قرص ناپروکسن و عوارض جانبی: چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟

ناپروکسن، نوعی داروی ضد التهابی است که در بیماری‌های التهابی مانند درد مفاصل، تب و... تجویز می‌شود. البته در بیماری‌های ساده‌ای مانند سرماخوردگی، دردهای عضلانی دندان‌درد، سردرد، آرتریت و... نیز به عنوان مسکن تجویز می‌شود و به همین دلیل تجویز قرص ناپروکسن در کلینیک درد شاید بیشتر از سایر کلینیک‌ها باشد. شاید در دوران همه‌گیری کرونا به این ویروس مبتلا شده باشید و پزشک برای شما ناپروکسن تجویز کرده باشد. جزئیات متعددی درباره انواع و چگونگی مصرف این دارو وجود دارند که در ادامه قصد داریم آنها را به طور کامل برای شما بازگو کنیم.

انواع قرص ناپروکسن و اشکال دارویی آن

به طور کلی دو نوع قرص با نام قرص ناپروکسن در بازار وجود دارد که عبارتند از:

• ناپروکسن معمولی
• ناپروکسن سدیم

ناپروکسن سدیم عملکردی سریع داشته و دردهای ایجاد شده از مشکلاتی مانند سردرد یا دندان‌درد را با سرعت آرام می‌کند. در مقابل ناپروکسن معمولی عملکردی تاخیری از خود نشان می‌دهد. این دسته از ناپروکسن‌ها برای حل مشکلات مزمنی مانند آرتروز تجویز می‌شوند. توصیه می‌کنیم این گروه از ناپروکسن‌ها را هنگام دردهای حادی مانند سردرد یا دندان‌درد استفاده نکنید چرا که هیچ تاثیری در درمان درد ندارند.

بعضی داروها دوزهای بسیار بالایی داشته و داروی قوی محسوب می‌شوند. در مقابل دسته دیگری از داروها دوزهای پائینی دارند و برای درمان مشکلات جزئی تاثیرگذارند. قرص ناپروکسن نیز مانند سایر داروها در چندین شکل و دوز مختلف تولید می‌شود. این اشکال دارویی عبارت‌اند از:

• قرص ناپروکسن 250 میلی‌گرمی
• قرص ناپروکسن 500 میلی‌گرمی انتریک کوتد
• شیاف ناپروکسن 500 میلی‌گرمی

ناپروکسن 500 برای چیست؟

قرص ناپروکسن 500 و سایر دوزهای این قرص همگی یک کاربرد دارند و برای مشکلات یکسانی استفاده می‌شوند. تنها تفاوت بین این قرص‌ها درباره تاثیر آنها است. قرص 500 میلی‌گرم، مقدار بیشتری دارو داشته و تاثیر بهتر و سریع‌تری خواهد داشت. به همین دلیل پزشک برای افرادی که مشکلات حادتر دارند، این قرص را تجویز می‌کند تا درد آنها سریع‌تر آرام بگیرد. برای مثال بیماری‌هایی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان و حملات شدید نقرس دردهای مزمنی برای بیمار ایجاد می‌کنند که ناپروکسن 500 از پس کم کردن آنها برمی‌آید.

ناپروکسن 250 برای چیست؟

عملکرد قرص ناپروکسن 250 کاملا مشابه سایر دوزها و اشکال دارویی این دارو است. وجه تمایز این دارو با سایر دوزها و اشکال دارویی در مقدار داروی تاثیرگذار این قرص است. همان طور که در قسمت قبلی نیز گفتیم ناپروکسن 500 عملکردی قوی و سریع از خود نشان می‌دهد؛ در مقابل قرص ناپروکسن 250 همان عملکرد را با سرعت و قدرت پائین‌تری دارد. در نتیجه کاربرد هر دو دوز دارو برای مشکلاتی مانند دندان‌درد، سردرد، التهاب، سرماخوردگی، آرتروز، تب، دردهای قاعدگی و... است ولی معمولا برای درمان آنها مصرف ناپروکسن 250 کفایت می‌کند.

عملکرد قرص ناپروکسن به چه صورت است؟

هنگام ورود یک جسم خارجی یا عامل بیماری‌زا به بدن، به طور طبیعی ماده‌ای به نام پروستاگلاندین‌ ترشح می‌شود که موجب التهاب می‌شود. این مسئله نوعی واکنش دفاعی بدن در برابر اجسام خارجی یا عوامل بیماری‌زا است. در اثر ترشح این ماده دمای بدن بالا رفته، جریان خون به سمت محل التهاب جریان یافته و سایر علائم التهاب به تدریج آشکار می‌شوند.

زمانی که قرص ناپروکسن برای دندان‌درد یا سایر مشکلات این چنینی استفاده شود، عملکرد این دارو به این صورت است که به سراغ ماده آغاز کننده التهاب رفته و جلوی ترشح آن را می‌گیرد. در نتیجه به آرامی علائم التهاب و درد بهبود پیدا می‌کنند. از آنجایی که این قرص به آرامی جذب شده و تاثیرگذاری آرامی نیز دارد، بهتر است در حمله نقرس مورد استفاده قرار نگیرد؛ چرا که در چنین مواقعی بیمار به مسکنی قوی با سرعت تاثیرگذاری بالا نیاز دارد.

قرص ناپروکسن در درمان چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟

قرص ناپروکسن برای درمان دردهای خفیف و متوسطی که به مرحله حاد نرسیده‌اند در اندام‌های مختلف و حتی درد، التهاب و سفتی مفاصل به خاطر آرتروز تاثیرگذار است. البته این مسئله پرتکرارترین و شناخته‌شده‌ترین کاربرد قرص ناپروکسن است و این قرص برای درمان مشکلات دیگری از جمله جوش صورت، سرفه و یا حتی عفونت واژن نیز موثر است. شاید اطلاع نداشته باشید؛ اما قرص ناپروکسن برای ترک اعتیاد نیز در کلینیک ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل مدام توصیه می‌شود خود درمانی را کنار گذاشته و در صورت بروز هر گونه مشکل جسمانی به پزشک مراجعه کنید.  در ادامه چند مورد از بیماری‌هایی که با قرص ناپروکسن درمان می‌شوند را به شما معرفی می‌کنیم:

• کرونا
• دردهای قاعدگی
• دندان درد
• سر درد
• حمله نقرس
• دردهای عضلانی
• آرتروز
• اسپوندیلیت آنکیلوزان: در این بیماری التهابی بعضی از استخوان‌های کوچک ستون مهره‌ها به یکدیگر جوش می‌خورند. در نتیجه انعطاف‌پذیری و حرکات ستون مهره‌ها دچار اشکال شده و حتی ممکن است به تدریج نفس کشیدن فرد نیز با مشکل مواجه شود
• بورسیت: برای محافظت از مفاصل در اطراف آنها کیسه‌های پر از آبی به نام بورس وجود دارند. در بیماری بورسیت این بورس‌ها دچار التهاب می‌شوند و وضعیت بسیار دردناکی را ایجاد می‌کنند که برای درمان آنها باید مفصل دردناک را استراحت دهید
• انواع تب
• تاندونیت: در بیماری تاندونیت، تاندون‌ها که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند، دچار التهاب و درد می‌شوند
• دیسک کمر
• پاژه: نوعی بیماری استخوانی است که در آن استخوان‌ها بیش از حد طبیعی ضخیم، بد حالت و بسیار شکننده می‌شوند
• سندرم بارتر: در این بیماری بدن آن مقدار پتاسیمی که لازم دارد را جذب نمی‌کند. در نتیجه عضلات درد می‌گیرند
• کمر درد
• پا درد
• زانو درد
• گلو درد: قرص ناپروکسن برای گلودرد حاصل از سرماخوردگی تجویز می‌شود

نحوه مصرف ناپروکسن به چه صورت است؟

قرص ناپروکسن، یکی از انواع داروهایی است که می‌توانید آن را بدون نسخه پزشک از داروخانه تهیه کنید. در چنین مواقعی درباره نحوه مصرف ناپروکسن ۵۰۰ یا دوزهای مختلف، سوالات متعددی ایجاد می‌شوند. قبل از هر توصیه‌ای، پیشنهاد می‌کنیم با متخصص داخلی یا حتی پزشک داروخانه درباره مشکل خود و نحوه مصرف دارو مشورت بگیرید. در ادامه چندین توصیه معمول برای مصرف قرص ناپروکسن به شما ارائه می‌کنیم:

• مصرف این قرص به موقعیت خاصی مانند بعد از غذا، حین غذا و قبل از غذا نیازی ندارد و معمولا تا دو بار در روز مصرف آن توصیه می‌شود
• موقع استفاده حتما یک لیوان کامل آب با قرص خود مصرف کنید و تا حداقل ده دقیقه بعد دراز نکشید. البته اگر پزشک توصیه‌ای خلاف این به شما داشت حتما توصیه پزشک خود را اجرا کنید
• به هیچ وجه قرص ناپروکسن را قبل از مصرف نشکسته یا نجوید و قرص را درسته قورت بدهید. با شکستن یا جویدن این دارو سرعت جذب آن بالا رفته و احتمال بروز عوارض جانبی بالاتر می‌رود
• با توجه به اینکه دوزهای بالاتر دارو، عوارض جانبی شدیدتری از خود بروز می‌دهند، توصیه می‌کنیم ابتدا از دوزهای پائین‌تر استفاده کنید

تداخلات دارویی ناپروکسن؛ با چه داروهایی نباید همزمان مصرف کنیم؟

تقریبا تمامی داروهای شیمیایی با حداقل یک دسته از داروها تداخل دارویی دارند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم قبل از مصرف هر گونه دارویی با یک پزشک مشورت کنید. قرص ناپروکسن نیز تداخلاتی دارد که فرقی ندارد قرص ناپروکسن برای دیسک کمر تجویز شده است یا برای مشکلات دیگر، باید آنها را با یکدیگر مصرف نکنید. این داروها عبارت‌اند از:

• داروهای رقیق کننده خون از جمله وارفارین و آسپرین: تداخل این دو نوع دارو خطر خون‌ریزی را افزایش می‌دهد
• کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون: تداخل آنها نیز خطر خون‌ریزی و زخم‌های گوارشی را بالاتر می‌برد
• دیورتیک‌ها که ادرارآور هستند: این قرص‌ها تاثیرگذاری ناپروکسن را کاهش داده و در مقابل فشار خون را بالا می‌برند

ناپروکسن چه جایگزین‌هایی دارد؟

بسیاری از داورها با ترکیبات متفاوت؛ اما کاربرد یکسان تولید می‌شوند. در چنین مواقعی می‌توانید این داورها را به جای یکدیگر استفاده کنید. شاید چنین ماجرایی را در بیماران دیسک کمر دیده باشید. به طور معمول مبتلایان دیسک کمر افراد مسنی‌اند که مشکلات جسمانی دیگری نیز دارند. به همین دلیل ممکن است قرص ناپروکسن با سایر داروهای آنها تداخل پیدا کند. در نتیجه دکتر دیسک کمر برای کاهش دردهای دیسک-کمر قرص‌های جایگزین ناپروکسن را برای بیمار تجویز کند. در ادامه قصد داریم مهم‌ترین داروهای جایگزین قرص ناپروکسن را به شما معرفی کنیم:

• مفنامیک اسید
• پیروکسیکام
• دیکلوفناک
• کتورولاک
• سلکوکسیب
• کتوپروفن
• آسپرین
• ایندومتاسین

نحوه نگهداری صحیح قرص ناپروکسن

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که دارویی خریداری کنید؛ اما به هر دلیلی قصد یا امکان مصرف آن را نداشته باشید. در چنین مواقعی معمولا داوری مورد نظر را در منزل نگه‌می‌دارند تا در صورت نیاز مورد استفاده افراد خانواده قرار بگیرد. نکته قابل توجه در این موارد این است که داروهای شیمیایی ممکن است در اثر محیط یا شرایط نگه‌داری نادرست آسیب دیده و اثر خود را از دست بدهند. به همین دلیل باید آنها را در شرایط درست نگه‌داری کنید. در ادامه چند نکته مهم برای نگه‌داری صحیح قرص ناپروکسن را به شما معرفی می‌کنیم:

• قبل از هر نکته‌ای برای نگه‌داری بهتر است یادآور شویم که حتما قبل از مصرف تاریخ انقضای داروها را بررسی کنید. شاید فکر کنید در صورتی که یک روز از تاریخ انقضا گذشته مشکلی وجود ندارد و می‌توانید آن دارو را مصرف کنید. در حالی که این طور نیست و هر مدتی که از تاریخ انقضای دارویی گذشته باشد باید آن را دور بریزید
• هیچ از انواع قرص ناپروکسن یا شیاف ناپروکسن را در حمام یا سایر محیط‌های مرطوب این چنینی نگه‌داری نکنید
• توصیه می‌کنیم دمای محل نگه‌داری قرص ناپروکسن به دمای محیط رسیده و از وسایل گرمایشی دور باشد
• آن را از دسترس کودکان دور نگه‌دارید

آیا قرص ناپروکسن عوارض دارد؟

تقریبا تمامی داروهای گیاهی و شیمیایی چند مورد عوارض جانبی دارند. این عوارض برای همه مصرف کنندگان ایجاد نمی‌شوند و ممکن است همه آنها، بعضی از آنها و یا حتی هیچ یک از آنها در بیمار دیده شوند. به همین دلیل معمولا وقتی بیماران به دکتر ارتوپدی در تهران یا شهر محل سکونت خود مراجعه می‌کنند، از عوارض این دارو مطلع می‌شوند تا آمادگی مواجه با آنها را داشته باشند. در حالت کلی عوارض جانبی مصرف قرص ناپروکسن عبارت‌اند از:

• سر گیجه
• سر درد
• معده درد
• سوزش دل
• تهوع
• خواب آلودگی
• بلع سخت یا دردناک
• تغییرات خلقی و روحی
• تغییرات بینایی
• مشکلات کلیوی مانند بیشتر شدن حجم ادرار
• کبودی یا خون‌ریزی بدون آسیب دیدگی
• خشگی گردن بدون علت
• تغییرات شنوایی مانند شنیدن صدای زنگ

همانطور که قرص ناپروکسن برای کودکان زیر 12 سال مجاز نیست، متاسفانه بعضی افراد بزرگسال هم ممکن است حساسیت‌های شدیدی به مصرف ناپروکسن نشان دهند؛ در صورت مشاهده عوارض زیر باید هر چه زودتر مصرف قرص ناپروکسن را قطع کرده و به پزشک خود اطلاع دهید. این علائم عبارت‌اند از:

• خارش
• علائم پوستی
• متورم شدن صورت، گلو و زبان
• گیجی شدید
• اختلال در تنفس
• مشکلات کبدی

آیا می‌توان ناپروکسن را در دوران بارداری مصرف کرد؟

از آنجایی که در دوران بارداری جنین از خون مادر تغذیه می‌کند؛ بنابراین کوچکترین اجزای تغذیه مادر در سلامت او تاثیرگذار است. به دلیل همین مسئله مصرف بیشتر داروها در دوران بارداری ممنوع شده و تنها داروهای خاصی اجازه مصرف دارند. به طور کلی مصرف قرص ناپروکسن دارو در سه ماهه اول و سه ماهه آخر بارداری توصیه نمی‌شود و باید حتما قبل از مصرف آن با پزشک خود صحبت کنید.

نکات و توصیه‌های مهم در رابطه با مصرف قرص ناپروکسن

قرص ناپروکسن، قرصی بسیار موثر برای درمان دردهای عضلانی و درمان التهاب است. به همین دلیل معمولا در طول درمان ارتوپدی یا مراجعه به کلینیک درد و حتی سایر مراکز درمانی به بیماران تجویز می‌شود. این قرص بدون نسخه پزشک نیز در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و می‌توانید در صورت بروز هر گونه درد عضلانی یا التهابی در بدن از آن استفاده کنید. با این حال توصیه می‌کنیم تا جایی که می‌توانید بدون مشورت با پزشک آن را مصرف نکنید. در صورتی که مجبور به استفاده بدون مشورت با پزشک بودید، حتما از دوز 250 میلی‌گرم آن شروع کنید و در صورت موثر نبودن دوز 500 میلی‌گرم آن را مصرف کنید. سپس به خوبی عوارض قرص ناپروکسن را مطالعه کنید و در صورت بروز آنها هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. از آنجایی که توصیه خاصی برای زمان ناپروکسن وجود ندارد توصیه می‌کنیم به طور کلی برای کاهش ناراحتی معده، قرص ناپروکسن را همراه با غذا میل کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله ضمن معرفی قرص ناپروکسن، از دوزهای مختلف و موارد مصرف این دارو صحبت کردیم. همچنین بیماری‌هایی که برای درمان یا مدیریت آنها نیاز به مصرف این دارو دارند را نیز معرفی کردیم. باز هم توصیه می‌کنیم هرچند این دارو بدون نسخه پزشک قابل تهیه است اما هرگز آن را به کودکان زیر 12 سال ندهید و خودتان هم با یک پزشک برای مصرف آن مشورت کنید.