آب درمانی که از دیرباز به عنوان روشی درمانی مورد توجه بوده است، امروزه به عنوان متدی نوین در فیزیوتراپی کاربرد فراوانی دارد. این روش درمانی با بهره‌گیری از خواص فیزیکی آب، به کاهش درد، تقویت عضلات و مفاصل کمک کرده و دامنه حرکتی بیمار را در طول تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی بهبود می‌بخشد. حال ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید مزایای آب درمانی در مقایسه با تمرینات و درمان‌های انجام شده در خشکی چیست؟ در ادامه این مطلب قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و فواید و کاربردهای آب درمانی را نیز شرح دهیم.
آب درمانی چیست؟
آیا می‌دانید هیدروتراپی یا آب درمانی چیست؟ هیدروتراپی نوعی درمان است که با حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی در آب انجام می‌شود. این روش برای افرادی که به دلیل درد و مشکلات مفصلی-عضلانی، دامنه حرکتی محدودی دارند و انجام تمرینات اصلاحی در خشکی برایشان دشوار است، فواید زیادی دارد. آب با خواص منحصربه‌فرد خود، به کاهش درد کمک کرده و دامنه حرکتی بیماران را بهتر می‌کند. در نتیجه اثربخشی فیزیوتراپی و فعالیت‌های تجویز شده را افزایش می‌دهد.
این روش درمانی در رفع استرس و تنش‌های عصبی نیز مؤثر است و می‌تواند برای درمان مشکلات گوناگونی مانند روماتیسم، التهاب مفصلی، آرتروز، دیسک کمر، کمردرد، زانو درد، اضافه وزن و مسائل مربوط به سلامت روان مفید باشد. قرارگیری در آب، فشار وزن بدن را تا حدود 90 درصد کاهش می‌دهد، در نتیجه فشار کمتری به مفاصل وارد می‌شود. همچنین این متد نوین با استفاده از گرمای آب، انبساط رگ‌های خونی، تحریک گردش خون و کاهش تنش عضلانی، به تسکین درد و افزایش آرامش کمک می‌کند.
خبر خوب اینکه می‌توانید با مراجعه به کلینیک ارتوپدی پزشک اول، بهترین مرکز آب درمانی تهران از خدمات درمانی آن استفاده کنید و دردهای عضلانی خود را تسکین دهید.
فواید آب درمانی چیست؟
در ابتدای مطلب به این سوال پاسخ دادیم که هیدروتراپی چیست؟ در این بخش نیز می‌خواهیم با فواید این روش درمانی آشنا شویم. مهم ترین فواید هیدروتراپی عبارت‌اند از:
- تقویت عضلات: مقاومت آب در حین تمرینات ورزشی باعث درگیری بیشتر عضلات شده و به دلیل ویسکوزیته طبیعی آب، عضلات بیشتر از فعالیت در خشکی تقویت می‌شوند. این امر به کاهش دردهای مزمن، مشکلات نخاعی و بهبود عملکرد عضلات کمک می‌کند.
- بهبود عملکرد قلب و افزایش حجم تنفسی: فشار هیدروستاتیک آب که ناشی از چگالی بیشتر آن نسبت به هوا است، عملکرد قلب، ریه‌ها و شش‌ها را بهبود می‌بخشد.
- بهبود جریان خون: فعالیت در آب گرم باعث بهبود گردش خون می‌شود که برای افراد با عضلات قلب ضعیف مفید است و به زیبایی پوست و مو نیز کمک می‌کند.
- آرامش عضلات: گرمای آب با انبساط رگ‌های خونی، سوخت و ساز عضلات را افزایش داده و گرفتگی و اسپاسم را برطرف می‌کند؛ همچنین می‌توان با هدایت آب به قسمت‌های مختلف بدن، حالت ماساژ به وجود آورد و به درمان استرس و کمبود خواب کمک کرد.
- درمان افسردگی و اضطراب: درمان در محیط آبی علاوه بر تاثیرات فیزیکی، تاثیر مثبتی بر روحیه بیمار دارد و باعث ایجاد احساس رضایت و آرامش می‌شود. آب درمانی می‌تواند در درمان اختلالات روانی مانند استرس و اضطراب نیز مؤثر باشد.
انواع آب درمانی
این روش شامل تکنیک‌های مختلفی است که هدف آنها بهره‌گیری از خواص آب برای اهداف بهداشتی و درمانی است. روش آب‌درمانی می‌تواند از دوش آب گرم و کمپرس آب سرد تا استفاده از استخرهای درمانی را شامل شود. هیدروتراپی عمومی اغلب شامل استفاده از کمپرس آب گرم یا سرد برای درمان مشکلات مفصلی و عضلانی است، در حالی که آب درمانی موضعی شامل تمرینات تقویتی و کششی در استخر، جکوزی یا وان می‌شود.
انواع رایج Hydrotherapy شامل ورزش در آب، فیزیوتراپی در آب، حمام آب گرم و حمام صندلی هستند. ورزش در آب نیز شامل تمرینات ایروبیک، شنا و تمرینات کششی است که در آب انجام می‌شود و به تقویت عضلات کمک می‌کند.. اگر فکر می‌کنید برای درمان مفاصل خود به آب درمانی نیاز دارید، باز هم توصیه می‌کنیم به کلینیک ارتوپدی معتبر پزشک اول مراجعه کنید تا پزشک‌ها بررسی‌های لازم را انجام دهند و در صورت نیاز برای شما این روش درمانی را تجویز کنند.
نحوه انجام هیدروتراپی به چه صورت است؟
آیا می‌دانید نحوه انجام آب درمانی چگونه است؟ این شیوه درمانی با استفاده از خواص فیزیکی آب مانند دما و فشار، دردهای عضلانی را تسکین می‌دهد. Hydrotherapy می‌تواند شامل استفاده از تجهیزات هیدروتراپی متنوعی مثل استخرها برای تمرینات ورزشی و توانبخشی، حمام نمک با خاصیت آرام‌بخشی و تسکین‌دهنده درد، حمام سیتز برای بهبود مشکلات ناحیه پرینه، حمام کف پا برای رفع خستگی و بهبود گردش خون، استنشاق بخار برای باز کردن مجاری تنفسی و تسکین مشکلات تنفسی، کمپرس سرد یا گرم برای کاهش التهاب و درد و گرداب برای ماساژ و تحریک جریان خون باشد. جلسات، معمولاً توسط متخصصان مجربی نظیر فیزیوتراپیست‌ها، فیزیولوژیست‌های ورزشی، مربیان تناسب اندام و در برخی موارد کارکنان آموزش‌دیده در مدارس برگزار می‌شوند.
کاربرد آب درمانی در درمان بیماری‌ها
این روش درمانی می‌تواند در کاهش دردهای مزمن، مشکلات اسکلتی عضلانی، بیماری‌های مغز و اعصاب، مشکلات ارتوپدی، و مولتیپل اسکلروزیس (MS) مؤثر باشد. همچنین آب‌درمانی به بهبود سلامت قلب و عروق، عضلات و مفاصل و مغز کمک کرده و می‌تواند در تقویت یادگیری و حافظه، بهبود خواب، درمان چاقی، فشار خون، آرتروز، افسردگی، اضطراب، کشیدگی و رگ به رگ شدن، تسکین درد گردن یا کمر، کاهش التهاب و تورم، کاهش اسپاسم عضلانی، افزایش متابولیسم و تنظیم سطح کورتیزول مفید باشد.
آب درمانی فیبرومیالژیا
یکی از روش‌های درمانی پیشنهادی برای فیبرومیالژیا، آب‌درمانی است که شامل تکنیک‌های مختلفی مانند آب یخ درمانی، آب گرم درمانی و آب قلیایی درمانی است و به تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.
آب درمانی ترک اعتیاد
این روش که ابتدا در افغانستان مورد استفاده قرار گرفت، شامل ریختن آب سرد روی فرد معتاد در زمان استرس یا میل به مصرف مواد مخدر بود تا سیستم عصبی او آرام شود و استرسش کاهش یابد. این عمل باعث کاهش ضربان قلب و ایجاد ثبات فکری شده و فرد از فکر مصرف مواد دور می‌شود. اگرچه این روش ابتدا با موفقیت چشمگیری همراه بود، اما به مرور زمان، روش‌های متنوع‌تری برای افزایش کارایی و کاهش سختی آن ایجاد شد.
آب درمانی دیسک کمر
این شیوه درمانی یک روش مکمل طبیعی برای بهبود دیسک کمر است که با استفاده از خواص فیزیکی آب، به تسکین درد و تقویت عضلات کمک می‌کند. این روش با کاهش وزن بدن تا 90% در آب، فشار روی ستون فقرات و مفاصل را کاهش می‌دهد. آب به عنوان یک کمربند محافظ دور کمر و زانو عمل کرده و فشار کمتری به عضلات و رباط‌ها وارد می‌کند، در نتیجه امکان انجام حرکات ورزشی بیشتری فراهم می‌شود. مقاومت بالای آب (900 برابر سنگین‌تر از هوا) تقویت بیشتر عضلات در مقایسه با ورزش در خشکی را به همراه دارد. فشار هیدرواستاتیک آب نیز با افزایش فشار به قفسه سینه و وریدها، تعریق را کاهش داده و از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند.
آب درمانی آرتروز
این روش برای درمان آرتروز هم کاربرد دارد؛ زیرا با انجام حرکات فیزیکی خاص در آب، عضلات مفصل آسیب‌دیده تقویت می‌شوند. همچنین دمای آب بین 33 تا 36 درجه سانتی‌گراد، به نرم شدن عضلات و آمادگی برای ورزش کمک می‌کند. این روش با کاهش فشار روی مفصل زانو، درد را تسکین داده و باعث می‌شود حرکات را راحت‌تر انجام دهید. انجام حرکات ورزشی در خلاف جهت جریان آب و تقویت عضلات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نیز از مزایای این روش است.
آب درمانی روماتیسم
ورزش در آب گزینه بسیار خوبی برای درمان روماتیسم است، زیرا فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کند. تمرینات آبی با کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل آسیب‌دیده، به شما کمک می‌کنند تا راحت‌تر با روماتیسم مفصلی کنار بیایید. ورزش‌های تحمل وزن مانند پیاده‌روی نیز می‌توانند از کاهش تراکم استخوان جلوگیری کنند. اغلب انجام حرکات کششی برای گرم کردن بدن قبل از ورزش و انجام ورزش‌های آبی مانند شنا و ایروبیک در آب نیز برای درمان این مشکل توصیه می‌شود.
آب درمانی سیاتیک
آب‌درمانی سیاتیک یک روش ورزشی ملایم در آب است که برای کنترل و کاهش درد سیاتیک تجویز می‌شود و با استفاده از مقاومت آب به ساخت و تقویت عضلات کمک می‌کند. این روش به ویژه برای افرادی که در ورزش‌های مقاومتی معمول به دلیل درد قادر به تحمل وزن خود نیستند، بسیار مفید است. چگونگی انجام آب‌درمانی به شدت درد و میزان آسیب به عصب سیاتیک بستگی دارد و شامل تقویت عضلات ناحیه میانی بدن، کمر و پاها است. این تمرینات معمولاً شامل حرکات آهسته و کنترل‌شده در استخرهای کم‌عمق با آب گرم‌تر از استخرهای معمولی است و نیازی به مهارت شنا ندارد.
آب درمانی تنگی کانال نخاع
این شیوه یک روش درمانی غیرتهاجمی است که با کاهش فشار ناشی از جاذبه زمین بر بدن، به کاهش درد و بازیابی نیرو کمک می‌کند. در این روش وزن بدن تا 90 درصد کاهش می‌یابد و امکان تقویت عضلات بدون فشار زیاد فراهم می‌شود. آب‌درمانی در استخر به دو صورت هیدروتراپی عمومی (قرارگیری کل بدن در آب) و هیدروتراپی موضعی (قرارگیری فقط اعضای درگیر در آب) صورت می‌گیرد. تکنیک‌های مورد استفاده شامل راه رفتن در استخر برای افزایش تعادل و قدرت، بالا نگه داشتن پا رو به عقب برای کاهش فشار بر ستون فقرات و افزایش محدوده حرکتی لگن، بالا بردن زانو برای تقویت ماهیچه‌های لگن، کمر و پا و حرکت پارویی روی آب برای تقویت عضلات بازو و پا است.
آب درمانی برای واریس پا
این روش به تنهایی درمان قطعی نیست و باید تحت نظر پزشک انجام شود. معمولاً واریس پا نشان‌دهنده مشکل در سیستم عروقی است. در نتیجه استفاده از آب سرد می‌تواند به تقویت دیواره عروق و کاهش خطر پارگی آنها کمک کند، اما باید با احتیاط انجام شده و در صورت احساس درد یا تنش زیاد، از آن خودداری شود. آب گرم نیز می‌تواند به تسکین درد و بهبود جریان خون کمک کند..
آب درمانی برای چه اندام هایی کاربرد دارد؟
از این روش می‌توان برای بهبود بخش‌های مختلفی از بدن استفاده کرد که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
آب درمانی کمر
تمرینات آبی، با بهره‌گیری از خواص شناوری و مقاومت آب، روشی مؤثر در کاهش دردهای مفصلی و عضلانی کمر است. حالت شناوری آب باعث کاهش فشار بر مفاصل، به ویژه زانو، لگن و کمر می‌شود. مقاومت آب نیز به تقویت عضلات کمک می‌کند بدون اینکه فشار زیادی به مفاصل وارد شود. ورزش در آب با کاهش فشار خون و بهبود گردش خون در بدن، بهبود تعادل و کاهش خطر افتادن، افزایش قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری و کاهش استرس، به بهبود سلامت کلی بدن کمک می‌کند.
آب درمانی زانو
همان طور که در بالا نیز گفتیم این روش با استفاده از خواص آب سرد و گرم، به کاهش درد، التهاب و تورم کمک می‌کند. همچنین با کاهش فشار روی مفصل زانو، امکان انجام حرکات ورزشی را آسان‌تر کرده و موجب تقویت عضلات اطراف زانو می‌شود. آب‌درمانی برای درمان تورم و التهاب عضلات زانو، ساییدگی مفصل زانو (به شرطی که شدید نباشد) و التهاب رباط‌های زانو (در صورت عدم پارگی) مفید است.
آب درمانی پاها
در این روش درمانی گرمای آب باعث ریلکس شدن ماهیچه‌های پا و کاهش درد مفاصل می‌شود. همچنین به دلیل مقاومت آب، قدرت و استقامت ماهیچه‌ها و میشتر شده و محدوده حرکتی پاها بهبود می‌یابد. اصول آب‌درمانی پا شامل استفاده از آب گرم برای بهبود گردش خون، کاهش ورم و التهاب و تقویت عضلات پا است. تمرینات مناسب برای درمان دردهای موجد در پاها شامل راه رفتن در آب با زانوهای بالا، حرکات کششی پا با استفاده از تخته شنا و چرخاندن مچ پا در آب هستند.
آب درمانی لگن
حمام لگن یا هیدروتراپی لگن، نوعی آب‌درمانی است که در آن فقط ناحیه لگن و شکم تا زیر ناف در آب قرار می‌گیرد. این روش با استفاده از دماهای مختلف آب (سرد، گرم، خنثی و متناوب) انجام می‌شود و برای تسکین و بهبود بیماری‌هایی مانند پروستات، هموروئید، آبسه مقعدی، یبوست، عفونت‌های ناحیه واژن و مشکلات پس از زایمان مفید است.
آب درمانی گردن
آب‌درمانی با بهره‌گیری از شناوری و چگالی آب، فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش می‌دهد و به مهره‌های گردن اجازه می‌دهد تا با تلاش کمتری وزن بدن را تحمل کنند. ایستادن در آب تا سطح سینه، تنها حدود 25 درصد از وزن بدن را تحمل می‌کند. این امر امکان تقویت عضلات پشت و گردن را بدون درد فراهم می‌سازد. این روش درمانی برای افرادی که به دلیل کاهش تراکم استخوان، شدت درد یا ناتوانی، قادر به انجام تمرینات زمینی نیستند، بسیار مفید است.
آب درمانی برای چه افرادی توصیه نمی شود؟
هیدروتراپی برای همه مناسب نیست و افراد با نارسایی قلبی عروقی، تب، عفونت، بی‌اختیاری ادراری، اختلال حساسیت به دما، و زنان باردار با فشار خون غیرطبیعی باید از آن اجتناب کنند. همچنین، مبتلایان به اسکلروز چندگانه و دیابت نیز باید قبل از انجام آن با از پزشک خود مشاوره بگیرند. علاوه بر این آب سرد برای مبتلایان به رینود، سیاتیک، التهاب لگن و روماتیسم مچ و انگشتان پا مناسب نیست.
برای دریافت خدمات آب درمانی به چه مرکزی مراجعه کنیم؟
برای دریافت این نوع خدمات می‌توانید به مراکز فیزیوتراپی و کلینیک‌ها مراجعه کنید. متخصصان فعال در این مراکز برای انجام این کار شما را راهنمایی می‌کنند و مراکز معتبری را به شما پیشنهاد می‌دهند. ضمن اینکه همانطور که قبلا هم گفتیم، می‌توانید به کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید و از خدمات آب درمانی گردن، آب درمانی روماتیسم و آب درمانی لگن در کلینیک استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله ضمن معرفی آب درمانی از انواع این روش درمانی، مزایا و نحوه انجام آن هم صحبت کردیم. همانطور که متوجه شدید برای بهبود وضعیت بیماری هیدروتراپی روشی مناسب و موثر است و نگرانی ودغدغه خطرات روش‌های درمانی مهاجمی را ندارد. می‌توانید برای دریافت مشاوره با مرکز آب درمانی کلینیک ارتوپدی پزشک اول تماس بگیرید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید