های عصبی؛ از جمله آسیب‌های ناشی از ضربه، مانند شکستگی‌ها یا ضرب‌دیدگی، آسیب‌های ناشی از جراحی و آسیب‌های ناشی از بیماری‌های دیگر، مانند دیابت
- نظارت بر پیشرفت بیماری
- ارزیابی پاسخ به درمان
- پیگیری پیشرفت بیماری‌های عصبی و عضلانی
مثلا یک فیزیوتراپیست خوب، معمولا با توجه به شدت آسیب، برای تشخیص بیماری، ارزیابی روند درمان و تفسیر نتایج درمان تست‌هایی از جمله تست نوار عصب و عضله را تجویز می‌کند. اگر شما علائمی، مانند ضعف عضلانی، بی‌حسی، گزگز، درد، گرفتگی عضلات یا لرزش را تجربه می‌کنید، ممکن است به این تست نیاز داشته باشید.
عوارض نوار عصب و عضله
نوار عصب - عضله، یک آزمایش تشخیصی نسبتا بی‌خطر است و به‌ندرت عوارض جدی دارد؛ اما مانند هر روش پزشکی دیگری، ممکن است برخی عوارض جزئی را به همراه داشته باشد. شایع‌ترین عوارض نوار عصب و عضله عبارت‌اند از:
- درد و ناراحتی در محل فرو رفتن سوزن
- کبودی
- عفونت
- گزگز و بی‌حسی موقت
عوارض نادر نوار عصب - عضله عبارت‌اند از:
- آسیب عصبی در اثر فرو رفتن اشتباه سوزن
- خون‌ریزی در محل فرو رفتن سوزن
شما می‌توانید با انتخاب مرکز معتبر، اطمینان از استریل‌بودن تجهیزات و رعایت نکات بهداشتی، عوارض این تست را به حداقل برسانید.
آمادگی‌های قبل از تست نوار عصب و عضله
برای اینکه نتیجه آزمایش، دقیق و قابل اعتماد باشد، بهتر است قبل از انجام آن برخی نکات را رعایت کنید؛ از جمله:
- داروهای رقیق‌کننده خون: اگر دارویی مصرف می‌کنید که خون را رقیق می‌کند (مانند وارفارین یا آسپرین)، بهتر است قبل از انجام آزمایش با پزشک خود مشورت کنید.
- داروهای عضلانی: داروهایی که روی عضلات تاثیر می‌گذارند، ممکن است نتایج آزمایش را تحت‌تاثیر قرار دهند.
- داروهای آرام‌بخش: از مصرف داروهای آرام‌بخش، قبل از آزمایش خودداری کنید.
- لباس راحت و گشاد بپوشید تا به‌راحتی بتوانید قسمت‌های مختلف بدن خود را در معرض دید قرار دهید.
- از پوشیدن لباس‌هایی که زیپ یا دکمه‌های فلزی دارند، خودداری کنید.
- نیازی به ناشتا بودن نیست. می‌توانید قبل از آزمایش غذا بخورید.
- از مصرف کافئین و نیکوتین، قبل از آزمایش خودداری کنید، زیرا این مواد ممکن است بر روی نتایج آزمایش تاثیر بگذارند.
- اگر از هرگونه بیماری یا مشکلی رنج می‌برید، اخیرا جراحی یا آسیب دیدگی داشته‌اید یا باردار هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از انجام آزمایش، هر سوالی که در مورد روند آزمایش دارید، از پزشک یا تکنسین خود بپرسید.
- سعی کنید قبل از آزمایش استراحت کافی داشته باشید و در طول انجام آزمایش آرام باشید و به دستورات پزشک یا تکنسین توجه کنید.
رعایت این نکات باعث می‌شود نتایج آزمایش، دقیق‌تر و قابل اعتمادتر باشد و احتمال بروز عوارض جانبی، مانند کبودی یا درد کاهش یابد. به‌طور کلی، نوار عصب - عضله یک آزمایش ساده و بدون درد است و با رعایت این نکات ساده، می‌توانید به بهترین نحو از تست مورد نظر بهره‌مند شوید.
نحوه انجام تست نوار عصب و عضله
در آزمایش نوار عصب و عضله، فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب اندازه‌گیری و ثبت می‌شود. مراحل انجام تست به شرح زیر است:
- الکترودهای کوچکی به پوست شما متصل می‌شوند. این الکترودها سیگنال‌های الکتریکی عضلات و اعصاب را دریافت می‌کنند. نوع الکترودها و محل قرارگیری آن‌ها به ناحیه مورد بررسی بستگی دارد.
- با استفاده از دستگاه مخصوص، پالس‌های الکتریکی خفیفی به عصب وارد می‌شود. این پالس‌ها باعث انقباض عضله می‌شوند. این کار برای اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی انجام می‌شود.
- سپس یک سوزن بسیار نازک وارد عضله می‌شود تا فعالیت الکتریکی آن را ثبت کند. از شما خواسته می‌شود که عضله را منقبض کنید تا فعالیت الکتریکی آن اندازه‌گیری شود.
- در انتها نیز سیگنال‌های ثبت‌شده توسط دستگاه تحلیل می‌شوند و پزشک متخصص، نتایج را تفسیر می‌کند و تشخیص نهایی را ارائه می‌دهد.
- مدت‌زمان آزمایش، بسته به ناحیه مورد بررسی و پیچیدگی بیماری، متفاوت است، اما معمولا بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
مراقبت‌های بعد از نوار عصب و عضله
بعد از انجام نوار عصب - عضله، معمولا به مراقبت‌های خاصی نیاز ندارید. اما بهتر است برخی نکات کلی را رعایت کنید تا با مشکل خاصی مواجه نشوید.
- استراحت: بعد از انجام آزمایش، به عضلاتی که تحت آزمایش قرار گرفته‌اند، استراحت دهید.
- کمپرس یخ: در محل فرو رفتن سوزن ممکن است کمی درد یا ناراحتی احساس کنید که با کمپرس یخ و مسکن‌های ساده برطرف می‌شود.
- فعالیت‌های روزمره: معمولا بلافاصله بعد از انجام آزمایش می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود برگردید.
- مصرف داروها: اگر پزشک، دارویی برای شما تجویز کرده، طبق دستور مصرف کنید.
- فعالیت بدنی: به‌طور کلی، انجام فعالیت‌های بدنی سبک مشکلی ندارد، اما تا مدتی از انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های سنگین خودداری کنید. برای بازگشت سالم و صحیح به فعالیت‌های فیزیکی مهم، قراردادن جلسات فیزیوتراپی در برنامه، بسیار مفید است.
در ضمن، اگر در محل فرو رفتن سوزن قرمزی، تورم، درد شدید، یا ترشح چرک مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که نوار عصب و عضله، یک آزمایش ایمن و بدون عارضه است و با رعایت نکات گفته‌شده، به‌سرعت بهبود می‌یابید.
جواب نوار عصب و عضله چگونه تفسیر می‌شود؟
تفسیر جواب نوار عصب و عضله، کاری تخصصی است که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. این آزمایش، فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه‌گیری می‌کند و نتایج آن به صورت نمودارها و اعداد ارائه می‌شود. پزشک با بررسی این داده‌ها، می‌تواند به تشخیص بیماری‌های مختلفی برسد.
مهم‌ترین مواردی که در تفسیر نتایج نوار عصب - عضله بررسی می‌شود، عبارت‌اند از:
- سرعت هدایت عصبی: این پارامتر نشان‌دهنده سرعت انتقال پیام‌های عصبی است. کاهش سرعت هدایت عصبی می‌تواند نشان‌دهنده آسیب عصب باشد.
- دامنه پتانسیل‌های عصبی: دامنه این پتانسیل‌ها نشان‌دهنده قدرت سیگنال‌های عصبی است. کاهش دامنه می‌تواند نشان‌دهنده ضعف عصب باشد.
- فعالیت خودبه‌خودی عضلات: در حالت استراحت، عضلات نباید فعالیت خودبه‌خودی داشته باشند. وجود فعالیت خودبه‌خودی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی، مانند فیبریلاسیون یا فازیکولات باشد.
- الگوی فعالیت عضلات در هنگام انقباض: الگوی فعالیت عضلات در هنگام انقباض می‌تواند اطلاعاتی در مورد نوع آسیب عصبی یا عضلانی ارائه دهد.
هزینه نوار عصب و عضله
هزینه نوار عصب و عضله در سال 1403، به‌طور کلی بین 500 هزار تا 2 میلیون تومان متغیر است؛ هرچند که این هزینه، تحت‌تاثیر عوامل مختلفی، مانند محل انجام آزمایش (خصوصی یا دولتی)، نوع و تعداد عضلات مورد بررسی، تخصص پزشک و نوع بیمه درمانی قرار می‌گیرد.
برای مثال، هزینه نوار عصب - عضله برای دو اندام، معمولا حدود 900 هزار تومان و برای چهار اندام حدود 1,250,000 تومان است. در ضمن، برخی مراکز درمانی ممکن است تخفیف‌هایی برای بیماران بدون بیمه ارائه دهند که می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد.
به‌طور کلی، برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و هزینه‌های مشخص‌تر، بهتر است با مراکز نوار عصب و عضله تماس بگیرید و از تعرفه‌های آن‌ها مطلع شوید.
سخن آخر
در این مطلب، با نوار عصب عضله، به‌عنوان یک ابزار تشخیصی دقیق برای بیماری‌های عصبی و عضلانی آشنا شدید. این آزمایش با اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب، به پزشکان کمک می‌کند تا به تشخیص دقیق و سریع بیماری‌های عصبی برسند؛ مثلا یکی از کاربردهای نوار عصب و عضله برای تشخیص ام اس است. شناخت بیشتر این آزمایش، می‌توانید در صورت بروز علائم عصبی و عضلانی، بهتر تصمیم بگیرید و به پزشک خود مراجعه کنید.
در پایان، به یاد داشته باشید که نوار عصب - عضله، تنها یک آزمایش تشخیصی است و برای تشخیص قطعی بیماری، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. شما می‌توانید برای انجام این تست و سایر آزمایش‌های تشخیصی به کلینیک پزشک ارتوپد مراجعه کرده و روند درمان خود را به بهترین نحو، زیر نظر پزشکان متخصص و حاذق طی کنید.
پست قبلی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید