چرخش لگن و علائم آن؛ بهترین روش‌های درمان کدام‌اند؟

لگن یکی از بخش‌های کلیدی بدن است که نقش مهمی در تعادل، حرکت و عملکرد کلی سیستم اسکلتی-عضلانی دارد. هرگونه ناهماهنگی در این ناحیه، مانند چرخش لگن، منجر به مشکلاتی نظیر دردهای مزمن، کاهش انعطاف‌پذیری و حتی اختلال در راه رفتن می‏شود. چرخش لگن همچنین ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ضعف عضلانی، سبک زندگی کم‌تحرک، عادات نادرست نشستن و راه رفتن یا حتی مشکلات مادرزادی رخ دهد. 

شناخت علائم، دلایل و روش‌های درمان این وضعیت اهمیت زیادی دارد، زیرا در صورت عدم توجه، مشکلات بیشتری را برای سلامت حرکتی فرد ایجاد می‎کند. بدین منظور، مراجعه به کلینیک فوق تخصصی لگن برای تشخیص دقیق و دریافت برنامه درمانی مناسب در بهبود این عارضه را پیشنهاد می‌کنیم. در این مقاله، به بررسی دقیق علت چرخش لگن، نشانه‌های آن و بهترین روش‌های درمانی مانند حرکات اصلاحی، فیزیوتراپی و ماساژ درمانی می‌پردازیم همراه ما باشید.

علت چرخش لگن چیست؟

چرخش لگن به سمت جلو و عقب معمولا به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. از عوامل اصلی این مشکل شامل ضعف یا سفتی عضلات ناحیه لگن، عدم تعادل عضلانی، سبک زندگی کم‌تحرک، نشستن‌های طولانی‌مدت، آسیب‌های ورزشی، مشکلات ستون فقرات و حتی عادات حرکتی نادرست هستند. همچنین، عوامل ژنتیکی و وضعیت نامناسب بدن هنگام راه رفتن یا ایستادن نیز در ایجاد این مشکل نقش دارند. استفاده از کفش‌های نامناسب، بارداری، افزایش وزن و حتی نشستن‌های نامتقارن نیز موجب تشدید چرخش لگن می‎شوند.

در صورت مشاهده علائم چرخش لگن، مشورت با فوق تخصص ارتوپدی در تهران یا متخصص حاضر در شهر محل سکونت خود به تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی کمک بسزایی می‎کند.

علائم چرخش لگن کدام‌اند؟

علائم چرخش لگن بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. کمردرد یا درد در ناحیه لگن یکی از شایع‌ترین نشانه‌های این مشکل است که معمولاً با فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن طولانی‌مدت یا بلند شدن از حالت نشسته تشدید می‌شود. کوتاه‌تر یا بلندتر به نظر رسیدن یکی از پاها از دیگر علائم رایج چرخش لگن است که اغلب باعث اختلال در راه رفتن و ایجاد فشار نامتعادل روی مفاصل می‎شود.

یکی دیگر از علایم چرخش لگن، احساس کشیدگی در ناحیه کمر یا باسن، به‌ویژه هنگام انجام حرکات چرخشی یا خم شدن است. به علاوه، مشکلات در راه رفتن یا دویدن نیز به دلیل عدم تقارن لگن رخ می‌دهد و موجب خستگی زودرس یا احساس ناپایداری هنگام حرکت می‎شود. کاهش انعطاف‌پذیری در ناحیه لگن و پاها نیز از دیگر نشانه‌های چرخش لگن به شمار می‎رود که معمولا همراه با سفتی عضلات و محدود شدن دامنه حرکتی ظاهر می‎شود.

جالب است بدانید که چرخش لگن گاهی باعث درد در زانو، مچ پا و حتی شانه‌ها می‌شود. در این شرایط، بدن برای تطبیق با ناهماهنگی ایجادشده، الگوی حرکتی خود را تغییر می‌دهد که این امر فشار بیشتری بر سایر مفاصل وارد کرده و احتمال بروز ناراحتی‌های عضلانی و اسکلتی را افزایش می‌دهد.

چرخش لگن چگونه درمان می‌شود؟

درمان چرخش لگن به علت ایجاد آن بستگی دارد و شامل روش‌های مختلفی است. تمرینات اصلاحی یکی از راهکارهای مؤثر است که به تقویت عضلات ضعیف و کشش عضلات سفت کمک می‌کند. فیزیوتراپی نیز با ارزیابی دقیق وضعیت لگن و طراحی برنامه‌ای متناسب با نیاز فرد، نقش مهمی در بهبود چرخش ناحیه لگن دارد.

همچنین روش‌هایی مانند ماساژدرمانی که توصیه می‌کنیم حتما توسط ماساژ تراپیست حرفه‌ای انجام شود، باعث کاهش تنش عضلانی و افزایش انعطاف‌پذیری در ناحیه لگن می‎شود. در برخی موارد، استفاده از کفش‌های طبی برای اصلاح وضعیت پاها و لگن توصیه می‌شود. علاوه بر این، در صورت وجود مشکلات اسکلتی یا تغییرات شدید در ساختار لگن، مراجعه به متخصص ارتوپدی یا کایروپراکتیک ضروری است. اصلاح سبک زندگی، افزایش تحرک و حفظ وضعیت بدنی مناسب نیز در پیشگیری و درمان چرخش لگن تأثیر بسزایی دارد.

حرکات اصلاحی مؤثر بر اصلاح چرخش لگن

برای اصلاح چرخش لگن و تعادل وضعیت بدن، تقویت عضلات ضعیف و کاهش سفتی عضلات منقبض ضروری است. ضعف یا انقباض بیش‌ازحد برخی از عضلات لگن، تعادل این ناحیه را بر هم زده و موجب تشدید چرخش لگن می‌شود. با انجام حرکات اصلاحی برای چرخش لگن، تعادل عضلانی برقرار می‏‌شود و موقعیت لگن نیز تثبیت می‌شود. این حرکات شامل موارد زیر است:

• حرکت پل باسن: یکی از روش‎های جا انداختن چرخش لگن، حرکت پل باسن است. در این با روش بالا آوردن لگن از سطح زمین و حفظ آن برای چند ثانیه، عضلات سرینی و لگن تقویت می‎شوند. این تمرین به افزایش قدرت عضلات سرینی و بهبود استحکام پایین‌تنه کمک می‌کند. از این رو، انجام مداوم آن در کاهش درد کمر و اصلاح ناهماهنگی لگن نیز مؤثر است.
• کشش فلکسور ران: این حرکت به کاهش سفتی عضلات جلوی ران کمک می‌کند و با قرار دادن یک پا روی زمین و خم کردن زانو انجام می‌شود. نشستن‌های طولانی‌مدت باعث انقباض فلکسورهای ران شده و فشار اضافی به لگن وارد می‌کند. به همین دلیل انجام تمرین کشش فلکسور ران، موجب آزادسازی تنش، بهبود انعطاف‌پذیری و بازگرداندن تعادل در ناحیه لگن می‌شود.
• پلانک: در حرکت پلانک، عضلات مایل شکمی تقویت شده و لگن بهبود می‌یابد. این تمرین با قرار گرفتن روی یک ساعد و حفظ تعادل انجام می‌شود. خوب است بدانید که عضلات مایل شکمی در پایداری لگن نقش اساسی دارند و ضعف آن‌ها موجب چرخش لگن می‎شود. انجام این حرکت، به‌ویژه در کنار سایر تمرینات اصلاحی، تأثیر چشمگیری در درمان چرخش لگن به جلو و ناهنجاری‌های حرکتی دارد.
• حرکات کششی همسترینگ: حرکات کششی همسترینگ باعث افزایش انعطاف‌پذیری عضلات پشت ران می‎شود. این تمرین با خم کردن تنه به سمت جلو و حفظ کشیدگی پاها انجام می‌شود. کوتاه شدن همسترینگ تعادل لگن را مختل کرده و موجب درد در ناحیه پایین کمر شود. انجام منظم این حرکات نه‌تنها انعطاف‌پذیری را بهبود می‌بخشد، بلکه در تثبیت وضعیت لگن و کاهش فشار روی ستون فقرات نیز موثر است.
• اسکوات: حرکت اسکوات باعث تقویت عضلات لگن، ران و پایین کمر شده و به تثبیت وضعیت لگن کمک شایانی می‌کند. همچنین این تمرین با درگیر کردن عضلات عمقی لگن، موجب افزایش قدرت در مفاصل ران و زانوها می‌شود. اجرای صحیح اسکوات، علاوه بر پیشگیری از آسیب‌های حرکتی، تعادل و استحکام لگن را بهبود می‌بخشد و نقش مهمی در حفظ سلامت حرکتی بدن دارد.

اصلاح چرخش لگن با استفاده از فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای اصلاح چرخش لگن است. فیزیوتراپیست با انجام ارزیابی‌های تخصصی، عدم تعادل عضلانی را شناسایی کرده و تمرینات هدفمندی برای بهبود وضعیت لگن تجویز می‌کند. علاوه بر تمرینات اصلاحی، روش‌هایی مانند درمان دستی، دستگاه‌های کششی و تحریک الکتریکی نیز برای بهبود عملکرد لگن به کار گرفته می‌شود. همچنین، بیمار راهکارهایی برای اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن دریافت می‌کند تا از بازگشت مشکل جلوگیری شود و روند بهبودی سریع‌تر پیش رود.

انجام منظم این تمرینات، همراه با اصلاح سبک زندگی، نقش مهمی در بهبود وضعیت لگن دارد. در برخی موارد نیز، استفاده از کفش‌های طبی یا وسایل کمکی نیز توصیه می‌شود تا فشار نامتعادل روی لگن کاهش یابد.

 ماساژدرمانی برای اصلاح چرخش لگن

ماساژدرمانی باعث کاهش تنش عضلانی، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود گردش خون در ناحیه لگن می‎شود. برخی از تکنیک‌های مؤثر شامل ماساژ بافت عمیق برای آزادسازی عضلات منقبض‌شده، رهاسازی میوفاشیال برای کاهش گرفتگی در ناحیه لگن و کمر، ماساژ سوئدی برای بهبود جریان خون و کاهش درد و ماساژ نقطه‌ای برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی و اصلاح عدم تعادل عضلانی است. علاوه بر این، ماساژ درمانی عملکرد مفاصل را بهبود میبخشد و فشار روی ستون فقرات را کاهش می‏دهد.

توجه داشته باشید که انجام منظم این روش‌ها، همراه با تمرینات کششی و تقویتی، تأثیر بسزایی در بازگرداندن تعادل لگن خواهد داشت. همچنین، تکنیک‌های آرام‌سازی و ماساژ گرم در کاهش التهاب و بهبود دامنه حرکتی لگن بسیار موثر است.

به طور کلی، ماساژ درمانی اگر همراه با برنامه فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی انجام شود، نتایج ماندگارتری در تنظیم وضعیت لگن و جلوگیری از بازگشت مشکل به همراه خواهد داشت.

از کجا متوجه شویم چرخش لگن داریم؟

چرخش لگن معمولاً با نشانه‌هایی مانند عدم تقارن در ارتفاع لگن، تفاوت ظاهری در طول پاها، درد در ناحیه لگن و کمر و احساس کشیدگی در عضلات همراه است. افرادی که با این مشکل مواجه هستند، اغلب هنگام نشستن یا راه رفتن دچار ناهماهنگی در حرکت لگن و کمر می‌شوند. برای تشخیص اولیه، پزشک اغلب از بیمار تست چرخش لگن می‎گیرد. به این صورت که از بیمار می‎خواهد روبه‌روی آینه بایستد تا وضعیت هم‌سطح بودن دو طرف لگن را بررسی کند. علاوه بر این، دراز کشیدن روی یک سطح صاف و مقایسه طول پاها نیز به شناسایی این مشکل کمک می‏کند. همچنین تست‌هایی مانند بلند کردن پا در حالت خوابیده و ارزیابی دامنه حرکتی مفصل ران نیز از دیگر روش‌های تشخیصی مؤثر در این زمینه هستند.

در مواردی که علائم شدیدتر باشد، مراجعه به متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپدی ضروری است. این متخصصان با انجام ارزیابی‌های تخصصی و در برخی موارد تصویربرداری‌های تشخیصی، وضعیت لگن را بررسی کرده و راهکارهای مناسب برای اصلاح آن ارائه می‌دهند.

عدم درمان چرخش لگن چه عوارضی را به دنبال دارد

عدم درمان چرخش لگن روبه‌جلو و به عقب مشکلات جدی‌تری در طولانی‌مدت برای فرد ایجاد می‌کند، از جمله افزایش فشار روی مفاصل ران و زانو، تشدید دردهای کمر و باسن، بروز آرتروز زودرس در مفاصل، کاهش دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری بدن، افزایش خطر آسیب‌های ورزشی و مشکلات حرکتی و تأثیر منفی بر وضعیت کلی بدن که موجب قوز یا انحراف ستون فقرات می‎شود. علاوه بر این، چرخش لگن درمان‌نشده گاهی تعادل بدن را تحت تأثیر قرار داده و باعث تغییر الگوی حرکتی فرد می‎شود. این وضعیت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر گذاشته و فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن یا ایستادن را برای او دشوار می‎کند.

 در برخی موارد، فشار مداوم ناشی از ناهماهنگی لگن به بروز سردردهای تنشی یا حتی مشکلاتی در عملکرد عضلات شکم و کمر منجر می‎شود. درمان به‌موقع و انجام تمرینات اصلاحی از بروز این عوارض جلوگیری کرده و وضعیت لگن را تا حدی زیادی بهبود می‎بخشد.

جمع‌بندی

در این مقاله توضیح دادیم که چرخش لگن یکی از ناهماهنگی‌های شایع در سیستم اسکلتی-عضلانی است و به دلایل مختلفی مانند ضعف عضلات، سبک زندگی کم‌تحرک، نشستن‌های نادرست و آسیب‌های ورزشی ایجاد می‌شود. این مشکل منجر به دردهای مزمن در کمر و لگن، اختلال در راه رفتن، کاهش انعطاف‌پذیری و حتی فشار روی سایر مفاصل مانند زانو و مچ پا می‎شود.

برای درمان چرخش لگن، روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل تمرینات اصلاحی، فیزیوتراپی، ماساژدرمانی و در برخی موارد، استفاده از کفش‌های طبی یا مراجعه به متخصص ارتوپدی است. حرکاتی مانند پل باسن، کشش فلکسور ران، پلانک، کشش همسترینگ و اسکوات، نقش مهمی در بهبود تعادل لگن و کاهش ناهماهنگی دارند.

علاوه بر این، فیزیوتراپی با ارزیابی وضعیت عضلانی و ارائه تمرینات هدفمند، به تثبیت موقعیت لگن کمک می‌کند. ماساژدرمانی نیز با کاهش تنش عضلانی و بهبود جریان خون، عملکرد لگن را بهبود می‌بخشد. اصلاح سبک زندگی، افزایش تحرک و حفظ وضعیت بدنی مناسب از دیگر اقدامات مؤثر برای پیشگیری و درمان چرخش لگن است.