همه ما می‌دانیم که اگر ضربه سنگین یا آسیب شدیدی به استخوان‌ها وارد شود، استخوان‌ها می‌شکنند و حس بسیار دردناکی را برای فرد ایجاد می‌کنند؛ اما در برخی از مواقع، میزان درد پا خیلی شدید نیست و فرد می‌تواند به‌سختی به کارهای خود ادامه دهد. بر همین اساس ممکن است که شکستگی استرسی در پای آن ایجاد شده باشد.
در بین سربازان و ورزشکارانی که در مدت طولانی مجبور به فعالیت‌های ورزشی مانند دویدن و حمل‌کردن وسایل سنگین هستند، امکان بروز شکستگی‌های بسیار کوچک یا به‌عبارت‌دیگر شکستگی استرسی در استخوان‌های ساق پا و مچ پا وجود دارد.
شکستگی استرسی یا استرس فراکچر که به نام‌های شکستگی خستگی و شکستگی مارش (شکستگی در کف پا) هم نامیده می‌شود، ترک‌های بسیار کوچک در استخوان است که معمولاً با استراحت ترمیم می‌شوند؛ اما اگر می‌خواهید با علل، علائم و روش‌های درمانی شکستگی استرسی آشنا شوید، در ادامه این مطلب از وب‌سایت ارتوپدی پزشک اول همراه ما باشید.
شکستگی استرسی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
شکستگی استرسی در واقع نوعی اصطلاح پزشکی درباره نوع خاصی از شکستگی استخوان است و با ایجاد ترک‌های بسیار کوچک در استخوان‌ها، سبب بروز حس دردناکی برای فرد می‌شود.
همان‌طور که از نام این مدل شکستگی مشخص است، زمانی که فشار وارد شده به استخوان‌ها خیلی زیاد باشد، شکستگی استرسی رخ می‌دهد. این مدل از شکستگی، معمولاً با انجام فعالیت‌های مکرر و در طول زمان اتفاق می‌افتد و سبب کبودی و ترک‌های مویی در استخوان‌ها می‌شود. بر همین اساس هر نوع فعالیت تکراری که به استخوان‌های شما فشار وارد کند، می‌تواند عامل شکستگی استرسی باشد.
البته توجه داشته باشید که شکستگی استرسی با شکستگی‌های معمولی متفاوت است؛ چرا که شروع آن تدریجی است و تنها مربوط به حادثه یا آسیب خاصی نمی‌شود. از طرفی اگر فرد دچار پوکی‌استخوان باشد، انجام فعالیت‌های سنگین روزمره هم می‌تواند احتمال ابتلا به شکستگی استرسی را افزایش دهد.
شکستگی استرسی در چه اندام‌هایی اتفاق میفتد؟
در تمام قسمت‌های بدن، استخوان‌های مختلفی وجود دارد که افراد در ورزش‌ها و فعالیت‌های روزمره خود از آن‌ها استفاده مداوم می‌کند؛ اما باتوجه‌به این که پایین‌تنه، وزن بدن را در هنگام ایستادن یا انجام فعالیت‌های حرکتی تحمل می‌کند، احتمال شکستگی خستگی در قسمت‌های زیر بیشتر است:
- ساق پا (درشت‌نی و نازک‌نی)
- شکستگی استرسی روی پا
- پاشنه پا (کالکانئوس)
- پا (متاتارس)
البته علاوه بر شکستگی استرسی کف پا و دیگر قسمت‌های مربوط به پا، شکستگی استرسی در موارد غیرمعمول‌تر مانند موارد زیر هم اتفاق می‌افتد:
- پایین کمر
- باسن
- دست و مچ دست
علل شکستگی استرسی
علت اصلی استرس فراکچر، آسیب‌های بیش از حد در طول زمان به استخوان است. زمانی که شما به طور مداوم، شدت فعالیت‌های خود را افزایش دهید، استخوان به‌مرور فشارهای وارد شده را تحمل، ترمیم و بازسازی می‌کند؛ به این صورت که بافت استخوانی آسیب‌دیده از بین می‌رود و مجدد بازسازی می‌شود.
اما زمانی که استخوان زمان کافی برای بازیابی و بهبود نداشته باشد و نیروی غیرمعمول را هم تحمل کند، منجر به شکستگی استرسی می‌شود. این مدل از شکستگی با عنوان التهاب شروع می‌شود و با ایجاد کبودی‌های عمیق در استخوان، شکستگی استرسی را ایجاد می‌کند. اما مهم‌ترین علل بروز شکستگی استرسی شامل موارد زیر است:
- انجام تمرین‌های بیش از حد و بدون استراحت
- شروع ورزش یا تمرین خاصی بدون آموزش یا تجهیزات لازم
- افزایش ناگهانی تمرینات و فعالیت‌های بدنی
- تغییر سطح تمرین مانند تغییر مکان دویدن به مسیر سخت و بتنی
- انجام کار بدون تجهیزات مناسب و استاندارد
- انجام ورزش‌های تکراری در مدت طولانی
البته توجه کنید که شکستگی استرسی می‌تواند بر اثر هرگونه فشار زیاد رخ بدهد یا این که بر اثر پوکی‌استخوان اتفاق بیفتد.
نشانه‌های شکستگی استرسی
باتوجه‌به این که شکستگی استرسی بیشتر در ناحیه پا اتفاق می‌افتد، مهم‌ترین علائم آن، درد در ناحیه پا و مچ پا است. اما شایع‌ترین علائم استرس فراکچر، به شرح زیر است:
- احساس درد در طول انجام فعالیت‌های بدنی و شدت‌گرفتن آن بعد از گذشت زمان
- تمام‌نشدن درد بعد از اتمام فعالیت
- احساس درد بیشتر حتی در هنگام استراحت
- حساسیت زیاد حتی به لمس‌کردن خفیف استخوان آسیب‌دیده یا نزدیکی آن
- تورم و تغییر رنگ در ناحیه استخوان آسیب‌دیده
معمولاً زمانی که شکستگی استرسی ایجاد می‌شود، فرد بعد از توقف فعالیت بدنی، احساس درد کمتری می‌کند؛ اما باتوجه‌به محل شکستگی، ممکن است که درد در همه زمان‌ها احساس شود.
از طرفی چون اکثر مواقع شکستگی خستگی در ناحیه پا و ساق پا ایجاد می‌شود، میزان درد فرد زمانی که راه می‌رود یا وزن خود را روی استخوان آسیب‌دیده وارد می‌کند، بدتر می‌شود.
اگر دچار شکستگی استرسی شده باشید، احتمالاً درد را در نزدیک نقطه شکستگی احساس می‌کنید؛ مثلا اگر استخوان پای شما ترک‌خورده باشد، ممکن است که تمامی قسمت‌های پا، آسیب ببیند؛ اما اطراف ناحیه شکسته شده، بسیار حساس و دردناک است.
عوارض شکستگی استرسی
در حالت کلی اگر دچار شکستگی استرسی شدید، حتماً در سریع‌ترین زمان، به فوق تخصص ارتوپد مراجعه کنید؛ چرا که اگر این شکستگی‌ها به‌موقع بهبود پیدا نکنند، مشکلات مزمن و بیشتری را برای شما ایجاد می‌کنند. بر همین اساس ممکن است که به طور مداوم در معرض شکستگی خستگی قرار بگیرید.
البته توجه کنید که برخی از عوامل، می‌تواند احتمال عوارض شکستگی استرسی را افزایش دهد که در ادامه هر کدام را معرفی می‌کنیم:
- انجام ورزش‌های خاص مانند دوومیدانی، بسکتبال، تنیس، رقص یا ژیمناستیک، سبب شکستگی بیشتر استخوان‌ها می‌شود.
- شکستگی مارش برای کسانی که سبک زندگی بی‌تحرک خود را به زندگی ورزشی تبدیل می‌کنند، بیشتر است.
- عوارض این بیماری برای زنانی که دوره‌های قاعدگی غیرطبیعی دارند، بیشتر است.
- افرادی که کف پای صاف یا قوس‌های بلند و سفت دارند، بیشتر در معرض شکستگی استرسی کف پا هستند.
- در بین کسانی که استخوان ضعیف یا پوکی‌استخوان دارند، شکستگی استرسی شدیدتر است..
- اگر قبلاً دچار شکستگی استرسی شده‌اید، بیشتر در معرض شکستگی‌های بیشتر قرار می‌گیرید
- کمبود ویتامین D، کلسیم یا اختلال در مواد غذایی، استخوان‌ها را بیشتر در معرض عوارض شکستگی استرسی قرار می‌دهد.
روش‌های تشخیص شکستگی استرسی
تشخیص شکستگی استرسی یکی از سخت‌ترین مشکلات مربوط به استخوان‌ها است؛ به‌طوری که شاید بسیاری از پزشکان، حتی با کمک آزمایش اشعه ایکس هم نتوانند ترک‌های ریز ایجادشده روی استخوان را تشخیص دهند. البته اگر به بهترین پزشک درمان ارتوپدی مراجعه کنید، پزشک ماهر و متخصص، حتی با معاینه فیزیکی هم می‌تواند شکستگی استرسی را تشخیص دهد. پزشک معمولاً برای اطمینان از میزان شکستگی، عکس از آن قسمت می‌گیرد و باتوجه‌به علائم اولیه و شدت درد، تصمیم‌گیری می‌کنند.
از طرفی در برخی از موارد پزشک از بیمار می‌خواهد که به ترتیب روی یک پا بایستد و با این کار، منطقه آسیب‌دیده را متوجه شود. البته جدای از این موارد، آزمایش‌های مختلفی برای عکس‌برداری از استخوان وجود دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- اشعه ایکس
- ام‌آرآی
- سی‌تی‌اسکن
- اسکن تمام استخوان‌های بدن
اجرای هر کدام از این آزمایش‌ها بستگی به تشخیص پزشک فوق تخصص ارتوپد یا متخصصان حوزه مشکلات و بیماری‌های ارتوپدی دارد؛ از همین رو برای تشخیص دقیق شکستگی استرسی روی پا و دیگر قسمت‌ها و دریافت موثرترین روش درمانی، پیشنهاد می‌کنیم حتما به فوق تخصص ارتوپد در کلینیک پزشک اول مراجعه کنید.
راه‌های درمان شکستگی استرسی
ترک‌های ریز موجود در استخوان، با این که خیلی خطرناک نیستند؛ اما در طول زمان ممکن است که حتی فرد را از انجام حرکت‌های عادی بازدارند. بر همین اساس اگر علائم شکستگی استرسی را داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در حال حاضر چندین راه درمان شکستگی استرسی وجود دارد که پزشک متخصص ارتوپدی متناسب با شرایط بیمار تجویز می‌کند؛ اما در ادامه شایع‌ترین روش‌های درمانی این نوع از شکستگی که اگر در استخوان‌های پا، به‌ویژه استخوان‌های متاتارس (استخوان‌های کف پا)، رخ دهد به آن شکستگی مارش هم گفته می‌شود، معرفی می‌کنیم:
- استراحت: بهترین راه درمان شکستگی استرسی، استراحت و توقف فعالیت‌های بدنی سنگین و مداوم است.
- کمپرس یخ: مقداری یخ را در کیسه سرد بریزید و روی استخوان آسیب‌دیده قرار دهید. البته کیسه یخ را مستقیم روی پوست نگذارید و در حوله نازک بپیچید.
- دارو: پزشک در اغلب موارد، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه مانند استامینوفن را برای کاهش درد و بی‌حس کردن ناحیه آسیب‌دیده تجویز می‌کند.
- ارتفاع ناحیه آسیب‌دیده: برای کاهش درد شکستگی استرسی، بهتر است که استخوان آسیب‌دیده را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. البته برای آن که از مکان مناسب ناحیه آسیب‌دیده مطمئن شوید، بهتر است که به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.
- فشرده‌سازی: برای کاهش تورم و جریان خون در استخوان آسیب‌دیده، بهتر است که باند فشاری در اطراف شکستگی بپیچید.
- عدم حرکت: برای محافظت از ناحیه شکسته‌شده، باید کفش مخصوص بپوشید. برای آن که کفش مناسب خود را پیدا کنید، به بهترین فیزیوتراپیست در تهران مراجعه کنید.
- استفاده از عصا: برای آن که فشار کمتری به استخوان آسیب‌دیده وارد شود، ممکن است که پزشک، عصا برای شما تجویز کند.
- جراحی: اکثر افرادی که دچار شکستگی استرسی می‌شوند، نیازی به جراحی پیدا نمی‌کنند؛ اما اگر باوجود درمان‌های معمول، علائم کاهش پیدا نکرد، پزشک جراحی پیشنهاد می‌کند.
توجه داشته باشید که هر کدام از انواع راه درمان شکستگی استرسی، بر اساس علائم و تشخیص پزشک انجام می‌شود؛ از همین رو برای آن که بهترین روش درمانی را اجرا کنید، بهتر است که به مراکز تخصصی فیزیوتراپی و درمان ارتوپدی مانند کلینیک پزشک اول مراجعه کنید.
نحوه پیشگیری از شکستگی استرسی
اگر می‌خواهید مانع از شکستگی استرسی کف پا و روی پا شوید، بهتر است که به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر قصد شروع تمرین ورزشی جدیدی را دارید، به‌آرامی شروع کنید و کم‌کم فعالیت‌های خود را شدید کنید.
- برای انجام فعالیت ورزشی و روزمره خود، حتماً از کفش مناسب استفاده کنید؛ درصورتی‌که کف پای شما صاف است، اغلب پزشک متخصص پا توصیه می‌کند از چه کفش مناسب با چه نوع کفی استفاده کنید.
- در کنار فعالیت‌های ورزشی مکرر، تمرینات کم‌تأثیر را هم در برنامه ورزشی خود قرار دهید تا از فشار مداوم به قسمت خاصی از بدن جلوگیری شود.
- حتماً به تغذیه خود رسیدگی کنید؛ چرا که برای تقویت استخوان‌ها، تغذیه خیلی مهم است. در رژیم غذایی خود، مواد غذایی حاوی کلسیم، ویتامین D و مواد مغذی دیگر را جای دهید.
جمع‌بندی
شکستگی استرسی استخوان‌ها با این که خیلی حاد نیست؛ اما اگر بهبود پیدا نکنند و به همین دلیل در طول زمان تعداد آن زیاد شوند، ممکن است که آسیب‌های جدی به فرد ایجاد کنند. مثلاً ممکن است که دیگر نتوانید به فعالیت‌های ورزشی خود ادامه دهید.
بر همین اساس اگر می‌خواهید از پادرد و عوارض این مدل از شکستگی در امان باشید،پیشنهاهد می‌کنیم حتما به کلینیک پزشک اول مراجعه کنید؛ چرا که پزشک اول، یکی از مراکز درمان ارتوپدی و بهترین فیزیوتراپیست در تهران است. شما می‌توانید برای دریافت نوبت برای فوق تخصص ارتوپد، از طریق پل‌های ارتباطی درج‌شده در سایت پزشک اول اقدام کنید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید