التهاب استخوان سزاموئید یکی از عارضه‌های شایع در حوزه ارتوپدی است که معمولاً در ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های فیزیکی زیاد دارند، رخ می‌دهد. در واقع استخوان‌های سزاموئید که به استخوان‌های کنجدی نیز معروف هستند، در تاندون‌ها یا بافت‌های مجاور مفاصل یافت می‌شوند و وظیفه اصلی آنها کاهش اصطکاک، تقویت عملکرد تاندون‌ها و محافظت از آنها در برابر فشار و کشش بیش از حد است؛ اما گاهی به دلیل همین فشارهای مداوم، فعالیت‌های تکراری یا آسیب‌های ناگهانی دچار درد، تورم و محدودیت‌های حرکتی می‌شوند و زندگی روزمره بیمار را با اختلال مواجه می‌سازند.
به همین خاطر قصد داریم تا در این مقاله، به بررسی دقیق استخوان سزاموئید، انواع آسیب‌ها، علل و روش‌های درمان و پیشگیری از آن بپردازیم. پس شما عزیزان هم تا پایان با ما همراه شوید و اطلاعات مفیدی در این باره به دست آورید.
استخوان سزاموئید کجاست؟
پیش از اینکه مروری بر ماهیت التهاب استخوان سزاموئید داشته باشیم، بیایید با جایگاه این استخوان در بدن آشنا شویم و بدانیم که انواع این استخوان کجا قرار دارد و چه نقشی در عملکرد بدن ایفا می‌کند.
به‌طور کلی استخوان های کنجدی بدن (سزاموئید) نوع خاصی از استخوان هستند که در برخی تاندون‌ها (معمولاً در نزدیکی مفاصل) قرار دارند. این استخوان‌ها کوچک هستند و در طول زندگی انسان، عمدتاً در پاسخ به فشار و تنش شکل می‌گیرند. مهم‌ترین نوع استخوان کنجدی یا سزاموئید در بدن انسان عبارت‌اند از:
- کشکک زانو (پاتلا): بزرگ‌ترین نوع استخوان سزاموئید است که در تاندون عضله چهارسر ران قرار دارد.
- استخوان‌های سزاموئید پا: دو عدد در تاندون‌های اطراف مفصل متاتارسوفالانژیال انگشت بزرگ پا قرار دارند.
- استخوان سزاموئید مچ دست: در تاندون عضله فلکسور کارپی اولناریس واقع شده است.
- استخوان سزاموئید دست: استخوان سزاموئید دست در مفاصل متاکارپ اول، مرتبط با تاندون‌های عضلات آداکتور پولیسیس و فلکسور پولیسیس برویس قرار دارد.
- استخوان سزاموئید شست دست: در محل مفصل متاکارپوفالانژیال (محل اتصال استخوان متاکارپ شست به اولین بند انگشت) استخوان سزاموئید شست دست قرار دارد و در تاندون‌های عضلاتی مانند آداکتور پولیسیس و فلکسور پولیسیس برویس یافت می‌شود.
انواع صدمات استخوان سزاموئید
باتوجه‌به تحقیقات پزشکی متخصصان و فوق تخصص ارتوپد، صدمات استخوان سزاموئید می‌تواند ناشی از عوامل مادرزادی یا تروماتیک باشند. شایع‌ترین انواع صدمات مربوطه عبارت‌اند از:
- التهاب استخوان سزاموئید (سزاموئیدیت): ناشی از التهاب تاندون‌های اطراف استخوان
- شکستگی: معمولاً به دلیل ضربه مستقیم یا استرس مزمن
- نکروز آواسکولار: مرگ بافت استخوانی به دلیل کاهش خون‌رسانی
- شکستگی‌های چندپاره: این حالت می‌تواند به‌صورت
- طبیعی یا به دلیل آسیب رخ دهد
التهاب استخوان سزاموئید چیست
التهاب استخوان سزاموئید یا سزاموئیدیت یک وضعیت التهابی است که تاندون‌ها و استخوان‌های اطراف آن درگیر می‌شوند. پزشکان فوق تخصص پا این التهابات را اغلب در نتیجه فعالیت‌های فیزیکی شدید، فشار مداوم یا آسیب‌دیدگی می‌دانند و به همین خاطر، معمولاً در دوندگان، رقصنده‌ها و کسانی که کفش‌های نامناسب می‌پوشند، شایع‌تر است.
علائم التهاب استخوان سزاموئید
علائم التهاب و شکستگی استخوان سزاموئید می‌تواند به‌تدریج یا ناگهانی ظاهر شوند که عبارت‌اند از:
- درد زیر انگشت شست پا، به‌خصوص هنگام ایستادن روی نوک انگشتان یا خم‌کردن پا
- ورم یا حساسیت در محل آسیب
- محدودشدن حرکت مفاصل انگشت شست پا
- درد شدید هنگام لمس محل استخوان سزاموئید
علل التهاب استخوان سزاموئید
عوامل مختلفی می‌توانند منجر به التهاب استخوان سزاموئید شوند که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- فعالیت‌های ورزشی سنگین: مانند دویدن، پریدن یا رقصیدن
- فشار مداوم: به دلیل ایستادن طولانی یا استفاده از کفش‌های نامناسب
- ساختار غیرعادی پا: مانند صافی کف پا یا وجود انحراف در استخوان‌ها
- آسیب‌های تروماتیک: ضربه‌های ناگهانی به پا یا افتادن از ارتفاع
عوارض التهاب استخوان سزاموئید
در صورت عدم درمان، التهاب استخوان سزاموئید می‌تواند منجر به مشکلات بیشتری شود، از جمله:
- مزمن شدن درد
- کاهش توانایی انجام فعالیت‌های روزانه
- تغییر در الگوی راه‌رفتن
- خطر نکروز آواسکولار و ازدست‌دادن عملکرد استخوان
راه‌های تشخیص التهاب استخوان سزاموئید
تشخیص التهاب استخوان سزاموئید معمولاً با بررسی علائم و انجام معاینات فیزیکی آغاز می‌شود و انواع روش تشخیصی که در ادامه مورد استفاده قرار می‌گیرند، به شرح زیر است:
- تصویربرداری اشعه ایکس: برای بررسی شکستگی یا تغییرات ساختاری
- ام‌آرآی یا CT اسکن: برای ارزیابی بافت‌های نرم و تشخیص التهاب یا نکروز
- معاینات بالینی: ارزیابی میزان درد و حساسیت در محل استخوان
روش‌های درمان التهاب استخوان سزاموئید
درمان التهاب استخوان سزاموئید به‌شدت آسیب و علائم بستگی دارد. اغلب روش‌های درمانی آن شامل موارد زیر می‌شوند:
- استراحت: فعالیت‌های سنگین را کاهش داده و از فشار روی پا، به‌خصوص در ورزش‌های پرتحرک اجتناب شود.
- یخ درمانی: از کیسه یخ به مدت 15-20 دقیقه، چند بار در روز برای کاهش درد و التهاب استفاده شود.
- استفاده از کفی‌های طبی یا ارتزها: برای کاهش فشار روی استخوان‌های سزاموئید طراحی شده‌اند و به توزیع یکنواخت وزن کمک می‌کنند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش التهاب و درد (طبق نظر پزشک)
- فیزیوتراپی: عضلات کف پا تقویت شده و الگوی راه‌رفتن از طریق تمرینات تخصصی و درمان‌های دستی بهبود داده شود.
- استفاده از پد سزاموئیدیت: پدهای محافظتی که فشار روی استخوان‌های سزاموئید را کاهش داده و درد را تسکین می‌دهند.
- بی‌حرکتی پا: در موارد شدید، از گچ یا کفش‌های مخصوص بی‌حرکتی به مدت 3-4 هفته استفاده می‌شود تا استخوان‌ها فرصت بهبود داشته باشند.
- تزریق کورتیزون (در صورت نیاز): در صورت درد مداوم و التهاب مقاوم، پزشک ممکن است تزریق کورتیزون را پیشنهاد دهد.
- جراحی: در صورت وجود شکستگی‌های مقاوم یا نکروز آواسکولار، جراحی برای ترمیم یا برداشتن استخوان آسیب‌دیده توصیه می‌شود.
چگونه از التهاب استخوان سزاموئید پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از التهاب استخوان سزاموئید با رعایت موارد زیر امکان‌پذیر است:
- استفاده از کفش‌های مناسب با کفی نرم و پاشنه متعادل
- اجتناب از فعالیت‌های تکراری که فشار زیادی به پا وارد می‌کنند
- تقویت عضلات پا و تاندون‌ها با ورزش‌های منظم
- توجه به دردهای خفیف و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم
جمع‌بندی
در این مقاله بررسی کردیم که استخوان سزاموئید نقش مهمی در توزیع فشار و حفاظت از تاندون‌ها دارد. آسیب‌ها و التهاب استخوان سزاموئید ممکن است باعث محدودیت در حرکت و درد شدید شوند. ازاین‌رو تشخیص به‌موقع و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
امیدواریم نهایت استفاده را از مطالعه این مقاله برده باشید و به پاسخ سؤالات موجود در ذهن خود برسید. لطفاً شما عزیزان هم تجربیات و پیشنهادهای خود را در این باره با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. از اینکه تا پایان همراه ما بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید