پارکینسون در سالمندان؛ علائم و روش های درمان

پارکینسون یکی دیگر از بیمارهای ناشناخته مغزی است که می‌تواند در عملکرد سیستم عصبی اثر مخربی بگذارد. این بیماری معمولاً در سالمندان مشاهده می‌شود و طبق آمار، مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا هستند. اگرچه هنوز علت بیماری پارکینسون در سالمندان مشخص نشده است؛ اما شواهد کلی نشان می‌دهد که برخی عوامل می‌توانند در ابتلا به این بیماری مؤثر باشد. برای کسب اطلاعات هرچه بیشتر در حوزه پارکینسون این مقاله از سایت کلینیک ارتوپدی پزشک اول را تا پایان مطالعه کنید.

پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون درواقع یک اختلال مغزی است که می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های عصبی شود. متأسفانه علائم این بیماری به‌تدریج در بیمار مشخص می‌شود و باگذشت زمان و پیشرفت بیماری می‌تواند راه رفتن، حرکت و گفتار بیمار را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه هنوز علت این بیماری با قاطعیت بیان ‌نشده است، اما محققان معتقدند که ژنتیک و قرارگرفتن در معرض سموم، می‌تواند با این بیماری مرتبط باشد. خوشبختانه امروز برای درمان پارکینسون در افراد سالمند راه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند تا قد قابل‌توجهی علائم این بیماری را مهار کند.

بیماری پارکینسون در سالمندان چگونه است؟

متأسفانه عوامل محیطی می‌تواند نقش مؤثری در شیوع بیماری پارکینسون در سالمندان داشته باشد؛ اما آنچه این بیماری را در صورت عدم رسیدگی و استفاده از روش‌های درمانی، خطرناک‌تر می‌کند، اختلال و مرگ سلول‌های عصبی به‌صورت خودبه‌خودی است که اولین علامت آن در بیماران سالمند می‌تواند با لرزش دست‌ها همراه باشد. لرزش انگشت دست شایع‌ترین علامت ابتلا به پارکینسون است که در مبتلایان با سنین بالا مشاهده می‌شود.

علائم پارکینسون در سالمندان

با توجه به علل پارکینسون در سنین بالا، با مرگ سلول‌های عصبی، عملکرد شخص کُند می‌شود و بیمار قادر نیست خود به‌تنهایی راه برود یا کارهای روزمره خود را انجام دهد. در ادامه این بخش به‌طور مختصر و مفید علائم بیماری پارکینسون در سالمندان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

لرزش ریتمیک

لرزش، اولین علامت شناسایی پارکینسون است. معمولاً لرزش در ناحیه دست‌ها خصوصا در انگشت‌ها شروع می‌شود. البته گاهی ممکن است این لرزش از دیگر اندام‌ها ازجمله پاها و فک نمایان شود. لرزش دست در اغلب مواقع در هنگام استراحت اتفاق می‌افتد و در هنگام انجام کار تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.

سفتی ماهیچه‌ها

سفت شدن ماهیچه‌ها و عضلات از دیگر علائم این بیماری شناخته می‌شود که می‌تواند دامنه حرکتی بیمار را سخت‌تر و انجام این کار را برای وی دردناک‌تر کند. در چنین شرایطی مراجعه به کلینیک‌های فیزیوتراپی تحت نظر پزشک می‌تواند تا حد قابل‌توجهی در مهار و درمان سفتی عضلات مؤثر باشد.

عدم تعادل

راه رفتن به‌صورت خمیده، مشکلات تعادلی و زمین خوردن بیمار در حین راه رفتن از دیگر علائم پارکینسون در سالمندان شناخته می‌شود. ازاین‌رو، بیمار باید به کمک عصا یا به کمک شخص دیگر قدم بردارد.

انجام حرکات غیرارادی

متأسفانه در هنگام ابتلا به پارکینسون، شخص بسیاری از حرکات را از قبیل پلک زدن، لبخند زدن یا چرخاندن دست‌های خود هنگام راه رفتن را به‌صورت خودکار و غیرارادی انجام می‌دهد.

حرکات آهسته

این علامت که به برادی کینزی معروف است، به‌عنوان یکی از علائم بیماری پارکینسون شناخته می‌شود که باعث می‌شود تا بیمار کارهای بسیار آسان خود را به سختی انجام دهد و اصطلاحاً عملکرد بیمار کند می‌شود. بیمار گاهی ممکن است در هنگام راه رفتن قادر به برداشتن گام‌های بلند نباشد.

تغییر گفتار

با ترویج این بیماری به علت اختلال در اعصاب، بیمار ممکن است آهسته یا تند صحبت کند و این کاملاً به شرایط او بستگی دارد. لازم به ذکر است که بگوییم بیمار مبتلابه پارکینسون، کاملاً متوجه صحبت‌های شما خواهد شد. پس در هنگام مواجه با افراد مبتلابه این بیماری، بهتر است از یک الگوی گفتاری معمولی پیروی کنید.

از دیگر علائم پارکینسون در سنین پیری می‌توان به سخت نوشتن، کوچک نوشتن، افسردگی و عاطفی، مشکل در بلع، یبوست، مشکلات ادراری، بیماری‌های پوستی، از دست دادن حس بویایی و پاهای بی‌قرار اشاره کرد.

علت لرزش سر، دست و فک در سالمندان

همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر کردیم، با شناخت و ترویج پارکینسون در سالمندان مرگ سلول‌های عصبی در نواحی مختلفی از مغز رخ می‌دهد که این اختلال می‌تواند علت لرزش سر، دست‌ها، فک و سایر نقاط باشد. این لرزش معمولاً در هنگام استراحت رخ می‌دهد و با کاهش کنترل عضلات و عدم امید به زندگی همراه است.

عوامل خطر پارکینسون

بر اساس آخرین تحقیقات علت پارکینسون در افراد سالمند هنوز هم ناشناخته قلمداد می‌شود؛ اما طبق نظر محققان برخی از عوامل به‌صورت تکی یا توأم باهم، می‌تواند در بروز این بیماری مؤثر باشد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد.

افزایش سن

آمارها نشان می‌دهد که سالمندان بیشتر از جوانان به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شود و این موضوع بیانگر این است که افزایش سن می‌تواند با ابتلا به این بیماری موثر باشد.

وراثت

وراثت نقش مؤثری در ابتلا به این بیماری دارد. تا جایی که پزشکان معتقدند اگر یک فرد در خانواده به پارکینسون مبتلا شده است، تمام افراد خانواده و بستگاه نزدیک او باید هرساله تحت نظر پزشک باشند و از انجام آزمایش‌های سالانه غافل نشوند.

جنسیت

اگرچه هنوز علت و دلیل این موضوع مشخص نیست، اما متأسفانه مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به پارکینسون هستند. ازاین‌رو آقایان باید در سنین 60 سالگی به بعد هرساله تحت نظر پزشک چکاب کامل انجام دهند و با نمایان شدن یکی از علائم بیماری، در اسرع وقت برای مهار آن به پزشک مراجعه کنند.

قرار گرفتن در معرض سموم

یک تحقیق علمی نشان می‌دهد که قرارگیری در معرض علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها می‌تواند با ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط باشد. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود کشاورزان و افرادی که دائماً با سم‌ها در ارتباط هستند، توصیه‌های ایمنی اعم از ماسک زدن، مصرف شیر و غیره را رعایت کنند.

پیشگیری از پارکینسون

ازآنجایی‌که هیچ درمان شناخته‌شده‌ای وجود ندارد، پس این نکته بسیار مهم است که قبل از نمایان شدن علائم پارکینسون از بروز این بیماری پیشگیری کنیم. گاهی می‌توان با تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی علاوه بر پیشگیری این بیماری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز جلوگیری کرد؛ اما در ادامه این بخش به بررسی روش‌های پیشگیری از پارکینسون می‌پردازیم.

دو رماندن از سموم

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، تحقیقات نشان داد که آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها نقش مؤثری را در ابتلا به بیماری پارکینسون ایفا می‌کنند. طبق یک بررسی در مغز افراد مبتلابه پارکینسون سطح بالایی از آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها مشاهده شد. ازاین‌رو کشاورزان و کارگران، بیشتر باید برای پیشگیری از این بیماری اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین بهتر است همه به‌جای مصرف میوه‌های بزرگ و بی‌مزه از محصولات ارگانیک استفاده کنیم.

مصرف سبزیجات خام

مطالعات علمی نشان می‌دهد که مصرف ویتامین گروه B به‌ویژه اسیدفولیک می‌تواند تا حد قابل‌توجهی از بروز پارکینسون در سالمندان پیشگیری کند. پس تا می‌توانید از بهترین منابع اسیدفولیک مانند کلم بروکلی، اسفناج، مارچوبه و بامیه، عدس و آووکادو استفاده کنید.

مصرف اسیدهای چرب امگا 3

طبق یک تحقیق علمی پارکینسون ماهیت التهابی دارد، بنابراین محققان معتقدند مصرف غذاهایی که امگا 3 دارند، می‌تواند تا حد قابل‌توجهی در مهار و پیشگیری از این بیماری التهابی جلوگیری کند. چراکه اسیدهای چرب امگا 3 نقش بزرگی را در پیشگیری از انحطاط سلولی و مرگ سلولی ایفا می‌کند.

مصرف ویتامین  D3

محققان دریافته‌اند که حدود 70 درصد از بیماران مبتلابه پارکینسون، دارای سطوح پایینی از ویتامین D هستند. ازاین‌رو آن‌ها پیشنهاد می‌کنند که همه ما از مواد دارای ویتامین D3 اعم از نور خورشید، چربی حیوانی، مکمل ویتامین دی و غیره استفاده کنیم.

همچنین از دیگر راه‌های پیشگیری از پارکینسون می‌توان به مصرف چای سبز، کاهش استرس، انجام ورزش‌های روزمره و غیره اشاره کرد.

درمان پارکینسون در سالمندان

خوشبختانه با پیشرفت علم، امروزه روش‌های درمانی بسیار مثبتی در جهت کاهش و مهار علائم پارکینسون در سالمندان کشف ‌شده است که در ادامه مؤثرترین آن‌ها را موردبررسی قرار خواهیم داد.

درمان‌های حمایتی

نمایش حمایتی باهدف برآوردن نیازهای جسمی، اجتماعی، عاطفی و معنوی برای بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلابه بیماری پارکینسون (PD) انجام می‌شود. در این روش درمانگر سعی می‌کند به بیمار مدیریت علائم حرکتی خود را آموزش دهد. به‌طورکلی در یک نگاه کلی و مختصر می‌توان گفت که اهداف نمایش حمایتی شامل موارد زیر است.

• پرداختن به علائم غیر حرکتی
• مدیریت درد
• پیمایش حمایت عاطفی و معنوی
• رسیدگی به نیازهای بیمار مبتلابه پارکینسون

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی دیگر از روش‌های درمان پارکینسون در سالمندان است که در این روش فیزیوتراپیست از ورزش و سایر ابزارهای مخصوص فیزیوتراپی برای کمک و حفظ استقلال عملکردی بیمار استفاده می‌کند. معمولاً جلسات فیزیوتراپی می‌تواند برای حفظ تعادل، به حداقل رساندن خطر سقوط، حفظ انعطاف‌پذیری و درمان لرزش دست در سالمندان مؤثر باشد.

مصرف دارو

مصرف دارو ازجمله رایج‌ترین روش‌های درمان پارکینسون محسوب می‌شود که در این روش درمان، بیمار تحت نظر پزشک از داروهای خاصی استفاده می‌کند که می‌تواند در ساخت دوپامین به انتقال پیام‌های عصبی مؤثر باشد. مصرف داروهای مختص پارکینسون می‌تواند تا حد قابل‌توجهی در درمان لرز در سالمندان و مهار لرزش‌های ریتمیک مؤثر باشد.

آیا سالمندان مبتلا به پارکینسون نیاز به مراقبت دارند؟

بله؛ زیرا با پیشرفت بیماری و نمایان شدن علائم پارکینسون در سالمندان، شخص نمی‌تواند کارهای شخصی خود ازجمله حمام کردن، لباس پوشیدن و سایر کارهای بهداشت شخصی را به‌تنهایی انجام دهد و نیاز به کمک و مراقبت دارد.