اگر نوزادی با انگشتان اضافی متولد شود، گفته می‌شود که دچار سندرم پلی داکتیلی شده است. اگر فردی در خانواده شما دچار این سندروم است، بهتر است با پزشکی معتبر صحبت کنید؛ زیرا، این سندرم می‌تواند ارثی باشد. در ادامه این مطلب، شما را با انواع، علل، عوارض، سندروم‌های مرتبط، روش‌های تشخیص و نحوه درمان آن آشنا می‌کنیم.
پلی داکتیلی یعنی چه؟
اگر کودکی با یک یا چند انگشت اضافی متولد شده باشد، پزشک از اصطلاح سندروم پلی داکتیلی برای توصیف این مشکل استفاده خواهد کرد. این سندرم که با نام هایپرداکتیلی نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین نقایص مادرزادی است که روی دست‌ها و پاهای نوزادان تأثیر می‌گذارد. این سندرم باعث می‌شود یک یا چند انگشت بیشتر در دست‌ها یا پاهای کودک تشکیل شود.
انواع پلی داکتیلی
انواع پر انگشتی از نظر مکان انگشتان اضافی دست‌وپا عبارت‌اند از:
- نوع پیش محوری: کودکانی که دچار این نوع هستند، یک انگشت شست اضافی در دست یا پای خود دارند. این نوع با نام‌های رادیال یا تیبیال نیز شناخته می‌شود
- نوع مرکزی: کودکانی که دچار این نوع هستند، یک انگشت اضافی در نزدیکی انگشتان مرکزی (سه انگشت وسطی) دارند. به عبارت دیگر، انگشت اضافه در نزدیکی انگشت شست یا انگشت کوچک نیست
- پلی داکتیلی پس محوری: کودکانی که دچار نوع پس محوری هستند، یک انگشت کوچک اضافی در دست یا پای خود دارند. این نوع با نام‌های اولنار یا فیبولار نیز شناخته می‌شود
مهم نیست کودک شما دچار کدام نوع شده است، پزشک معمولا می‌تواند آن را بلافاصله پس از تولد کودک تشخیص دهد.
علل بروز سندروم پلی داکتیلی
عارضه پر انگشتی ناشی از اختلال در ژن‌های کودک درحال‌رشد است. ژن‌ها حاوی دستورالعمل‌هایی برای رشد و عملکرد هر سلول در بدن شما هستند و والدین آن‌ها را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. هر چیزی که بتواند باعث تغییر ژن کودک درحال‌رشد شود، می‌تواند تغییراتی را در بدن او ایجاد کند. در برخی اوقات، این تغییرات هرگز قابل‌مشاهده نیستند و در اوقات دیگر، این تغییرات می‌توانند باعث ایجاد این سندرم و دیگر بیماری‌های مادرزادی شوند.
اگر چیزی روی ژن‌هایی که مسئول رشد اندام‌ها، دست‌ها و پاهای کودک هستند، تأثیر بگذارد، کودک ممکن است با این سندرم متولد شود. بیماری‌های ژنتیکی و عوامل محیطی می‌توانند روی این ژن‌ها تأثیر بگذارند. عوامل محیطی به اتفاقاتی برای فرد باردار یا در اطراف او رخ می‌دهند، گفته می‌شوند.
عوارض سندروم پلی داکتیلی
اگر انگشتان اضافی کوچک باشند و هیچ تأثیری روی حرکت و عملکرد دست‌ها و پاها نگذارند، فرد ممکن است با هیچ‌گونه عوارضی روبه‌رو نشود. البته ازآنجایی‌که ظاهر دست‌ها و پاهای او با دیگر افراد متفاوت است، ممکن است دچار اضطراب شود و اعتمادبه‌نفس پایینی داشته باشد. اگر انگشتان اضافی بزرگ باشند، فرد ممکن است نتواند از دست‌ها یا پاهای خود همانند افراد سالم استفاده کند و به‌تبع آن، ممکن است نتواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. این عوارض می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به‌صورت قابل توجهی کاهش دهند.
چه سندروم هایی به پلی داکتیلی مرتبط هستند؟
سندروم‌های زیر با سندرم شش انگشتی مرتبط هستند:
- سندروم داون: سندروم داون به این سندرم به‌ویژه نوعی که باعث ایجاد دو انگشت شست می‌شود، مرتبط است
- سندروم سینداکتیلی: در این سندرم، انگشتان به یکدیگر چسبیده‌اند. تحقیقی در سال 2017 نشان داد که 1 نوزاد از هر 2000 الی 3000 نوزاد دچار این سندرم است
- آکروسفالوسینداکتیلی: این سندرم شامل جوش‌خوردن استخوان‌های جمجمه به یکدیگر و سینداکتیلی است
- سندروم گریگ: این سندروم که شامل رشد غیرعادی اندام‌ها، سر و صورت است، می‌تواند باعث ایجاد انگشتان اضافی، چسبیدن انگشتان به یکدیگر یا پهن‌شدن انگشت شست شود
- سندرم کارپنتر: این سندرم باعث ایجاد سر نوک‌تیز و انگشت بیشتر در دست یا پا می‌شود
- سندرم سثره چوتزن: این سندرم باعث ایجاد دو انگشت شست در پا و چسبیدن انگشت دوم و سوم دست می‌شود
- سندرم باردت بیدل: سندرم باردت بیدل با این سندرم و سینداکتیلی مرتبط است
- سندرم مک کوزیک-کافمن: این سندرم شامل نقایص قلبی، ناهنجاری‌های تناسلی و بیش انگشتی است
- سندرم کورنلیا د لانگ: این سندرم باعث ایجاد اختلالات رشدی می‌شود
- سندرم پالیسترهال: این سندرم با نقایص رشدی و سندرم سینداکتیلی (چسبیدگی انگشتان) مرتبط است
- پلی داکتیلی دنده کوتاه: این سندرم شامل قفسه سینه باریک و نوع پیش محوری سندرم پرانگشتی است. سندرم ژون، سندرم الیس ون کرولد، سندرم سالدینو نونان و سندرم ماژوسکی از انواع این سندرم به شمار می‌روند
- سندرم تری فالانژیال پلی داکتیلی انگشت شست: این سندرم شامل ناهنجاری‌های دست‌وپا و نوع پیش محوری و پس محوری عارضه پرانگشتی است
روش های تشخیص پلی داکتیلی
متخصص دست یا پا می‌تواند این سندرم را پیش از تولد با آزمایش سونوگرافی و پس از تولد با معاینه فیزیکی تشخیص دهد. پزشک ممکن است از آزمایش اشعه ایکس پیش از شروع درمان این سندرم استفاده کند.
اگر فردی در خانواده شما دچار یکی از بیماری‌های ژنتیکی به‌ویژه این سندرم باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایش ژنتیک را به شما پیشنهاد دهد تا هر مشکلی مانند جهش‌های ژنتیکی ایجادکننده این سندرم را شناسایی کند. در بسیاری از موارد، جهش‌های ژنتیکی هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کنند. مشاور ژنتیک می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره این آزمایش به شما بدهد و به شما کمک کند خطر انتقال ژن‌های ایجادکننده مشکلات ژنتیکی را به فرزند خود کاهش دهید.
آیا پلی داکتیلی نیاز به جراحی دارد؟
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا بهتر است شما را با روش‌های درمان این سندرم آشنا کنیم:
- لیگاتور: اگر انگشتان اضافی کودک شما هیچ استخوان یا دیگر بافت هم‌بند دیگری نداشته باشند، متخصص پا یا دست معمولا از این روش استفاده خواهد کرد. در این روش، پزشک ریسمان یا نوار محکمی را دور پایه انگشتان اضافی خواهد بست تا جریان خون آن‌ها را قطع کند. پس از یک یا دو هفته، انگشتان اضافی از دست کودک جدا خواهند شد. این روش باعث ایجاد درد نمی‌شود و جریان خون انگشتان دیگر یا بخش‌های دیگر بدن را قطع نمی‌کند
- برداشتن انگشتان اضافی در مطب: اگر انگشتان اضافی به وسیله استخوان به دیگر بخش‌های دست یا پای کودک نچسبیده باشند، پزشک می‌تواند آن‌ها را در مطب بردارد. در این روش، پزشک پس از بی‌حس‌کردن پوست اطراف انگشتان اضافی، آن‌ها را با استفاده از دستگاه کوتر از دست یا پا جدا می‌کند. دستگاه کوتر، دستگاهی دستی است که شکلی شبیه به خودکار دارد. جریان الکتریکی باعث گرم‌شدن نوک این دستگاه می‌شود و به بستن پوست اطراف انگشتان اضافی کمک می‌کند
اگر کودک شما دچار پلی داکتیلی پا باشد یا کاندیدای مناسبی برای یکی از دو روش ذکرشده نباشد، به عمل جراحی برای حذف انگشتان اضافی نیاز خواهد داشت. جراح ارتوپد نوع جراحی نوزاد شش انگشتی را با توجه به نوع این سندرم و میزان رشد انگشتان مشخص خواهد کرد و درباره آن توضیح خواهد داد. جراح ممکن است عمل جراحی را تا پیش از رسیدن کودک به سن 1 سالگی پیشنهاد ندهد.
اگر می‌خواهید هزینه عمل جراحی پلی داکتیلی را بدانید یا اطلاعات بیشتری درباره جنبه‌های مختلف این جراحی به دست آورید، با شماره‌های درج‌شده در این سایت تماس بگیرید یا به پزشک مجربی مانند پزشکان کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید.
آیا می توان از پلی داکتیلی پیشگیری کرد؟
متأسفانه، شما نمی‌توانید در طول بارداری از ابتلای فرزندتان به بیماری‌های ژنتیکی پیشگیری کنید؛ ولی، ازآنجایی‌که این سندرم و دیگر بیماری‌های ژنتیکی به عوامل محیطی مختلفی مانند مصرف الکل، مصرف سیگار، استفاده از محصولات تنباکو و مصرف مواد مخدر مرتبط هستند، ممکن است بتوانید خطر ابتلای فرزندتان را به این بیماری‌ها کاهش دهید. اگر باردار هستید یا به‌زودی باردار خواهید شد، با پزشک خود درباره غذاها و نوشیدنی‌هایی که نباید مصرف کنید و کارهایی که نباید انجام دهید، صحبت کنید.
جمع‌بندی
اگر کودکتان با انگشتان اضافی متولد شده است، به احتمال زیاد، شوکه شده‌اید؛ ولی، خوب است بدانید که پلی داکتیلی قابل‌درمان است. روش‌های مختلفی مانند لیگاتور، برداشتن انگشتان اضافی در مطب و جراحی برای درمان این سندرم وجود دارند که می‌توانند کیفیت زندگی کودک شما را به‌صورت قابل توجهی بهبود ببخشند.
اگر فردی در خانواده شما دچار این سندرم است و شما درباره ابتلای فرزندتان به این سندرم نگران هستید، با پزشک معتبری مانند پزشکان کلینیک پزشک اول درباره بیماری‌های ژنتیکی و انجام آزمایش ژنتیک صحبت کنید. همین‌الان می‌توانید نوبتی را برای ملاقات با پزشکان این کلینیک ارتوپدی بگیرید. پزشکان این کلینیک می‌توانند درباره هر چیزی که باید پیش از تولد فرزند خود بدانید، توضیح دهند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید