استخوان‌ها به عنوان چارچوب اصلی بدن، نقش حیاتی در حفظ استحکام و حرکت دارند. اما گاهی در اثر ضربه، فشار بیش از حد یا بیماری‌های زمینه‌ای، دچار شکستگی می‌شوند. شکستگی استخوان انواع مختلفی دارد که بسته به شدت آسیب، محل شکستگی و شرایط فرد، به روش‌های متفاوتی درمان می‌شود. از شکستگی‌های ساده و ترک‌خوردگی‌های خفیف گرفته تا شکستگی‌های شدید و چندتکه، هر کدام نیاز به تشخیص و مراقبت ویژه دارند. در این مقاله، در مورد انواع شکستگی استخوان، علل بروز آن، روش‌های درمانی و اهمیت مراقبت‌های بعد از شکستگی توضیح می‌دهیم. همراه ما باشید.
انواع شکستگی استخوان که باید بشناسید
شکستگی استخوان بسته به شدت و نوع ضربه به اشکال مختلفی رخ می‌دهد که شامل:
- شکستگی کامل: در این شکستگی استخوان به دو یا چند قسمت تقسیم می‌شود و معمولاً نیاز به درمان جدی دارد. شکستگی کامل بیشتر در تصادفات شدید یا سقوط از ارتفاع رخ می‌دهد.
- شکستگی ناقص (ترک‌خوردگی): در شکستگی ناقص مانند شکستگی استخوان ترقوه، استخوان به‌طور کامل از هم جدا نمی‌شود و معمولاً در کودکان شایع‌تر است. به دلیل انعطاف بیشتر استخوان‌ها در سنین پایین، این شکستگی کمتر منجر به جراحی می‌شود.
- شکستگی باز: در این نوع شکستگی، بخش شکسته‌شده استخوان از سطح پوست خارج می‌شود که خطر عفونت را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. برای درمان، معمولاً به جراحی فوری، تمیز کردن زخم و مراقبت‌های ویژه نیاز است تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
- شکستگی بسته: در شکستگی بسته، استخوان میشکند اما پوست سالم باقی می‌ماند، بنابراین خطر عفونت کمتر است. این نوع شکستگی در بسیاری از آسیب‌های ورزشی و تصادفات، از جمله شکستگی پا یا شکستگی استخوان ران، شایع است.
- شکستگی فشاری (استرسی): یکی از انواع شکستگی‌هایی است که در اثر وارد شدن فشارهای مکرر و استفاده بیش‌ازحد از استخوان رخ می‌دهد. این نوع آسیب به‌ویژه در بین دوندگان شایع است. شکستگی استخوان کف پا یکی از رایج‌ترین انواع این شکستگی است و درمان آن معمولاً شامل استراحت، کاهش فعالیت‌های سنگین و انجام فیزیوتراپی است.
- شکستگی مایل (مارپیچی): شکستگی مایل بر اثر پیچش شدید استخوان تحت فشار رخ می‌دهد و معمولاً در ورزش‌های پربرخورد دیده می‌شود. این شکستگی ممکن است به دلیل پیچ‌خوردگی ناگهانی در حین حرکت نیز ایجاد شود. درمان مناسب با مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی و تحت نظر متخصصان به بهبود سریع‌تر و بازیابی عملکرد طبیعی استخوان کمک می‌کند.
- شکستگی خردشده: در این نوع شکستگی، استخوان به چندین تکه کوچک‌تر تقسیم می‌شود و معمولاً در تصادفات شدید یا برخوردهای پرقدرت دیده می‌شود. این نوع شکستگی معمولا نیاز به جراحی و قرار دادن پین‌های فلزی دارد. شکستگی استخوان دست نیز یکی از نمونه‌های رایج این نوع شکستگی است.
- شکستگی مرضی (پاتولوژیک): این نوع شکستگی در نتیجه بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان یا سرطان استخوان به وجود می‌آید و بدون نیاز به ضربه شدید رخ می‌دهد. افراد مسن و کسانی که تراکم استخوان پایینی دارند، بیشتر در معرض این نوع شکستگی قرار دارند.
علتهای شایع شکستگی استخوان
شکستگی استخوان اغلب به دلایل مختلفی رخ دهد که یکی از شایع‌ترین آن‌ها تصادفات و سقوط از ارتفاع است. یکی از علتهای شکستگی استخوان ضربه‌های شدید در حین انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای فیزیکی است. علاوه بر این، برخی بیماری‌ها مانند پوکی استخوان و سرطان استخوان نقش مهمی در افزایش احتمال شکستگی دارند. از این رو، با افزایش سن، تراکم استخوان کاهش یافته و استخوان‌ها شکننده‌تر می‌شوند که این مسئله احتمال بروز شکستگی را بیشتر می‌کند.
همچنین، استفاده مکرر و اعمال فشار زیاد روی استخوان‌ها، مانند آنچه در میان دوندگان حرفه‌ای مشاهده می‌شود، معمولا باعث بروز شکستگی‌های فشاری می‌شود. در چنین مواردی، مراجعه به موقع به متخصص ارتوپد تهران یا شهر محل سکونت خود، برای ارزیابی وضعیت استخوان‌ها و دریافت توصیه‌های درمانی مناسب اهمیت زیادی دارد.
به علاوه، کمبود ویتامین D و کلسیم نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار در شکستگی استخوان است، زیرا این مواد برای استحکام و سلامت استخوان‌ها ضروری بوده و کمبود آن‌ها منجر به ضعف استخوانی و افزایش خطر شکستگی می‌شود.
تفاوت بین شکستگی استخوان و ضرب‌دیدگی
شکستگی استخوان و ضرب‌دیدگی هر دو از آسیب‌های شایع سیستم اسکلتی-عضلانی هستند؛ اما تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. شکستگی زمانی رخ می‌دهد که استخوان به‌طور کامل یا جزئی دچار ترک یا شکستگی شود، درحالی‌که ضرب‌دیدگی بیشتر به بافت‌های نرم اطراف استخوان مانند عضلات، تاندون‌ها و رگ‌های خونی آسیب می‌زند.
همچنین درد در شکستگی استخوان معمولاً شدید و مداوم است و با حرکت دادن ناحیه آسیب‌دیده شدت می‌یابد، درحالی‌که در ضرب‌دیدگی، درد کمتر بوده و به‌مرور زمان کاهش می‌یابد. در شکستگی ممکن است تغییر شکل عضو، ورم شدید و حتی خون‌مردگی دیده شود، اما در ضرب‌دیدگی معمولاً فقط کبودی و التهاب در بافت نرم ایجاد می‌شود.
علاوه بر این، در شکستگی‌های شدید، حرکت عضو به‌طور قابل‌توجهی محدود شده و در برخی موارد کاملاً متوقف می‌شود، درحالی‌که در ضرب‌دیدگی، امکان حرکت همچنان وجود دارد، هرچند با درد همراه است.
جالب است بدانید که روند بهبودی نیز در این دو آسیب متفاوت است؛ شکستگی استخوان به زمان بیشتری برای ترمیم نیاز دارد و از چند هفته تا چند ماه طول میکشد، اما ضرب‌دیدگی معمولاً ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد .در نهایت برای تشخیص، شکستگی معمولاً با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس یا MRI مشخص می‌شود، اما ضرب‌دیدگی اغلب با معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود و فقط در صورت احتمال آسیب جدی‌تر، نیاز به تصویربرداری خواهد داشت.
چرا شکستگی لگن کشنده است؟
شکستگی استخوان لگن به دلایل متعددی به خصوص در افراد مسن خطرناک و حتی کشنده است. یکی از مهم‌ترین عوامل، خونریزی شدید داخلی است، زیرا لگن دارای شبکه‌ای از عروق خونی بزرگ است که در صورت شکستگی دچار پارگی شده و منجر به خونریزی گسترده می‌شوند. این وضعیت در صورت عدم کنترل سریع، باعث شوک هموراژیک و در نهایت به مرگ ختم می‌شود.
علاوه بر خونریزی، آسیب به اندام‌های حیاتی مانند مثانه، روده و عروق اصلی بدن نیز از دیگر عوامل خطرناک شکستگی لگن است. این نوع آسیب‌ها باعث عفونت‌های شدید یا نارسایی عملکردی این اندام‌ها می‌شوند. همچنین، شکستگی لگن معمولاً بیمار را برای مدت طولانی بی‌حرکت می‌کند که خطر لخته شدن خون را افزایش داده و احتمال آمبولی ریه را بیشتر می‌کند، که خود یک عارضه کشنده به شمار می‌رود.
در افراد مسن، شکستگی لگن اغلب با عوارض جانبی جدی مانند زخم بستر، عفونت‌های ریوی و کاهش عملکرد حرکتی همراه است. این عوامل به‌ویژه در سالمندانی که از قبل مشکلات زمینه‌ای مانند پوکی استخوان یا بیماری‌های قلبی دارند، باعث کاهش کیفیت زندگی، ناتوانی دائمی و در برخی موارد، مرگ زودهنگام می‌شود.
برای تشخیص دقیق و دریافت درمان مناسب، مراجعه به کلینیک فوق تخصصی لگن جهت معاینه توسط متخصصان، ضروری است؛ به‌ویژه در مواردی که آسیب در ناحیه لگن و اطراف آن رخ داده باشد.
شکستگی استخوان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص شکستگی استخوان، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام داده و سپس از آزمایش‌های تصویربرداری برای تأیید و ارزیابی میزان آسیب استفاده می‌کند. رایج‌ترین روش، تصویربرداری با اشعه ایکس است که به شناسایی محل شکستگی و میزان آسیب استخوان کمک می‌کند. همچنین اگر بررسی دقیق‌تری نیاز باشد، پزشک MRI را توصیه می‌کند که علاوه بر استخوان‌ها، بافت‌های اطراف مانند رباط‌ها و غضروف‌ها را نیز به‌وضوح نمایش دهد. در برخی موارد که تصویری با جزئیات بیشتری لازم باشد، سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود که نمای دقیقی از ساختار استخوان و بافت‌های مجاور ارائه می‌دهد.
علاوه بر موارد گفته شده، شکستگی‌هایی وجود دارند که در تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند. برای شناسایی این نوع آسیب‌ها، از اسکن استخوان استفاده می‌شود که شکستگی‌های پنهان را تشخیص داده و اطلاعات تکمیلی درباره سلامت استخوان ارائه می‌دهد.
روش‌های درمان شکستگی استخوان
درمان شکستگی استخوان بسته به نوع و شدت آسیب متفاوت است. برای شکستگی‌های ساده، معمولاً از گچ یا آتل استفاده می‌شود تا استخوان در جای خود ثابت بماند و به درستی جوش بخورد. در برخی موارد که نیاز به تنظیم دقیق‌تر استخوان وجود دارد، روش کشش استخوانی به کار می‌رود تا استخوان‌ها در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند؛ اما در شکستگی‌های شدید یا پیچیده، جراحی ضروری است و از پیچ، پلاتین یا میله فلزی برای تثبیت استخوان استفاده می‌شود.
قرص برای شکستگی استخوان
برای کمک به ترمیم شکستگی استخوان، پزشکان معمولاً داروهای مختلفی تجویز می‌کنند که هرکدام نقش خاصی در روند بهبودی دارند. مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب توصیه می‌شوند؛ اما مصرف طولانی‌مدت آن‌ها اغلب روند ترمیم استخوان را کند می‌کند. در مواردی که درد شدیدتر باشد، از مسکن‌های قوی‌تر مانند استامینوفن یا حتی مخدرهای ضعیف تحت نظر پزشک استفاده می‌شود.
نقش فیزیوتراپی در بهبود شکستگی استخوان
فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبود شکستگی استخوان دارد و به تسریع روند بهبودی کمک بسزایی می‌کند. این روش درمانی باعث کاهش درد و تورم شده و از خشکی مفاصل و ضعف عضلات جلوگیری می‌کند. پس از یک دوره بی‌حرکتی، عضلات ممکن است دچار ضعف شده و انعطاف‌پذیری مفاصل کاهش یابد، اما با تمرینات مناسب فیزیوتراپی، قدرت و انعطاف‌پذیری مجدداً بازیابی می‌شود. همچنین، این درمان باعث بهبود تعادل بدن می‌شود و از آسیب‌های مجدد جلوگیری می‌نماید.
توجه داشته باشید که فیزیوتراپی به بازگشت سریع‌تر بیمار به فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند و از عوارض طولانی‌مدت ناشی از بی‌حرکتی جلوگیری کرده و روند بهبودی را سرعت می‌دهد.
نکات مهم برای مراقبت از شکستگی استخوان
مراقبت صحیح از شکستگی استخوان تأثیر زیادی در سرعت و کیفیت بهبودی دارد. تثبیت و بی‌حرکت نگه‌داشتن ناحیه آسیب‌دیده اولین اقدام ضروری است که معمولاً با گچ‌گیری، آتل یا در برخی موارد جراحی انجام می‌شود. در این دوران، اجتناب از فشار یا حرکت غیرضروری اهمیت زیادی دارد تا از جابه‌جایی استخوان و تأخیر در ترمیم جلوگیری شود.
از دیگر نکات مهم برای مراقبت از شکستگی استخوان، تغذیه مناسب است که نقش کلیدی در بهبود شکستگی دارد؛ مصرف غذاهای سرشار از کلسیم، ویتامین D، پروتئین و منیزیم به تقویت استخوان و افزایش سرعت ترمیم کمک می‌کند. به علاوه، نوشیدن مقدار کافی آب و پرهیز از مصرف الکل و دخانیات نیز ضروری است، زیرا این موارد روند ترمیم را کند می‌کنند.
مدیریت درد و تورم از دیگر نکات مهم است. پزشک معمولا داروهای مسکن یا ضدالتهاب تجویز می‌کند. همچنین، استفاده از کمپرس سرد در روزهای ابتدایی برای کاهش تورم و التهاب توصیه می‌شود.
تغذیه مناسب پس از شکستگی استخوان
تغذیه مناسب پس از شکستگی استخوان تأثیر مستقیمی بر سرعت و کیفیت ترمیم دارد. مصرف کلسیم و ویتامین D ضروری است، زیرا این دو ماده در استحکام استخوان و تسریع روند جوش خوردن آن موثر هستند. لبنیات، بادام، کلم بروکلی و ماهی سالمون از منابع عالی کلسیم هستند، همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از تخم‌مرغ و ماهی‌های چرب نیز به تأمین ویتامین D بدن کمک می‌کند.
پروتئین یکی دیگر از اجزای مهم رژیم غذایی در دوران نقاهت پس از شکستگی است، زیرا در ساختار استخوان نقش دارد و باعث بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود. مصرف گوشت بدون چربی، حبوبات، تخم‌مرغ و مغزها جزو مواد غذایی مهم به شمار میروند. همچنین، هیدراته ماندن و نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ عملکرد سلولی و بهبود گردش خون کمک می‌کند که در فرآیند ترمیم استخوان نقش اساسی ایفا می‌کند.
مدت زمان ترمیم شکستگی استخوان
مدت زمان ترمیم شکستگی استخوان بسته به نوع و شدت آسیب متفاوت است. شکستگی‌های ساده معمولاً در حدود ۶ تا ۸ هفته بهبود می‌یابند، درحالی‌که شکستگی‌های پیچیده بین ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارند. شکستگی لگن یا استخوان‌های بلند مانند ران و بازو معمولاً به زمان بیشتری نیاز دارند و روند بهبودی آن‌ها ممکن است چندین ماه یا بیشتر طول بکشد.
عواملی مانند سن، وضعیت تغذیه‌ای، بیماری‌های زمینه‌ای و رعایت نکات درمانی بر سرعت ترمیم تأثیر می‌گذارند. معمولاً کودکان به دلیل رشد سریع‌تر استخوان‌ها، دوران بهبودی کوتاه‌تری دارند، درحالی‌که در سالمندان به دلیل کاهش تراکم استخوان و گردش خون ضعیف‌تر، این روند کندتر خواهد بود.
عوارض طولانی‌مدت شکستگی استخوان
شکستگی استخوان معمولا عوارض طولانی‌مدتی به همراه دارد که بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارد. یکی از این عوارض کاهش تحرک و سفتی مفاصل است که باعث محدود شدن دامنه حرکتی فرد می‌شود. همچنین، به دلیل عدم استفاده طولانی‌مدت از عضو آسیب‌دیده، تحلیل رفتن عضلات و ضعف بدنی رخ می‌دهد.
از دیگر عوارض طولانی مدت شکستگی استخوان، جوش نخوردن یا بدجوش خوردن استخوان است که نیاز به درمان‌های اضافی یا حتی جراحی دارد. در برخی موارد شکستگی طولانی‌مدت استخوان، افزایش خطر آرتروز را به همراه دارد که موجب درد و کاهش عملکرد آن ناحیه خواهد شد. همچنین در صورتی که شکستگی به اعصاب اطراف استخوان آسیب برساند، احتمال بروز مشکلات عصبی مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف حرکتی نیز وجود دارد.
چطور می‌توانیم از شکستگی استخوان پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از شکستگی استخوان، رعایت نکات مهمی در سبک زندگی ضروری است. مصرف کافی کلسیم و ویتامین D از جمله عوامل کلیدی در حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها است. ورزش منظم مانند تمرین‌های مقاومتی و تعادلی، باعث تقویت عضلات و استخوان‌ها شده و خطر شکستگی را کاهش می‌دهد.
دقت داشه باشید که هنگام انجام فعالیت‌های پرخطر، حتما از تجهیزات ایمنی مانند کلاه و زانوبند استفاده کنید تا از بروز آسیب‌های شدید جلوگیری شود. همچنین، ترک مصرف سیگار و الکل به بهبود سلامت استخوان‌ها کمک کرده و خطر پوکی استخوان و شکستگی را کاهش می‌دهد. به طور کلی، رعایت این نکات در کنار یک سبک زندگی سالم، خطر بروز شکستگی استخوان را تا حد زیادی کم می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله در مورد شکستگی استخوان که یکی از آسیب‌های رایج است و به دلایل مختلفی مانند ضربه، سقوط، فشار مکرر یا بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان رخ می‌دهد، صحبت کردیم. این شکستگی‌ها انواع گوناگونی دارند، از جمله شکستگی کامل، ناقص، باز، بسته، فشاری، مایل، خردشده و مرضی، که هرکدام به روش‌های درمانی متفاوتی نیاز دارند.
تشخیص شکستگی استخوان معمولاً با تصویربرداری انجام می‌شود و درمان آن بسته به شدت آسیب، شامل گچ‌گیری، آتل‌بندی، کشش استخوانی یا جراحی با استفاده از پیچ و پلاتین است. همچنین، شکستگی لگن به دلیل عوارض جدی مانند خونریزی داخلی، آسیب به اندام‌های حیاتی و خطر لخته شدن خون، به‌ویژه در سالمندان، بسیار خطرناک است. مراقبت‌های مناسب و تغذیه صحیح نقش مهمی در بهبود سریع‌تر استخوان‌های شکسته دارند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید